Pengap Gawai Umai – Originally written By Late Benedict Sandin
Ripih Leka Pengap Gawai Ngemali Umai.
1) Pun Pengap
a) Nimang rumah orang ke begawai
b) Nyerayong pandong
c) Lemambang angkat bejalai
2) Ngerintai Tuai
a) Ngerintai Tuai Iban.
b) Ngerintai Tuai Laut.
c) Ngerintai Tuai Antu.
3) Rampa Menoa
a) Sempurai meda ka penatai pengabang.
4) Ngambi Ngabang
a) Bujang Geranjang serabana ka diri enda dapat beruntu bejalai jauh.
b) Nginjau Bujang Nendak seduai Burong Malam ngambi Raja Simpulang Gana ngabang.
c) Indai Bujang Nendak nyaut ngasoh iya ngambi ngabang.
d) Bujang Nendak seduai Burong Malam begari.
e) Ambai seduai iya mekal seduai enggau pengaroh.
f) Bujang Nendak seduai Burong Malam bejalai ngambi ngabang.
5) Rumah Ini Manang
a) Nanya ka jalai ngagai Ini Manang Mampu.
6) Bunsu Ribut
a) Bujang Nendak seduai Burong Malam bejalai ngagai menoa Bunsu Ribut.
b) Bunsu Ribut seduai Bujang Nendak besilih ngajar pangan.
c) Bunsu Ribut belaboh bepuput ngambi Raja Simpulang Gana ngabang gawai anak mensia.
7) Pusai
a) Pusai takut nunga pangka ribut.
b) Pusai rari lalu niki rumah Raja Simpulang Gana.
8) Chelap Bulu
a) Bini Simpulang Gana chelap.
b) Ribut mangka ngalih ari bilik.
9) Nilik
a) Bini Simpulang Gana nilik.
10) Nutong
a) Simpulang Gana nutong ka Sigai ngambi iya pulai ari tasik.
11) Nerupong
a) Bini Sigai lalu nerupong meda ka utai ke enggai badu bemunyi tuong-tuong.
12) Nguang Tutong
a) Sigai nyendia ka diri deka nyuong apai iya ngabang.
b) Bini Sigai mai apai iya Raja Tandok ngabang gawai mensia.
c) Perau Sigai bekejang mansang nyuong Raja Simpulang Gana.
d) Sigai niki rumah apai iya nanya ka kabuah iya nutong.
13) Ngiga Pengaroh
a) Endu Dara Chanda anak biak Raja Simpulang Gana madah ka diri enda ngabang enti enda mai ubat jadian beri Ini Andan.
b) Sigai seduai Aji nurun ngambi pengaroh ari Ini Andan di langit.
14) Pulai ngiga pengaroh
a) Sigai seduai Aji pulai mai ubat jadian.
b) Mansa menoa Bintang Tiga.
c) Mansa menoa Matahari.
d) Mansa menoa Raja Durong Tuai.
e) Mansa menoa Raja Jembu.
f) Mansa menoa Chenanum.
g) Mansa menoa Biku Bunsu Petara.
h) Mansa menoa Raja Selampandai.
i) Mansa Menoa Bengkong.
j) Mansa menoa Bujang Kuang Kapong.
k) Mansa pun kayu malam endor Sigai seduai Aji nurun ka baroh ngagai menoa Raja Simpulang Gana.
l) Sigai seduai Aji datai ba rumah Raja Simpulang Gana.
15) Wa
a) Bini Raja Simpulang Gana begari deka ngua pengaroh ke baru datai dibai Sigai seduai Aji ngena Wa Bungkas.
b) Padi enggau semua utai ditanam di umai nusoi pengaga ati udah semua penyakit dibuai Rangkang Kirai seduai Raja Juntan.
c) Endu Lilih Sintong Benih (bini Aji) ngua ngena Wa Anak Padi.
d) Endu Lulong Tempukong Ati Tanah (Bini Sigai) ngua ngena Wa Besi.
16) Nurun Ngabang
a) Nurun ngabang ari rumah Raja Simpulang Gana udah sida ke indu tembu ngua.
b) Mansa menoa manok enggau babi.
c) Mansa pendai Simpulang Gana.
d) Mansa menoa Manang Ayang (menyadi Raja Simpulang Gana).
e) Bala Raja Simpulang Gana mansa panggal benih.
f) Bala Raja Simpulang Gana mansa sangkar besi.
g) Mansa menoa Semambu Marau (tajau).
h) Mansa menoa Ini Manang Menani.
i) Datai ba simpang jalai Tumbok Tujoh (Kendi Aji).
j) Mansa menoa Durong Biak (anak Raja Simpulang Gana).
k) Mansa menoa Raja Petara.
l) Mansa menoa Engkeramba Baba.
m) Mansa menoa Kejira.
n) Mansa menoa Rengguang.
o) Ngetu ba pendai orang ke begawai.
17) Mandi
a) Mandi ba pendai orang ke begawai.
b) Orang indu mandi.
c) Begari.
18) Ngalu Petara
a) Belator niki rumah orang ke begawai.
19) Denjang
a) Lemambang nenjang Raja Simpulang Gana (Tuai gawai dikelulu nyadi Raja Simpulang Gana lalu didenjang lemambang).
b) Nenjang sida ke indu ke tuai umor.
c) Nenjang bala indu dara.
20) Bebuti
a) Indu ke bedenjang numi bala lemambang.
21) Ngabas Umai
a) Ngabas umai orang ke begawai.
22) Muru Antu Penyakit
a) Raja Simpulang Gana muru antu penyakit.
b) Antu Penyakit Deka Pulai Nginjau Perau.
c) Antu Penyakit Bebantai.
d) Antu Penyakit Nginjau Layar.
e) Orang ke begawai ngerarat ka antu penyakit ngena bong.
23) Ngemali Umai
a) Raja simpilang Gana ngemali umai.
b) Nunu Ubat Kena Ngubat Padi.
24) Mulai Ka Samengat
a) Mulai ka samengat lemambang ke mengap.
PUN PENGAP.
Nimang Rumah orang ke begawai.
Junok-junok anak pelandok
Pulai ngerupai ka keri tebu belong.
Anak bengkang dua kali betamang
Gaga richah
Berebut ka buah mansau tekalong.
Nya baru ninga gagah rumah
Munyi ke ngalu
Jugu Lang Sengalang Burong.
Lapa tempuan kitai nyau tegayam
Lindong sukong,
Lapa tanju tu nyau liu
Lindong perabong?
Nyau baru terai-terai
Betenchang ratai
Nyadoh ka tuboh beranchau tikai.
Kembai ka idas badas pakan melintang,
Kembai ka sana jawa manah baka
Belanggah punggang,
Kembai ka tikai peradani
Ungki ragi ubong benang.
Nya baru taing-taing isau unding,
Pengetas pating tebelian ngerang,
Nyadoh ka tuboh ngading lemambang.
Mua pengelembau aku nebah
Terinting puting dabong labu
Enggi aku salemai tu,
Tang semadi aku ngulu ka iyang aku,
Bujang lemambang Tepong Bulu,
Ke datai ari menoa raya iya,
Di Buku Buloh Layu rejang belambang.
Nyerayong Pandong.
Nya baru taong-taong belumpong nibong,
Nyadoh ka tuboh nyerayong pandong.
Dinga ketawa lekai-lekai
Indai Burong Ruai,
Gaga nyerungkai bungkus saratus
Bali belulai.
Sua iya soh Simpurai,
Kena iya nyerayong pandong meligai,
Alai tambak simpuli padi nubai
Enggau piring rendai nyamai,
Dalam pinggai besai
Bukir bungai kesulai tandang.
Lemambang angkat bejalai.
Nya baru tebang melingkat pampat di urat,
Nyadoh ka tuboh lemambang bebai angkat.
Angkat meh bala kitai ka mengap,
Baka manyi lalat ngejang ka sarang.
Mua pengelembau aku bejalai
Niti sentali rumah panjai
Sahari langgai lang terebang,
Begelih enggau ripih tisir tiang.
Tu ubat enda busong bisi dibai aku,
Enggai ka tetigong ka patong
Bala pengabang.
Ngerintai nama Tuai Iban.
Nya baru terai-terai betenchang ratai
Nyadoh ka tuboh ngerintai tuai.
Ambau pan udah ga datai ditu
Datai ari Pangkalan Tabau
Peling lanting Tawang bedagang.
Lanong pan bisi ga datai ditu,
Ari Rantau Langkong rurus belamatang.
Manggi pan udah ga datai ditu,
Ari Tisak nanak chelum gelemang.
Nya baru tebang salumbar lumpak lejar,
Nyadoh ka tuboh ngerintai Tuai Layar.
Entigar pan udah ga datai ditu,
Mungkal sapar Batu Lintang.
Patinggi pan udah ga datai ditu,
Mungkal Batu Api mau rarendang.
Talap pan bisi ga datai ditu,
Mungkal endap Pasa Pinang.
Nya baru mesu-mesu rarak engkudu,
Nyadoh ka tuboh ngerintai Tuai Paku.
Entigu pan udah ga datai ditu,
Datai ari ulu Paku remawang.
Entingi pan bisi ga datai
Mungkal Saban Tinggi Kadiri gelang-gelang.
Rusak pan udah ga datai ditu
Mungkal awak Sekundong langkang.
Tebang kempas kering meringgas,
Nyadoh ka tuboh ngerintai Tuai Rimbas.
Padang Apai Duyah
Pan udah ga datai ditu
Ke parai diempa tapah
Bejanggut ka jadam mau gempanang.
Garai pan udah ga datai ditu
Ari tembawai panjai Rapong nyelelang.
Guroh pan udah ga datai ditu
Ari belemoh ulu Dulang.
Nya baru gaman-gaman sengkawan ridan,
Nyadoh ka tuboh ngerintai tuai Krian.
Mawat pan udah ga datai ditu,
Ari langgong tuchong Tengalat
Munyi perepat bunga pasang.
Tangai pan udah ga datai ditu,
Datai ari tatai langgong Tabujang.
Nya baru entun ka Senaun
Tuai Rajang,
Sabungkok ketok tunjok
Penebok tiang dibalang.
Ngerintai Tuai Laut.
Nya baru benyut-benyut mambong di Laut,
Nyadoh ka tuboh ngerintai Tuai Laut,
Ka disebut nama Abang.
Datu Bandar Man pan udah ga datai ditu,
Orang ka sidi di jari tunjok kanan,
Tau nyarau bulan,
Berindik ari tandan nyiur undang.
Patinggi Datu Nuga
Udah ga manggai datai ditu,
Ke tau mantap bena,
Munyi ka berimba bedurok nebang.
Ngerintai Tuai Antu.
Tutong pan udah ga datai ditu,
Ari Gelong Batu Benang.
Pau pan udah ga datai ditu,
Datai ari tuga tunggol nugu,
Enda ulih gusak umbak diguyang gumbang.
Ni Sagundi Sepit Api
Ka bejari rangang-rangang,
Pengetis kaki simbang terabang.
Nya berada Apai Keling Aji
Ke berani tau serang.
Ensing Gima ke bedada nyala
Ngerang kepayang,
Sempun memurun api neraka,
Udah ga datai ditu,
Nya ga berada Apai Laja
Penyampu leka balang berang.
Aya Mama pan udah ga datai ditu,
Kai tuga sakai serang.
Apai Migu pan udah ga datai ditu,
lya ke siru tau nasak kalingkang.
Baketan Tunggal Tujoh Jengkal
Ruang belakang,
Antu Kara ke berua tayun tunsang,
Pan udah ga datai ditu,
Nya ga berada Apai Simpurai,
Bejulok Muntigrai simbang ambai
Lancham Jerungkang.
Berayang Luit Nyundang
Gelemang mandi darah,
Pendawan mata tajam ditikam mali salah,
Pan udah ga datai ditu,
Nya ga berada Apai Pungga,
Digela Bujang Puntang Medang.
RAMPA PENGABANG.
Simpurai meda ka penatai Pengabang.
Lalu ngaba bau bunga ampang gensarai,
Lalu pansut Endu Dara Jawai
Indu orang di
Ensengai Dayang Kumang.
Lalu ngaba bau bunga rampang balong,
Lalu pansut Endu Dara Lulong,
Indu orang di Gelong Batu Benang.
Au deh nuan aka Bujang Simpurai,
Kati nuan udah meda
Rampa pemaioh orang?
Kati nuan Simpurai udah ningu
Antu bala pengabang?
Tak lalu jelik-jelik Simpurai,
Baka Ketupong ngikik
Ngelilik moa lubang.
Lalu jelas-jelas meh Simpurai,
Baka ukui pas betu peransang.
Lalu malik ka tuju moa ka Simpurai,
Meda indu dara bedujong bunga
Bepasak gendang.
Lalu bejalai niti rumah panjai,
Sahari langgai lang terebang.
Lalu malik ka moa pintu ka Simpurai,
Meda indu balu belindong tiang.
Pulai iya ngagai Endu Dara Jawai
Ensengai Dayang Kumang
Udah nuan tadi meda
Rampa pemaioh orang?
Pisit pengabang enda bula pisit,
Tang agi ga jarang!
Maioh pengabang enda bula maioh,
Tang agi ga lapang!
Kati nuan bisi meda
Orang Kaya Biak Raja Simpulang Gana,
Kati nuan bisi nampai Rangkang Kirai Raja Sua?
Enda aku kala meda, enda ngelala,
Enda aku kala meda, enda nemu nama!
O, enti bakatu belega
Meh pengawa kitai lalu pelintang.
Tetagai meh gawai kitai
Panjai mengkang!
Lalu bejako Bujang Simpurai,
Ngayau kami tu enda kala sabau
Ngulih ka pelimpau leka balang!
Ngasu kami tu enda kala lebu
Seruran bulih pelimpai babi belang!
O, sapa deh kita kering bunsak tulang?
Pia ko jako Endu Jawai Dayang Kumang,
Sapa kita tu laju
Ari peluru leka bangkang?
O, aku Simpurai Gundai tu amat kering,
Tau mulas ka sukong lamba lulai,
Baka utai udah ditali,
Enda bula nali temeran.
Kati nuan Pungga tau ngambi ngempa?
Amat aku kering enda jajena,
Enti aku nelan lungga kilir sapagi,
Enda iya beremuya
Mansa unga rekong penelan.
Sapa diasa ka kitai
Nengua ngambi masang,
Sapa diasoh disuroh ngambi ngabang?
Uji gagai menoa orang di ranggas punai
Nadai bepapong,
Uji tuju orang di rau nyagu
Ngemulu burong.
Nya menoa dipangkang
Bujang Geranjang,
Genting pinggang gentong punggong,
Dipangkang Semada Balu chelum ngelepu,
Ke bebulu selampor gadong.
Lalu bejako Simpurai,
Nuan Buat di-injau kami nyapa
Raja Simpulang Gana ke berumah
Di Nanga Temaga Gelang.
Nuan di-injau kami nyapai
Bujang Rangkang Kirai,
Ke berumah di Sungai
Penyangkai Dagang.
NGAMBI NGABANG.
Bujang Geranjang serabana ka diri enda dapat beruntu bejalai jauh.
Au, Buat terubah menya
Selangkoh tuboh benong ringang aku,
Leboh ke agi tinggi
Di suli labong tampang,
Lengan kanan aku tanggam
Suran simpai tapang,
Pala aku lekat laga bulu kenyalang.
Dia aku diuji sida
Mengandai karong menimang,
Perejok atak aku nyelepak
Awak tapang mensawang,
Perejok singit aku menya
Ngabong bukit
Langgong Tabujang.
Datai aku ba empang
Di Nanga Rajang,
Peda aku bulih semilang.
Pulai aku ka penyurai
Rumah reringang agi petang,
Peda aku sida teruna dara jekang,
Tak agi rendang-rendang
Kindang nungkun api.
Au, Buat diatu tuboh mipau aku
Udah empa keranau dara jekang,
Tuboh jai aku empa teguli Ulu Rajang.
Nya alai labah meh seduai Buat,
Baka buah merunjau ulu.
Puntan meh pejalai seduai Buat,
Baka menasan jalai jelu.
Nginjau Bujang Nendak seduai Burong Malam ngambi Raja Simpulang Gana.
Uji tuju lagu rumah sabuah,
Gagai tuai rumah sabengkah.
Lalu gagai orang
Di Tanjong Letong Meletop,
Munyi ka masak chagak
Bedil meriam,
Kadua bali nama iya
Batu Tekup Bedaup,
Munyi nyawa bandam betan.
Nya menoa Bujang Sumpit Tapang Tibong Baning,
Nya menoa Nendak Nendai Berambai biring.
Aku nginjau nuan nyapa
Raja Simpulang Gana,
Ke berumah di Nanga
Temaga Gelang,
Nginjau nuan nyapai Bujang Rangkang Kirai,
Ke berumah di sungai
Penyangkai dagang.
Au! Nganti aku nanya indai aku
Bendai Besai Tujoh keliling,
Bendai besai inggar beranaing.
Indai Bujang Nendak nyaut ngasoh iya ngambi ngabang.
Terubah aku nyera ka nuan menya
Lantang anak sendia,
Punggong nyerendong enggi aku
Dibejong lumpong wi rutan,
Nya alai aku bepenti
Mali makai lelabi,
Ulih ngali ba ungkap dalam.
Laban kitai endang tiris
Pantis lama jeman,
Tau nyapa Raja Simpulang Gana,
Bujang Ranggas Kempan,
Laban nuan endang tau nipan
Lubang ujan teman geran
Pelamatang puang.
Lalu katawa depan-depan
Inggar berangangan,
lya ninga asoh sida berada
Tangkai menyimpan,
Indah enda munyi nyawa
Niang Unal Bulan
Ke bulih munsoh enam,
Ngipa di menalan Genting Lelayang.
Bujang Nendak seduai Burong Malam begari deka ngambi Raja Simpulang Gana ngabang.
Lalu gaman-gaman sengkawan ridan,
Nyadoh ka tuboh masok ka ngepan.
Masok ka unus bagus
Baka Baketan Tulus pulai belelang.
Manah ngepan tua Buat,
Baka kelukor wan tikus
Kekerus hari petang.
Pasok ka Bujang Nendak
Simpai rangki,
Baka taring jani babi belang.
Manah ngepan tua Buat,
Baka kelukor semalau ili
Ke cheli nepan di rangkang.
Pasok ka iya sirat sigai
Lempai ka di kerigai rusok marang.
Pasok ka iya tumpa bala,
Baka ensenga ngena seringgang.
Manah ngepan tua Buat,
Baka kelukor ular sawa
Muka kalingkang.
Lalu pasok ka kenawing pending,
Mangka di puting bau nukang.
Manah kelukor tua Buat,
Baka emping aling
Ke nempeling moa lubang.
Pasok ka labong lalong,
Baka sengkilong tedong tiang.
Lalu ditangkin berangin
Pedang panjang,
Lalu san genteran sumpit tapang.
Ubat kebal tua bai Buat,
Ngambi ka tua enda betangkal
Senggal ruang belakang.
Batu empelias tua bai Buat,
Kena nipas punggai seligi pinang.
Lalu begelih seduai
Enggau ripih tisir tiang.
Perinyai ambai dalam iya Endu lyak Kerimpak Batu Cheling, lyak Serindak Tensang Pending mekal seduai enggau pengaroh enggai ka seduai buyan bejalai.
Lalu nyapa Endu lyak Kerimpak Batu Cheling,
Endu Serindak Tensang Pending.
Enti nuan di-injau orang nyapa
Raja Simpulang Gana Ranggas Kempan,
Aku deka nyenang ibang nuan
Enggau rampang bunga emperawan,
Aku deka ngerasok ngagai tunjok nuan
Bentok tinchin suran,
Aku deka ngungkong rekong nuan
Enggau gupong marik merejan,
Aku deka nata pala nuan bujang bula
Enggau lala minyak jematan,
Nya ga ke peransang nuan
Nengah petang hari malam,
Enggai ka nuan takut
Ninga sabut balat demeram.
Enggai ka nuan rari
Ninga antu gerasi ke bemunyi
Di telok kampong dalam.
Enggai ka nuan telengga
Ninga tanya antu sala,
Ari seraka jalai pangkalan.
Enggai ka enti nuan
Rari lalu remban,
Dikumbai orang takut buyan,
Abis berayan sembam
Gerunong sanggang.
Bujang Nendak seduai Burong Malam bejalai ngambi ngabang.
Lalu nengkelak Bujang Nendak
Munyi ka ngekah buah kedubang.
Lalu nyirut munyi ka ngetup
Garam satekang.
Betumpu anjal ba pun pisang,
Perejok atak melunggang batang.
Lalu manggai di munti tinggi
Kadiri legit-legit,
Buloh bauh nada entelit.
Nya menoa Manang Mampu
Ngemeran ka engkudu lepu dan,
Menoa Manang Matai
Ka sedai tepus suman.
RUMAH INI MANANG
Nanya ka jalai ngagai Ini Manang Mampu.
Kati Rumah nuan ini,
Jadi ditiki kami temuai?
Kati rumah nuan ini,
Tau tujah kami datai?
Enda nyaut ini
Saleka mukut padi nubai,
Enda nimbas ini
Saleka beras padi rangkai.
Lalu entun ka sumbok tepus kenyali,
Diselinting ka kena pending ini.
Peda tak pansut kemebai gulai kala,
Tak pansut sawa indu sawa.
Kati rumah nuan ini,
Jadi ditiki kami pulai hari?
Kati rumah panjai nuan ini,
Tau ditiki temuai mun pagi?
Rumah panjai enggi aku
Enda kala megai tambai
Penti pemali,
Rumah panjang aku enda kala
Diundang Manang Menani.
Nama seduai uchu tak latak
Ke melak tapa kaki?
Nama seduai uchu tak peloh
Dituboh nerusan dai?
Bisi tabin bebirin bungai,
Bisi renga kita din uchu
Ke pedera pansa utai?
Bidik lansik meh seduai uchu,
Nemu Likup Manang Empong tu,
Bisi di penyurai rumah landong.
Betuah belimpah panggong
Beruntong seduai uchu,
Laban manang tu baru pulai belelang,
Ari tuchong menyaung Bukit Nimong.
Belakang aku tu bedau lang
Tinggang saludang ribis lupong,
Diambi Ngelai seduai Sanggul Labong,
Datai aku din diasoh belian ka kandong,
Baru kelala nyera.
Bidik meh seduai uchu,
Ke betuah panggong besai,
Nemu Likup Manang Matai,
Bisi di peretang
Penyarang rumah panjai.
Belakang aku bedau lekat
Punggang ketapai,
Bekau ambi Ngelai Seduai Simpurai
Belian ka tuchong
Menyaung Bukit Serarai,
Din aku di-injau orang belian
Bepatah tawai bepindah nama.
O, kami ini ukai betandai ngambi Jaban,
Ukai bayoh kami betuboh ngambi nuan.
Kami tu nanya ka jalai
Ngagai Tuchong Tangkong Saribu
Ke enda temu pesu jalai penyangkai.
Deka nanya ka jalai
Ngagai Tinting Kaling Alu
Ke enda temu tuju jalai penemuai.
Enti seduai nanya ka jalai,
Enti deka ngena
Jalai muntang semak,
Tau ngena jalai Pabak
Sapiak bulan mingkai.
Enti seduai deka ngena jalai Paboh,
Bisi ga jalai jauh
Ka samalam di rantu jalai.
Lalu angkat Bujang Nendak
Lalu ngerimpi ka ini,
Di lepi sanggul lintang,
Lalu ngerajai ka Ini Manang Matai,
Di kerigai rusok marang.
Nama kita bakatu deh uchu,
Tak bejako enda bebasa.
Nuan ini ga bejako bungah
Ngayah ka pangan,
Bejako tuyu nyambil beduan.
Busong nuan ila ini,
Busong ngembun nemu ambun
Laboh nerusan.
Nuan pan busong meh, ko Ini Manang,
Busong ngasu nuan ila
Nemu jelu nan depan.
BUNSU RIBUT.
Nama penyauh menoa nya deh uchu?
Enti kitai ditu makai pinang,
Din ila pinang
Chechinang pegari mansau.
Enti kitai nginsap ditu,
Din iya agi kekelap api samakau.
Jalai besai meh nya uchu
Tampong tempuan,
Jalai raya badas baka
Betampong jamban.
Bunsu Ribut.
Bujang Nendak seduai Burong Malam ngejang ka rumah Ini Manang Mampu bejalai ngagai menoa Bunsu Ribut.
Lalu nampai menoa orang
Di keribak Batu Burak,
Ke tampak betau-betau.
Nampak menoa orang
Di serunggu langkau batu,
Baka balun langkau kayau.
Nya menoa Raja Bua
Ke gegana mangka tegalan,
Menoa Raja Besin
Ke bemain niti papan.
Tuja tangga lalu ditiki,
Jengkau lalau purus sakali.
Meda ruai jebong
Enggi Bua Angin Nyabong,
Agi gantong upong gagang pinang.
Nampai ruai besai
Enggi Bua Biau Balai
Agi anchau tikai
Baka ke baru pulai
Puang pengabang.
Lalu pansut Endu Dara Ramunai
Berambut panjai nipas uras,
Pansut Endu Kumang
Seladang Taya Kapas.
Lalu nyapa deh Raja Bua
Ke gegana mangka tegalan,
Lalu nanya Raja Besin
Ke bemain niti papan.
Bisi pejalai meh kami dua tu aki,
Minta sili nuan nunda sempedi
Api pengerang.
Minta tampong nuan nunda
Semaliong kepong pungkang.
Pengawa aku uchu bengat kasok
Nyumbok bulu mata,
Pengawa aku uchu enda Jena
Bereba nguan menoa.
Enti nuan enggai aki,
Nuan nganti ai tuak anak mensia,
Ke kelimbak butol balang.
Enti nuan enda aki,
Nuan nganti asi ja-a
Ke naga moa lumpang.
Enti kita nginjau aku
Nyeru Raja Datu,
Nya ga masai alai aku
Nubu rebong mang.
Enti ngagai menoa Rangkang Kirai,
Nya endang teleba alai aku
Ngerambai miding danjang.
Bunsu Ribut seduai Bujang Nendak besilih ngajar pangan.
Tebang salumbar lumpak lejar,
Lalu bejako Bujang Nendak,
Nyadoh ka tuboh main bajar-ajar.
Enti kerupok di telok lubok
Anang nuan muput ngusok,
Enggai ka nadai ditusok anak mensia
Ka kajang pengurong.
Enti jelai di belakang tatai,
Anang nuan muput ngesai,
Enggai ka nadai diambi anak mensia
Ka bingkai moa sintong.
Tebang salumbar dua kali lumpak lejar,
Nyadoh ka tuboh besilih main bajar-ajar.
Enti seduai pulai lagi uchu,
Enti mansa indu manah anang bebini.
Enti mansa indu ngandong,
Anang seduai ngarau lalu bepenti.
Pulai seduai ngagai Mengandai tangkai menimang.
Bunsu Ribut lalu belaboh bepuput ngambi Raja Simpulang Gana ngabang gawai anak mensia.
Nya baru ngelagua Angin Raga
Baka baya pansut ari lubok.
Lalu sadendang angin kenchang
Baka lang nyambar manok.
Dia ribut lalu betiup entula alai,
Bua ke bepangka biau balai.
Lalu betekan ribut malam
Ari dan melanjan birong.
Lalu nempekang angin kenchang,
Ari batang tapang betenong.
Dia ribut bepuput bambi-ambi,
Bua ke bepangka muai kudi.
Lalu rari antu buntak
Ari lebak ngeruang dulang,
Rari antu chit takut jempit
Tinggang batang.
Lalu mangka ka tinting
Baka kingking pemalu tapang,
Mangka ka rau nyagu
Baka tunu api pengerang.
Mangka ka tanjong nyurong
Baka sengkilong ular naga,
Bukir senagir dinding hari.
Rengai-rengai bua mangka
Biau balai
Mangka ka pantai landai,
Baka radai raja baya,
Ke ludai-ludai baka kerekai
Tugong padi.
PUSAI
Ulun penyaga kebun Simpulang Gana takut ninga pangka ribut lain rari enda badai-adai.
Ruya-ruya raba bebunga,
Dia Pusai bepending lansik ninga.
Ninga utai begugu munyi nama,
Ninga gugu munyi apa.
Leboh iya mensiang mengkenyang upa,
Rapas peda mata nentang,
Leboh iya mensiang mengkenyang api,
Tengah sahari nyentok ka petang.
Ninga utai agi gu-gu,
Munyi empangu gila bulan.
Ninga utai berauh,
Munyi tandoh ditutoh ujan.
Dia deh Pusai bati kesal,
Di jungkal luak ati.
Nya baru Pusai bati takut
Enda berani.
Nya baru gembi-gembi raras enteli,
Nyadoh ka tuboh
Pusai ati ka rari.
Japai iya selabit tinggal basong,
Japai iya duku tinggal ga sarong.
Lalu belanda Pusai,
Tepapa ka tuga balu betudong,
Tesangkut ba rumput bejanggut kumong.
Enda tetiki ka rumah diri,
Di tatai kena kerekai panas bisa.
Enda tetiki ka rumah diri,
Di lempa kena tata ujan nyaya.
Enda betemu enggau bini
Iya Sandol Andol
Ke besanggul rimpi sakali,
Enda betemu enggau bini iya Nain
Ke bekain bebuah sigi.
Pusai lari lalu niki rumah Raja Simpulang Gana.
Tak tetiki ka rumah Endu Endun
Serentum Tanah Tumboh,
Tetiki ka rumah Endu lyak
Serindak Tanggui Buloh.
Lalu tuja iya tangga nabong ngengkang,
Jengkau iya lalau kerasau buloh lalang.
Datai Pusai ngakai-rai, kelah-kelah,
Datai Pusai beguai sengah-sengah.
Ditanya orang enda nyaut,
Enda nimbas saleka mukut.
Lalu gali Pusai melekang pukang,
Gunjoh-gunjoh gali telentang.
O, sapa nganu jadam
Ulun malam kitai tu,
Nadai agi diasoh nguan umai tisi?
Sapa nganu jadu ulun dulu kitai tu,
Nadai agi diasoh
Neresu jemu ambun pagi?
Ka ngumbai iya dipantap orang
Nadai ga tu salingap abi besi.
Ka ngumbai nya dibukut orang
Nadai ga nemu mensul abi jari.
Laban iya temamau kelalu lansang,
Laban iya ngelusu di buku tulang.
Lalu angkat Endu Dara Chanda,
Lalu nerutu iya enggau buok galong
Baka pulas tekuyong pasang.
Terutu iya enggau buok panjai,
Baka sentaba mulai
Ke merundai nurun batang.
Dia Pusai bisi engkuit mimit
Di tumbit tunjok kaki,
Bisi engketap di bubun aji.
Udah nya lalu ngeragensai Pusai,
Baka ke gerai angkat mabok.
Lalu entui Pusai
Baka ke dani angkat tindok.
Nya baru ruya-ruya raba bebunga,
Nyadoh ka tuboh sida nanya ka rita.
Nama utai peguai
Ka nuan datai abis ati?
Nama kereja nuan Pusai
Baka ke bisi utai kerari?
Ninga utai tak berauh,
Munyi tandoh lunsor ujan.
Utai tak gu-gu munyi
Empangu gila bulan.
Dinga aku ka ai nadai ga aku
Ninga ai ke beranti ngaki kerangan.
Dinga aku ka langit nadai ga meda
Langit tekinsit naban ka bulan.
Kumbai aku gamang nadai ga meda
Gamang ke besarang mesai kerungan.
Ka aku ngumbai nya singut
Nadai ga meda singut nempalut
Ngelinggau dan.
Kada enda bula nuan Pusai
Bampa puang,
Kada enda banggar nuan Pusai
Mambar bedilang.
Enti aku bula bampa puang
Enti ditampi bisi ga padi.
Enti aku banggar mambar bedilang,
Enti ditungkun bisi ga pansut api.
Kada enda api nya deh Pusai,
Ke menjadi rendang-rendang.
Kada enda apu nya Pusai
Ke mau balat bepandang.
Saut Pusai. (Pengap tu ngena nyawa Panjai).
Enti api ke menyadi mau belamua,
Udah ga aku meda Endu,
Leboh aku ke di-injau
Niang Aji Apai Limpa
Menya nunu di Batang Padih lalinga,
Leboh sida ke ngelulong
Kampong bumai rimba.
Dia aku besempun
Ka sugut benang chala.
Lalu penjadi ka aku api
Ba ujong kayu maba,
Dia asap balat nyerangkap puting lempa.
Lalu dipesan ka aku selatan bua mangka,
Dia api ke menjadi enda jena-jena,
Kelatan iya baka kaban pipit kepua.
Angus mega umai sida taun nya,
Batang pan nyau chemagak agang,
Selampepai alai kanan kiba,
Amau burak iya baka lemak babi dega.
Nya alai lalu ampar kesai
Ka simpulai padi nanga,
Lalu betenggau ka
Petakang bintang lima,
Galak merabesak padi kara,
Ga kitai sama ninga sida taun nya
Enda pedis ngisi depa
Tibang terentang.
CHELAP BULU
Ribut nyau muput majak semajak ngagai rumah Raja Simuplang Gana.
Apin tembu jako besakang,
Apin abis jako bekenang.
Dinga utai tak gu-gu,
Munyi empangu gila bulan.
Dinga utai tak berauh
Munyi tandoh ditutoh ujan.
Dia bua tak bepangka lalu majak,
Dia ribut ke bepuput mansang semak.
Lalu mangka ka tembawai madang rian,
Bebuah nempangan nempala kera.
Enda bula baka kaban kera rari.
Mangka ka tembawai madang rembai
Baka burai isang dijila,
Enda bula ludai-ludai
Baka bungai rarak padi.
Numbang ka madang pinang
Memayang sala,
Ditunjang bujang minta bini.
Numpor ka nyiur baru ngelemba,
Baka gundol tuan haji.
Lalu chelap bini Rekaya Muda,
Lalu penjadi ka iya api mau menyela.
Lalu tungkun ka unggun tuntong lima,
Lalu diang iya belakang
Ngalih ka kiba.
Udah nya pulai iya ka bilik baik,
Baka gilik tasik nanga Kalaka,
Lalu bebungkor enggau langgur pua mata.
Dia mata iya lalu nampai ari jenila
Tuntun pala,
Meda batang mengkenyang upa,
Tak selelai rebah ka kanan,
Rebah ka kiba,
Dipuput ka ribut pangka ka bua.
O, mati meh batang mengkenyang puda,
Enggi kitai deh lantang anak wai.
Lalu nyapa deh anak dara iya
Ari pelangka papan rasa.
Enda mengkenyang puda kitai nya mati
Deh lantang indai wai,
Nya ga ngasoh daun iya
Betusun enda jena,
Ngasoh dan iya beperugan
Balat beperiga,
Ngasoh iya bebatang
Ka berang besi tempa.
Nya ga ukai ribut bepangka ngapa,
Iya ga muai tuai daun lama.
Peda tak terebai daun tuai
Enda jena-jena,
Ka dandang umai kitai dia,
Ninggang antu pada
Ngambi ka iya parai laya lela,
Parai aka sida ke pemadu nama.
Nya baru ribut bepuput balat majak,
Bua ke bepangka mansang semak.
Mangka ka tingkam atap,
Baka sayap lang terebang.
Tak rengong-rengong
Bua mangka angin nyabong,
Mangka ka perabong
Kurong pematang pinang.
O, sapa kitai tu ngudi
Tanah enggau dunya?
Uji tunu tubai tedai gemian,
Sayat ka buok munggang pisan.
Agi ga ribut bepangka enda badu,
Bua agi bepangka enda leju.
Kada enda anembiak bisi muar kesa,
Enggau raga anyam jarang?
Kada enda bisi nyungga ka pama,
Di pala dulang medang?
Nyaut deh anak anembiak.
Enti batu kudi Indai Puyang,
Di lubok Batang Simanggang,
Nemu ga kami aki,
Nya ga laban sida numpa
Ka mayau belang,
Nyentok ka berang buku siku,
Ke kudi bebali maia gawai.
Enti batu Indai Binjut
Di Nanga Anyut,
Nemu ga kami Aki Serit Mamut,
Nya ga kudi legup
Engketik kena tusu,
Kudi bebali pulai mansai.
Ribut mangka ngalih ari bilik rumah Raja Simpulang Gana.
Nya baru kechik-kechik
Lelayang tasik,
Ribut muput ngalih ari bilik.
Lalu mangka ka jempayan
Liut meh ribut,
Penungkal benong tajau bujang.
Lalu mangka ka langgur tenun
Bini orang tuai,
Baka bangkai enturun rajang.
Tak beranyat karap
Baka kaki empada nentang.
O, lapa aku nyau lap
Mansang kadubang,
Tatau meh aku tu temamau
Mansang lansang.
Nganyam aku nyau salah tambak,
Tetambak ka linsar lambar tunjok
Betenun aku nyau salah pasak,
Bepanggal ka linsar lambar buok.
Enti selangkoh tuboh
Raremba aku tu,
Leboh aku ke agi tinggi
Di lepi sanggul rinda,
Leboh aku ke agi tampak
Di seletak panau bunga,
Enti aku ngelap tu,
Dini aku tambu ka orang
Ke anak pangkas bisa,
Bidik di laba jelu kijang.
Enti selangkoh tuboh gemu
Aku menya asai tu,
Dini aku tambu ka orang
Ke anak ketupong bisu,
Ke bejako tetak tengang.
NILIK
Bini Simpulang Gana belaboh nilik.
Nya baru kechik-kechik
Lelayang tasik,
Nyadoh ka tuboh belator nilik.
Lalu tilik iya ari benda tema,
Ka dua bemata itik.
Lalu tilik iya ari benda panding
Lambing pending sajengkal tarik.
Lalu tepeda ka anak Dayak
Enda jena nguan menoa.
Tepeda ka Endu Dara Ridoh
Bengal kiroh nginta kereja.
Nya baru terai-terai
Betenchang ratai,
Nyadoh ka tuboh bekumbai ambai.
O, Orang Tuai kitu ka dulu,
Aku ka nyiring gunting nuan,
Baka karis tunggol tebang.
O, kitu ka nuan Orang Tuai,
Aku ka ngau kutu nuan
Mesai genalu buah tapang.
Dia orang tuai tak enda
Nyaut saleka mukut
Enda nimbas saleka beras.
Kati nuan Orang Tuai mai sarak,
Nunda ayak melaki bini?
Kati nuan Orang Tuai mai serara,
Baka ira tabu tali?
Lalu angkat Orang Tuai,
Ngimbai di kerigai rusok marang.
Lalu dudok nyerungkong Orang Tuai,
Bandong seringgang.
Dudok pipi Orang Tuai,
Baka bimbi nengkelong lantang,
Dudok entap baka sap
Basong melintang.
Aku ga agi dudok makau tandok nabau,
Ulih nyamah di rantau kamarau hari.
Aku agi gawa nyeregan batu ikan,
Ulih nyamah di kerangan lansar kaki.
Kati nuan enda ingat
Ka samaia enggau sanu,
Danji gadai di langkau umai,
Ka munoh selampai babi belang?
Kati nuan enda ingat
Ka samaia jako randau
Kitai di langkau, samaia munoh
Salanjau manok menang?
Lalu bejako Orang Tuai,
Enti munyi nya tebang menuang
Di Tanjong Tawang,
Nyadoh ka tuboh nurun ngabang.
Kati ko tua ambai wai,
Baka makai nengali asi?
Baka anak tua Sigai nadai ditu,
Bedau di menoa Keresik Rangkai,
Ludai-ludai baka kerekai tugong padi.
Kati ko tua ngemelu ka Sigai,
Bedau di menoa Pasir Mabu,
Tinggang deru guntor bemunyi.
Kati ko tua melakang ka menantu tua,
Endu Tempukong Ati Tanah
Ditelah Saripah Adi Tuan,
Endu Takang Bidang Biduyah,
Ditelah kelasah tikai pandan.
Deka tua ngambi merau,
Enda nemu pemadu simpang nanga.
Deka ngambi iya bedarat,
Enda nemu pelimpat jalai raya.
NUTONG
Simpulang Gana nutong ka Sigai ngambi ka iya pulai ari tasik, awak ka sama enggau ngabang.
Enti munyi nya taong-taong,
Belumpong nibong,
Nyadoh ka tuboh ngaga tutong.
Enti libas enda tau
Ka sebang rumbang tutong,
Kayu bebali jadi ruan.
Enti teras enda tau diambi kitai,
Nya ga kayu ambu lumbong sabayan.
Uji tebang ka batang
Terentang rerengong,
Uji titi ka kulit enteli kampong.
Nya baru mesit-mesit
Ujan laboh ari langit,
Nyadoh ka tuboh begiga ka kulit.
Enti kulit kera enda tau
Ka kulit tutong kitai,
Nya ga kena Manang Nyara
Belian ka bedega jarang jari.
Enti kulit bejit enda tau
Ka kulit tutong kitai,
Nya ga kena Manang Disit
Belian ka bukit lebor api.
Ni punggang ampang belulai,
Ni selaku kumbu begajai
Kitai deh indai?
Enti tengkebang ampang belumpong,
Bisi aku nya dia,
Gaga aku teruba kalia,
Leboh selangkoh tuboh
Benong rarenjong,
Leboh aku ke agi tampak
Di seletak panau pabong,
Nya meh ambi ka kulit tutong,
lya ke begambar ngambi ijok pumpong,
Sasetak ngambi gambar jelu remaung,
Ke masai dudok negong,
Nyerungkong di padong moa lubang.
Berambuyan ka beringan
Marik merajanta,
Bepasak ka enggal leka pelaga.
Sapa tunjok indu kitai
Siru mangkong tutong?
Sapa jari jampat kitai
Landik nempap rumbang ketebong?
Lalu angkat Endu Dara Ridi
Penangkani Aki Raja Sua,
Angkat Endu Dara Limpah
Penyembah Raja Simpulang Gana.
Dia tutong dipangkong enda ngeluah,
Enda rarengai didinga ari
Punggai ruai sabelah.
Lalu angkat Endu Dara Chanda,
Datai ari Nanga Temaga Gelang,
Endu Dara Kuong ngemeran
Ka Tekalong begetah takang.
Nuan enda tau endu,
Enda tau mangkong tutong.
Enti nuan negi lebor api
Agi betanya ari aku,
Ka bejeli mansau mandang.
Enti nuan nyelaku kumbu,
Agi betanya ari aku,
Neladan dagu baya butang.
Nya baru angkat Orang Tuai,
Mai tandok rusa ke periga
Mengkang kerubong,
Jari puting mai taring
Uting babi bindong.
Lalu pangka ka iya
Ba pala lubang ketebong.
Lalu didedat ka iya
Di selingap rumbang tutong.
Dia tutong tak taong-taong
Nyadong berita,
Dengut-dengut tutong
Munyi ka tau nyebut
Nyelinting nama.
Lalu nguang senggang
Pinta ambi ka bidang
Tikai perampan,
Lalu manjong tekalong
Ninga tutong,
Pinta pangkong ka anyam pakan.
Lalu katawa serigi tudah nyeli,
Di tebing ai tinggi betunjang.
Lalu manjong jagong
Ke begantong tinggi kerang,
Lalu nyadi padi pisit memadang.
Ruya-ruya raba bebunga,
Bunsu padi belaboh ninga.
Lalu ninga simpuli padi nubai,
Ke udah dipelelang dipedagang
Ka enggau Abang Lawai Brunai,
Ke udah dipedua kitai kalia,
Berega ka benda tajau rawai.
Manah kitai ngabang nurun nandai,
Pegi nurun nemuai.
Lalu dilantar ka sida
Bidar panjai tigai,
Tarit jit layar tekerembai.
Nya baru gurut-gurut
Nurut ka seranyut pasang lemai.
Nya baru datai ba pangkalan Iban,
Ke pun nudok ka gawai.
Lalu niki di penyarang rumah panjai.
Dia sida enda kaju kakang
Nyingkang ari tiang lamba lulai,
Niki ka sadau sintau kamarau maia bumai.
Dia sida betundi enggau menyadi sida
Batu ai ulih nyamah di reni pasang mulai.
Lalu katawa sida enggau tandok rusa
Ke beperiga bepampang tigai.
Nya alai ninga deh sida Simpurai,
Lalu dibai sida ka baroh,
Dikurong sida dalam sengkilong
Pandong tengah ruai,
Lalu ditudong sida enggau belumpong
Bali belulai,
Dibiau enggau salanjau manok tawai,
Bedunggol silai ka Matai
Manang Tabaran.
Agi ga tutong rarengong enda badu,
Sebang nerantang enda tembu.
Sigai seduai bini iya ninga nyawa tutong ari tasik besai.
Ruya-ruya raba bebunga,
Dia Sigai ke bepending
Lansik ninga.
O, ambai wai nama utai
Ke rengong-rengong,
Ensurok kebong puak langit?
Uji dinga ka ari batu chandi,
Ke bediri dinggai-dinggai,
Dinga ka ari batu anggong,
Baka perabong rumah panjai
O, sebang nya ambai
Ke nerantang enda badu,
Tutong nya wai
Tetaong enda tembu.
Ka ngumbai sida apai din,
Nutong ka anembiak rarat,
Apai ga tau ngapong.
Ka ngumbai iya nutong
Ka rumah rebah,
Apai ga tau nyukong.
NERUPONG
Enti munyi nya taong-taong
Belumpong nibong,
Nyadoh ka tuboh mantai ka terupong.
Lalu bantai ka bini Sigai
Terupong buloh layu,
Ari tajau sergiau rusa indu.
Nya ga pesaka dunya jeman dulu,
Lalu bibit iya
Enggau tarit tunjok indu,
Lalu langgar ka iya
Ari peletar tuntun dagu,
Dipandang ka iya
Ngagai menoa Paku lelingu,
Peda iya tanju enggi sida
Ulu Paku lelingu,
Tak letu-letu
Bandong serunggu babi menoa.
Lalu bantai ka iya
Terupong buloh kirai,
Ari keban dalam pebenong tajau rawai,
Nya ga pesaka kalia jaga jeman tuai,
Dibibit iya enggau chunggit jari megai,
Lalu langgar ka iya
Di peletar tuntun gundai,
Pandang iya ka Ulu Paku gegiai.
Peda pengawa anak Dayak
Mua pemesai-mesai,
Nyeridi ka simpuli padi nubai,
Dibandong orang enggau
Tepong piring rendai,
Kena nginta ka penatai
Bujang Rangkang Kirai,
Ke mansang nandai,
Ke datai ari menoa sida iya
Di pengkalan
Sungai Penyangkai Dagang.
NGUANG TUTONG.
Sigai nyendia ka diri deka nyuong apai iya Raja Simpulang Gana ngabang.
Enti munyi nya ambai wai,
Tebang menuang di Tanjong Tawang,
Nyadoh ka tuboh tua nurun ngabang.
Kati ko tua ngabang nadai utai dibai,
Kati ko tua masang nadai utai kemisi?
Tu batu uras bisi tua,
Ke terebas datai siang.
Tu batu bena bisi ga tua,
Dipangka ka pala anak pasang.
Uji gagai menoa orang di ai
Putin Menyala numpu ka gerugu
Batu anggong.
Uji gagai tuai Belimbing Jawa,
Numpu ka tasik linang ledong.
Nya menoa Raja Bangka,
Bedinding bena gumbang menjadi,
Kadua bali nama iya
Suka Dana bebulu ati.
Lalu bejako bini Sigai,
Kami tu aki minta
Pengaroh saribu guna,
Kami tu aki minta ubat
Serangkap genap naka iya.
Au deh uchu bisi ga aku
Pesaka jaga lama jeman,
Bisi ga aku ubat serangkap
Genap saribu macham.
Tang enda semina naka nya,
Bisi ga ubat temu aku baru,
Diambi aku mimpi tindok dimalam.
Nya dibai kitai ngabang
Mansang nyenganan,
Datai ba orang
Kebisi pengawa maioh macham,
Kena Iban nyeridi
Ka simpuli padi melanjan,
Ngambi ka galak bauh nyerabambam,
Baka ke tau nipan bulan bepagar bintang.
Bini Sigai mai apai iya Raja Tandok ngabang gawai mensia.
Lalu bai iya apai iya Raja Tandok
Datai ari ai nyurok numbok nerajang,
Kadua bali nama iya Raja Nuyan,
Datai ari riam dalam
Belaboh nunggang.
Lalu begempuru sida
Baka tematu buah bindang,
Betugong sida baka lempaung
Ngambong ka batang.
Baru sida betebang menuang
Di Tanjong Tawang,
Nyadoh ka tuboh nurun ngabang.
Enti kitai ngabang bedarat
Enda nemu pelimpat simpang jalai,
Enti ngabang merau
Nadai penyau indu berangai.
Tebang melebu pumpong punggu,
Nyadoh ka tuboh nginjau perau.
Lalu gagai Simbang Muan,
Ke begeman nangkup dabong,
Gagai Simbang Muing,
Ke begerinjing nampong gerunjong.
Nya berada Apai Buntal,
Ke berumah di senggal tanjong apong,
Berada Apai Entana,
Ke berumah di geruga batu anggong.
Kami tu aki nginjau perau indu jong,
Nginjau berangai perau panjai
Indu bangkong.
Perau enggi aku dia uchu,
Udah tembu mengkang tumpang,
Berangai panjai enggi aku dia
Sedia kajang.
Nya baru terai-terai
Betenchang ratai,
Nyadoh ka tuboh
Sigai bebantai.
Bejako Petara Benda Guchi,
Enti nuan ngabang Sigai wai,
Aku enggai enda enggau,
Nanya aku bekuli ngemudi
Nguling tumpang.
Bejako Petara Benda Rusa,
Aku enggai enda enggau ngabang,
Nanya aku gawa nimba
Bebungkar ruang.
Bejako Petara Benda Tajau Palawan,
Aku enggai enda enggau
Kita ngabang Sigai,
Ngulih ka aku ganggam lengan
Nerajang batang.
Aku deka enggau kita
Ngabang ga Sigai,
Ko jako Petara Benda Udat,
Enti sema bangkong enda muat,
Nanya aku bedarat bejalai muntang.
Aku Petara Chapak deka enggau ngabang,
Nyelepak diawak baroh bang.
Bejako ga Petara Duit Ringgit,
Aku enggai enda enggau ngabang,
Enti nadai alai nanya aku enselit,
Ba baroh bit peti belulang.
Lalu bantai ka orang sengayuh,
Ke tujoh nyari rengguang,
Bantai ka dayong bulan,
Mesai perampan tikai senggang.
Perau sida Sigai bekejang mansang ngabang nyuong Raja Simpulang Gana di Nanga Temaga Gelang.
Kejang ka orang Pangkalan
Besai Redai Sengayuh,
Tinggang rupoh tali kapal.
Kayuh ram ngampoh ka dekuan
Ruas tulang,
Kayuh kesai ngelambai unai
Belakang kajang.
Tebang salumbar lumpak lejar,
Nyadoh ka tuboh ngantong layar.
Tarit ka jit tali kemirang,
Bintar ka layar luar Numbong belakang.
Deras meh perau Sigai,
Baka upas leka senapang.
Lasit meh perau Sigai,
Baka sumpit naban ka pematang.
Tanjong nyurong abis dipuntang,
Tebing ninding abis diparang.
Mansa batu mandi wan pari,
Tegar entachang,
Mansa menoa orang Dabai Nyuntang,
Baka langgai iko manok.
Mansa menoa pasir rangkai,
Dikeranjai burong imbok.
Nya menoa Renggi pemulih padi
Mali langkang,
Menoa Renggong ke beruntong
Mali balang.
Dia perau Sigai
Tak merejok baka pama,
Ngelantar baka sawa,
Manggai di Saka Ulak Jawa,
Ba ai ke beranti tujoh nanga.
Lalu tama ka Rantau Jingau Jeling,
Tumboh pating aur gangging kuning,
Baka pugu entemu lalang.
Mansa pun limau janting,
Ke bebuah tekating maioh tekitang.
Nya pangkalan lama Raja Maga,
Enti agi kalia bekelai ka tuga
Dandi ngerang.
Nya baru gaman-gaman sengkawan ridan,
Nyadoh ka tuboh ngerara pangkalan.
Sapa empu pangkalan
Tak nyapan entap landai,
lya ka lintang galang batu Chanai,
Telok rintai tandok kendi Brunai.
Nya nadai ditanya ka nuan
Ambai wai ko Sigai,
Nya pangkalan apai aku
Rangkang Kirai,
Dikumbai kitai raja menoa.
Sapa empu pangkalan nyin deh ambai,
Ke begamal lingu-lingu.
Nya pangkalan apai aku Raja Datu,
Ke benama Raja Simpulang Gana.
Sigai niki rumah apai beguai ka nemu nama kabuah iya ngenyadi nya nutong.
Lalu niki Sigai tak lanji-lanji,
Baka kunchit kemali
Nyengkalik lenggi dan lintang.
Tak teratak Sigai mua pemagak
Munyi anak engkerasak
Nuchong sugak tungkul pisang.
Lalu dituja Sigai
Tangga nabong ngengkang,
Lalu jengkau iya lalau
Kerasau buloh lalang.
Lalu dudok entap ngimbai apai iya,
Baka sap basong melintang.
Dudok besendi enggau apai iya,
Baka bimbi nengkelong lantang.
Nya baru ruya-ruya raba bebunga,
Nyadoh ka tuboh Sigai nanya ka rita.
Kati nuan enda ingat ka randau kitai,
Di langkau enggau anak mensia,
Ka munoh salanjau manok menang?
Enda ingat ka danji nuan,
Enggau sida Ulu Paku lelanji,
Ka munoh serenti babi belang?
Enti munyi nya tebang menuang
Di Tanjong Tawang,
Nyadoh kitai ka tuboh nurun ngabang.
NGIGA PENGAROH
Endu Dara Chanda anak biak Raja Simpulang madah ka diri enda ngabang enti enda mai ubat jadian beri Ini Andan.
Lalu bejako Endu Dara Chanda,
Legai aku tu kayu bilau,
Ngabang aku tu enda enggau,
Enti jari kanan aku enda ngenggam,
Batu letan enggi Ini Andan,
Kena besimpan nyurong besukat
Enggau taring uting babi emperingat.
Nama aku enda mai batu tungku,
Enggi Ini Andu mesai telu burong bidat.
Enti aku ngabang dibanding ka orang,
Enggau Endu Pating Terong Remenat,
Endu Perejat Tinchin Kawat.
Tentu malu aku di lempedu kandang pusat.
Nama ensaya Endu Fating Terong Remenat,
Iya ga maioh pengaroh tambah ubat,
Laban iya endang sidi
Di jari tunjok empat,
Ke tau tampi kebap
Ngena singkap pinggai layang.
Sigai seduai Aji nurun ngambi pengaroh ari Ini Andan di Langit.
Enti munyi nya ko Sigai,
Sua-sua nyabau muda,
Nyadoh ka tuboh kitai begiga.
Mai asi udah mansau,
Mai bekal sakali merarau.
Uji tanya deh bujang bula,
Nyangka bisi naroh di pangka
Tugal bekurong,
Uji tanya dara burok,
Nyangka bisi napok di selok
Sundang lintong?
Nadai aku nemu utai nama nya,
Nadai kala nampai enda kala meda.
Enti tegalan nemu aku
Sabulan mali lang,
Enti tanah nemu aku
Ke betuah nyurong mansang.
Uji gagai tuai rumah sabengkah,
Tuju lagu rumah sabuah.
Uji tanya Sanggam Anggam
Ganggam di tapa jari,
Sugu Ugu betungku besi.
Kati nuan bisi nemu
Batu tungku enggi Ini Andu,
Mesai telu burong ketupong.
Kala nyeling taring uting Ngelong ka munong?
Nadai aku nemu utai nama nya,
Nadai aku ngembuan enda kala meda
Enti resak bunga nemu aku,
Dua kali resak chalong.
Enti ruan di belakang lenggam
Nemu aku,
Ban ka papan kenyali rakong.
Uji gagai tuai rumah sabuah,
Tuju lagu rumah sabengkah.
Mansa menoa burong ngiga ubat jadian.
Uji gagai Raja Jubang,
Ke mangkang nyang remang sinja.
Uji gagai Raja Galah,
Ke berumah mandong kerapa.
Nya berada Apai Sandah,
Bejulok nyabor tatah,
Mutah ka darah linang ledong.
Kadua bali nama iya bejulok
Gambar nyunyah,
Ke raregah di ruang bangkong.
Kati nuan bisi meda ensual akar,
Bejereki enggau gandal tugal bekurong,
Bisi meda ensual ai nuan aki,
Dijereki enggau badi bemata rinchong?
Enda aku nemu utai nama nya,
Nadai aku nampai enda kala meda.
Semaruntu lalu ngambu dulu,
Baka iko Mendu kelapong tuntong,
Ditangkan ka Meriba Bukit,
Rapas didit terantang tutong.
Lalu gagai menoa orang,
Di Bungkong Ngambong nerima ambun,
Lalu gagai menoa orang
Di Rajang Nunggang
Serabumbun daun.
Nya dipangkang Galong Mudoh,
Bukir tuboh ngelong ka punggong,
Kadua bali nama iya Tuchok,
Ke tindok nempeling bungkong.
Kati nuan bisi meda mengkenyang upa,
Ke lelinga nelenga ka pandong?
Kati nuan bisi nampai ensual kirai,
Tumboh di tatai Balai Nyabong?
Nadai aku nemu utai nama nya,
Enda kala meda utai dipinta kita.
Enti randau kubal nemu aku,
Ke bejangkar maioh bejengkong.
Enti nyatu nemu aku,
Siti munggu maioh begenturong.
Tebang beleti tundan tinggi,
Denjang batang gerunggang lampong.
Nyadoh ka tuboh nanya aki diri,
Datai ba ripih tuai burong.
Uji tanya Sibal Ibal,
Bejulok Pungga Agang Gemurai.
Nya berada Apai Nendak,
Bejulok Sungkak Panyun Beliong,
Nya berada Apai Nendak,
Bedada masak bepantak sulau patong.
Kati nuan bisi nentang
Mengkenyang nansang
Dijereki enggau banang
Bemata rinchong,
Kati nuan bisi nampai ensual akar,
Dijereki enggau gandar tugal bekurong?
Nadai aku nemu utai nama nya,
Nadai aku nampai enda kala meda.
Enti engkerabun jani, bisi aku,
Kena orang meti ngelingi sepan,
Enti meregang burak batang, nemu aku,
Diluntang bujang ka tiang mutan.
Labah meh kita Buat,
Baka buah merunjau ulu.
Puntan seduai Buat,
Baka menasan jalai jelu.
Uji gagai menoa orang,
Di kerapa madang ubah,
Ke bebuah lentur ka batang.
Gagai menoa orang di madang palah,
Ke berandah nyerenang takang.
Nya menoa Sega Dilega Wi Selagai,
Menoa bujang Sebabang Bunga Ringkai,
Nya berada apai nuan Beragai,
Kachelai Legai rarik lampong,
Nya aki Beragai Samatai manang burong.
Kati nuan bisi nyeling taring uting,
Ke begiling ngelong ka munong.
Kati nuan bisi meda tandok rusa
Mengkang kerubong?
Enda aku nemu utai dipinta kita,
Aku enda nemu utai nama nya.
Enti ubat ngembuan ga aku
Serangkap genap pemandang raja.
Pengaroh maioh aku naroh
Kena idup nguan menoa.
Eh! Tuai ngapa nuan aki
Nempala sumbong,
Baka ke ukai sengkuar panjai,
Pengeredai punggai bali belumpong.
Kejang ka ari nya,
Manggai di tinting buloh laing,
Munyi kesuling panjai seput.
Manggai di demam madang resam
Munyi teruna dara ganggam,
Beruding malam bekadengut.
Nya dipangkang Raja Taka
Tengkurong Balang,
Enting Naing ke besumping
Ruas tulang.
Nya aki nuan Bekubu entis bulu
Burong Ketupong,
Kadua bali nama iya bejako
Siko putus rampong.
Kati nuan bisi nemu batu
Periok Ini Andok,
Baka tampok pinang beradong?
Kati nuan bisi ngembuan batu letan,
Enggi Ini Andan kena besimpan
Mansang nyurong?
Nadai aku nemu utai dipinta kita,
Nadai nampai enda kala meda.
Nama utai ditaroh nuan
Tegoh nguan menoa?
Nama utai dikembuan nuan
Sajeman salama jaga?
Enti pun buloh bala nemu aku,
Ke cherira jerenang ngelintong.
Enti emperan madang payan
Bisi aku ngembuan
Ke belayan maioh begenturong.
Buban ngapa tuai lukai,
Lap mapap enda nemu utai nuan nya,
Baka ke ukai kuta tinggi nuan aki,
Ke nganti bala nyurong.
Baka ka ukai bunut nuan aki,
Ka rarengut punggang padong.
Kejang ka ari nya,
Tuju lagu rumah sabuah
Gagai tuai rumah sabengkah.
Manggai di tinting tengang ruji,
Munyi endu dara mereti,
Ngentun tali kelapong ruding.
Di punggang batu galang
Munyi bujang mekang,
Nempap sambang rumbang kesuling.
Nya berada apai nuan Pangkas,
Remaung Raras kelili panjong.
Menoa aki nuan Kutok,
Bejulok santok lunju besambong.
Kati nuan bisi nampai ensual kirai
Tumboh di tatai Balai Nyabong,
Bisi nyeling taring uting
Begelong ujong?
Nadai aku nemu utai nama nya,
Enda aku nemu enda kala meda.
Nama utai ditaroh nuan
Tegoh nguan menoa,
Nama utai disimpan jeman nuan
Ka tanda raja?
Enti kelampai nemu ga aku uchu,
Ban ka enteran sangkoh agong.
Enti sebangki nemu ga aku
Pengetis kaki terabai rimbong.
Lapa nuan aki baka ke ukai
Rampang bunga
Sida ke dara dalam kibong?
Lapa nuan aki baka ke ukai bunut
Ka rarengut punggang padong?
Lain utai ke dipinta lain dienah,
Lain utai ke ditanya lain dipadah.
Kejang ka ari nya,
Gagai menoa orang
Di Empelai Tinggi Bandir,
Gagai menoa orang
Di Nyelutong Kayu Ukir.
Nya menoa Jimbun Bulan,
Tenjan-tenjan keduran
Balai gambang.
Kadua bali nama iya
Bungai Sendai Malai-alai tumboh di tikai
Pandan bekuang.
Nya berada apai nuan Kelabu,
Nyabak sinu mapau nyenabong.
Kadua bali nama Apu Mau
Nulang Perabong.
Kati nuan bisi ngembuan
Batu tungku enggi Ini Andu
Mesai telu burong ketupong?
Bisi ngembuan tandok rusa
Ke beperiga bepampang nyerundong?
Nadai aku nemu utai dipinta kita,
Enda aku nemu utai nama nya.
Nama utai dikembuan nuan deh aki,
Jeman ka tanda raja?
Nama utai ditaroh nuan
Tegoh nguan menoa?
Enti ubat tepang
Bisi aku ngembuan,
Sabatang ladong.
Enti engkerabun babi
Ngembuan ga aku,
Kena bumai tisi mubok kampong.
Lain utai ditanya lain dipadah,
Lain utai dipinta lain dienah.
Kejang ka ari nya,
Manggai di tinting Tibak Rias,
Manggai di tuchong tugong bas,
Baka reban nganti hari.
Nya menoa Duat Sigat Jingga Menoa,
Menoa Bujang Engkang Kerama,
Nya berada apai nuan
Bujang Geliga Tandang
Sambai Bejampong,
Bejulok Berayang Tangang
Penatong Adong.
Kati nuan bisi meda tandok rusa
Ke enda jena mengkang kerubong?
Kati nuan bisi nentang
Mengkenyang nansang,
Dijereki enggau banang
Bemata rinchong?
Nadai aku nemu utai nama nya,
Nadai aku nampai enda kala meda.
Nama utai dikembuan nuan
Jeman tanda raja deh,
Nama utai ditaroh nuan
Tegoh nguan menoa?
Enti danan di ruang lenggam
Gelong ka bengkong,
Enti rarak di punchak lebak
Ambi ka tensang
Lubang idong, nemu aku.
Lapa nuan aki
Baka ke ukai kuta tinggi,
Penganti bala nyurong?
Baka ke ukai manding nuan aki,
Guyang ka penyakang rumah chundong.
Tuju lagu pantai seberai,
Tujah tanah menoa bukai.
Nyau manggai di menoa tanah landai,
Baka bingkai tanggui seraong.
Manggai di lengkap
Baka sap moa basong.
Nya dikemeran ka Mau Manjan
Ke begeman nangkup dabong.
Dipangkang Raja Taka
Ke pelaga baroh rekong.
Nya berada apai nuan Embuas
Bejulok Tipas Sibui Jabong.
Kadua bali nama iya Embuau
Ke bekubau tinggi begantong.
Kati nuan bisi meda ensual akar
Dijereki enggau gandar tugal bekurong?
Kati nuan bisi nemu periok Ini Andok,
Mesai tampok pinang beradong?
Enda aku nemu utai ko kita,
Nadai aku nemu utai nama nya.
Enti batu telu tanah ngembuan aku,
Ke betingkah nadai bedarong.
Enti tanah bemunggu
Empusong langgong, nemu aku.
Kati alai nuan aki,
Lain utai ditanya lain dipadah,
Lain utai dipinta lain dienah?
Uji gagai menoa orang
Di lembang madang senggang,
Baka lelanjang bulu burong.
Nya menoa Betis Lupis Ngah Jinggau,
Menoa Pala Lalak Ngerandang Rasau,
Nya ga menoa Semelit Langit
Sekunding Mupong,
Menoa Apai Chelum Ngeli
Udah digelintong.
Kati nuan aki
Bisi nampai ensual kirai,
Ditanam di tatai Balai Nyabong?
Bisi meda ensual upa
Ke linga nyelenga pandong.
Nadai! Ka aku madah tekalih dilah,
Ka aku nyebut tekalih sumpah.
Enti agi menya berimbai ga aku
Ruai tisir tiang,
Tang kamaiatu nyau saum bekindu
Mangkang bedilang.
Ka aku nunjok ka enggau buku siku,
Ka aku madah ka enggau julut bau.
Enti munyi nya uji gagai
Sungai panjai pengelilih bulan,
Indik keresik sungai marik
Bekarangan batu intan.
Nya menoa Mechan laki Ini Andan
Ka tebekan tau padi,
Menoa Meching lambing pending,
Betingga bangkang kelapong besi.
Tebang bu menalu nusu,
Nyadoh ka tuboh belator ngetu.
Lumpong engkubong ambi ka panggal,
Pungga menua ambi ka pelasar.
Nya baru sida Sigai Nyadoh ka tuboh ngiga akal.
Sapa empu akal gembar tau ditunda?
Uji tunda budi niang Rekaya menya,
Ke meli pebenong tajau menaga
Apin datai rega,
Betanan ka jala enda ngerembai.
Uji tunda budi niang Tarang
Apai Dungkong menya,
Meli pebenong tajau lempaung
Enggi Laut Sadong,
Apin datai rega agi betanan
Ka jagong enggai nangkai.
Nya baru ruya-ruya raba bebunga,
Nyadoh ka tuboh mantai ka rampang bunga.
Uji bantai ka rampang bunga kusok
Ka teruba kalia enggi aku,
Leboh aku ke agi tinggi
Disuli ujong buok,
Agi mai moa tampak
Baka senayak bulan nyumbok.
Ukai enda rampang sinang
Bunga kusok nya,
Ukai ulih aku sengapa pia,
lya ga ulih aku bebudi
Ka sida mengadi tangkai mengumbok,
Ulih aku mujok indu tindok,
Di telok tibang telentang.
Nya baru gembi-gembi raras enteli,
Nya baru Sigai ngemeran Ka sukan besi api.
Lalu angkat Sigai menjadi ka api,
Dedegi tengah ruai,
Lalu tabak ka iya dedak rampang bungai,
Dia asap ke melap melunggang pemanggai,
Kena iya nepok Ini Andok semekok dudok,
Leboh iya ngading tandok rusa mulai.
Lalu tetungkam Ini Andan di tengah ruai.
Lalu nyapa anak dara iya
Enggau gensera jako berambai.
O, anang kita bakanya deh Sigai,
Enggai ka iya tabin bebirin enda gerai,
Enggai ka iya sakit irit enda nyamai,
Enggai ka nadai agi ngajar kami nyungkit
Gelamit benang cherai,
Enggai ka nadai agi ngulu
Ka kami ngembun
Nyerumba sebun ambun nyaya lemai,
Enggai ka nadai agi ngulu
Ka kami nakar gar,
Di cherebok nyiur undai,
Enggai ka nadai agi ngulu ka kami,
Nyagam ai garam di pala dulang mikai.
Enti iya sepa laya parai
Nama deh penyadi kami,
Enggai ka iya enggau orang pulai,
Ka Pantai Subak Ubai
Rintai tangkai panggil upang.
Lalu nyapa Endu Dara
Lamenyai Tampok Bungai,
Ke digetil kitai bau rengut.
Kadua bali nama iya
Endu Pamping Buloh Tawai,
Ke selelai puput ka ribut.
Kami tu tau tilit ari burit kendi aji,
Kami tu tau meda ngena tapa dada jari.
Nemu kami utai digagai dipinta kita,
Nemu kami Sigai utai ke deka ditanya.
Nya baru sutar tali penyengkar dada,
Nya baru minta buka
Ka keban bunyi selama jaga.
Lalu angkat Sandol Andol bemata tajam,
Nya ga lemambang ketap
Besumping papan.
Lalu angkat Sandol Andol
Sintong sangkai anyam,
Angkat bujang tinggi kering lemi,
Nya ga lemambang lanji betiang danan.
Angkat bujang mekang
Ka gentong ranang-ranang,
Nya ga lemambang tibang
Sarang engkanan.
Lalu bejako Aji,
Kami tu udah bulih ubat
Serangkap genap saribu guna,
Bejako ga Sigai,
Kami tu udah bulih pengaroh maioh,
Laloh ari tuboh samoa bala.
Lalu bejako Sigai ninga serabana
Sida Indai Burong Tiong,
Serabana ka jagong
Abis pumpong pugok puchok.
Bisi aku ninga serabana
Sida Indai Burong Pagi,
Madah ka diri nadai penyadi
Baka ke udah dikusok.
Kada enda bisi manok bangkas kitai
Lepas jauh lelang,
Kada enda babi kitai bisi
Rari jauh tekejang?
Enti munyi nya taong-taong
Belumpong nibong.
Bejako deh Ini Andan,
Nyadoh ka tuboh ati deka ngurong.
Nya baru Ini Andai
Mai rangki champor kelam,
Jeput iya letup dalam jagan.
Dia nyawa iya chai-chai nerinting
Ka puting dabong geman,
Ngangau ka salanjau manok jelayan,
Enggai ka iya lepas
Ka Ulu Paku mamelan,
Enggai ka iya kena palu orang
Enggau duku bemata tajam,
Enggai ka ditekong orang
Enggau bikong besi balan,
Enggai ka disipat orang
Enggau tungkat lambar tebelian.
Nya alai pulai kita beguai-guai,
Aku deka ngurong kita
Dalam benong tajau Palawan.
Enti kita enda ngasi
Ka perarang aku Ini Andan,
Aku nikau kita ka tasik
Ngagai gilik gumbang gemuan,
Lak ka kita diperebut Ka bekut kaban ketam,
Ngambi ka kita ditelan ikan bam,
Mesai sampan indu tungkang.
PULAI NGIGA PENGAROH.
Tebang petai pedalai rambai,
Nyadoh ka tuboh kitai pulai.
Lalu kejang ka ari takang remang radas,
Baka tangkong puchong retak saribu.
Kadua bali nama iya
kerangan tatak mas
Ka sanggit burit baju.
Mansa menoa orang
Di batu Tangkal Tangga,
Ke linga-linga
Dipeda tingkil ketapu.
Mansa perugan batu intan
Ka peduman bala saribu.
Nya menoa Antu Mali Lebu
Melit ngelingkong,
Menoa Bujang Selapok Tunjang
Tujoh tuchong.
Mansa Menoa Bintang Tiga.
Lalu kejang ka ari nya,
Manggai di perigu batu besi,
Di rantau jayau angi,
Ka rami inggar bekalekak.
Manggai di rantau jayau bunga,
Ka beperigu batu rasa,
Munyi ke bekangau ngua anak.
Nya menoa Endu Sakantu Sri Bangi,
Endu dara manah enda kala misah
Mindah nengeri.
Mansa Menoa Bulan.
Nya baru manggai di batu panjang,
Baka pedang belaboh ansah.
Manggai di batu panjai,
Baka Lawai mansang besembah.
Nya menoa Limban ngembuan ubat genap,
Ngemata ka jelan pangka bena.
Nya menoa Sandol Andol
Penyimpol leka surat,
Kena ngingat ka sempekat jako lama.
Mansa Menoa Matahari.
Kejang ka ari nya,
Nyau manggai di babas parai langas,
Kena rindas leka mata.
Nyau manggai di tanah merekah,
Kena tujah Raja Rimba.
Nya orang ke ngembuan benda ubah,
Sahari belah sahari segala.
Orang ke ngembuan benda guchi,
Sahari mati sahari ngeleda.
Mansa Menoa Raja Durong Tuai, Aki Simpulang Gana.
Kejang ka ari nya,
Nyau manggai di urat empelai pansap,
Alai nyamah ubat tau padi.
Manggai di tanah gelenggang tarah,
Endor nyamah tuah menang bebeli.
Nya menoa Durong Tuai
Di tatai Dambar Getah,
Ke berandah belakang tinting.
Nya menoa Raja Durong
Bejulok Lumpong Tibang Bebaring.
Bini iya Endu Dara Talun Pelangka,
Ngemata ka kuta dinding hari,
Endu Cherembang Cheremin Bintang
Tukoh Lawang Pinggai Bekaki.
Lalu nyapa Sigai
Mai betandai nurun ngabang.
Ensana aku udah ngipa
Di seraka pampang jalai,
Kamari kami udah nganti,
Sahari tu baru kita datai.
Mansa Menoa Raja Jembu Apai Raja Simpulang Gana.
Nyau manggai di dan landai
Tinggi tundai,
Baka bingkai tibang betampong.
Manggai di emperan Tasau Bulan,
Baka lenggi bunchol guong.
Nya menoa Raja Jembu,
Dudok di batu tinggi dedinggai.
Menoa Meta Raja Pengibai.
Bini iya Endu Endat Baku Kansat
Ngembuan ubat simpulai umai.
Endu Kumang Baku Palimbang,
Ngembuan lemambang ubat pengembai.
Lalu nyapa Sigai enggau gensera
Jako lantang.
Bebayoh kitai aki
Betuboh nurun ngabang.
Ensana kami udah ngipa
Di seraka pampang jalai,
Kamari kami udah nganti,
Saharitu baru kita datai.
Mansa Menoa Chenanum.
Kejang ka ari nya,
Nyau manggai di bulan
Nandan tanggar peranama,
Nyau ngili ka ai Belimbin Jawa.
Kejang ka takang bintang tiga,
Berumpak enggau awak bintang melanau.
Kadua bali nama iya besendi enggau ai
Sungai Rangki ka peli bepantak sulau.
Nya menoa Chenanum Tuai
Ngembuan utai saribu guna,
Berumah di tuchong lubang nyawang.
Chenanum pun menoa,
Berumah di tuchong Rabong raringang.
Bini iya Endu Dara Menchi
Dudok kadiri geli-geli,
Kadua bali nama iya,
Endu Dara Nala dudok di batu saka
Teman mata puting geraji.
Lalu nyapa Sigai
Enggau gensera jako lantang,
Kati nuan aki enggau
kami Belandik ka batu lentik
Ke begilik merabong kajang?
Enggau kami makai nuan aki,
Ka Kaung Kasai lachak gundai
Galong ngelagetang?
Kamari kami udah nganti,
Saharitu baru kita datai.
Udah kami naga enggau kereban
Samoa utai.
Mansa Menoa Biku Bunsu Petara.
Kejang ka ari nya,
Manggai di bukit ke beringgit
Nabong mayang,
Nyagu ka karang tangkal miga.
Manggai di bukit senggal sigi,
Nyagu ka lenggi moa benda.
Nya menoa Biku Imam Bunsu
Raja Petara,
Menoa Pantan Inan Jadia.
Laki iya Bujang Pasang Parih,
Ke bepurih ngulih ka benda.
Dipangkang Datu Siko Tuan Baginda.
Ngangau Sigai mai betandai
Nurun ngabang.
Aku nadai hari,
tembu kasok
Nyumbok bulu mata,
Laban pengawa aku dia
Bereba nguan menoa.
Sakali leboh aku ngijap
Ngelap tindok lina,
Kitai sama ninga rita
Bansa China,
Abis papa karam tengelam.
Sakali leboh aku
Malik nilik kebukai,
Dinga parai niang
Minggat Apai Runai
Di pantai Nanga San.
Nya, anak aku,
Baru enggau kita ngabang,
Iya ke benama.
Tangkong Puchong Penguji
Ke berati sinu kasih,
Anak aku Kumang Dayang
Bunga Jerami,
Ke mereti tau ajih.
Nya ke mai ubat penampong sukat,
Mesai ketap ati lelabi,
Mesai jari tapa rengguang.
Mai ubat penampong seput,
Mesai seraput danan idup,
Mesai selupu danan tulang.
Mansa Menoa Raja Selampandai.
Kejang ka ari nya,
Manggai di munggu Gulu Putan,
Di lebak Tumbak Nasan.
Nya menoa Raja Jegedong,
Pemumpong paung besi umat,
Ke liat tajam gerenyam.
Menoa Raja Selampandai
Pengelempai iko sirat,
Bejari jampat bayam paduman.
Kati nuan aki enggau betati
Ka engkeranji padi,
Ke bebuah nyadi lentur nunggang?
Kati nuan aki enggau kami
Makai lemiding rambai,
Pun ke balun nurun takang?
Aku nadai hari tembu kasok
Nyumbok bulu mata,
Pengawa aku dia bereba nguan menoa.
Sakumbang randang
Bulan sigi tu kamari,
Aku ngempok tanah bari,
Jadi isi enda beranaya.
Sakumbang randang bulan senawah,
Aku mulah pah nampong pa.
Mansa Menoa Bengkong ke digela Bandar Rirang penyaga pintu kemarau.
Kejang ka ari nya,
Manggai di dan
Beperugan sika siku,
Batang ke diguyang jadi rumah.
Manggai di daun
Ka sebumbun enda bepesu,
Tarok dikempok jadi buah.
Nya menoa Bujang Bandar Rirang,
Penimba tenang batang danau.
Menoa Bengkong
Kekaung inggar rangau.
Peruji ati iya Endu Kunchi Hari
Mali tetukang,
Perembam idong iya Endu Luong,
Di kampong nyengkong meranggang.
Kati nuan aki enggau kami
Betandai nurun ngabang?
Aku enda, tembu kasok
Nyumbok bulu mata,
Pengawa aku tu bereba nguan menoa.
Aku nadai pengawa bukai
Ngemata ka kamarau panas tampak,
Ngambi juak mengkasak mudik nyaru.
Aku ngemata ka kamarau panas panjai,
Lena ngerekai punggai ujong kayu.
Mansa Menoa Bujang Kuang Kapong.
Kejang ka ari nya,
Manggai di batang rian kijang,
Ke rarendang tampak panas.
Di puchok nyiur undang,
Lantak ketupang tekang mas.
Nya menoa Nira Raja Burong,
Menoa Bujang Kuang Kapong.
Bini iya Endu Sudan kain sungkit,
Dara Kaul Kawa penambit pintu langit.
Kati nuan aki enggau kami belandik
Ka batu lentik begilik merabong kejang?
Kati nuan enggau kami ngempit ai apit,
Melesit ari burit pitan meranggang?
Aku enda, laban pengawa aku
Enda Jena apin dikereja,
Kasok aku nyumbok bulu mata.
Nama kabuah tembai nuan aki wai,
Ke betandai enda mindah?
Nama pengawa nuan
Enda jena mali misah?
Peda puting pengerat aku dia,
Bandong lensat lebat entapu,
Peda tiang aku dia
Denjang batang embawang balu.
Aku gawa ngamboh buah pitoh,
Ka diempa semah ulu.
Peda tempuan aku dia bedau anik rian,
Ke gerenyam tajam bulu.
Mansa Pun Kayu Malam ba antara menoa kejang bala Sigai seduai Aji nurun ka baroh ngagai menoa Raja Simpulang Gana.
Kejang ka ari nya,
Lalu nengelam ari pun kayu malam,
Kelam petang kelita.
Lalu nurun ari pun kayu ambun,
Ke besebun petang menoa.
Lalu manggai di batang
Senggang berakit,
Pun panyun beluit.
Nya menoa Irik bumai bidik
Sukat letan,
Menoa Miai bumai enda besai
Di pending emperan.
Sigai seduai Aji datai ba rumah Raja Simpulang Gana.
Kejang ka ari nya,
Baru manggai di munggu lunsur ujan,
Tumboh belayan buloh lalang
Manggai di tinting mating pingan,
Tumboh gelaggam pumpun temiang.
Nya baru ruya-ruya bunga raba,
Nyadoh ka tuboh bala Simpulang Gana.
Belaboh ninga.
Lalu angkat Endu Dara Chanda,
Mai menyeti bali belulai,
Mai tengkebang punggang begajai.
Ni nuan tau nyambut nya deh
Salantang anak andai,
Nesai gajai nuan agi
Betanya ari aku,
Ngambi rambai manok menang.
Kumang lantang anak sendia,
Nuan enda tau nyambut,
Macha paiya nuan agi
Betanya ari aku,
Ke lekat di tanda sirat kengkang.
WA
Bini Raja Simpulang Gana lalu begari deka ngua Pengaroh ke baru datai dibai Aji seduai Sigai ngena Wa Bungkas.
Lalu angkat Endu Sudan Cheremin Bulan,
Digelar orang Serentum Tanah Tumboh,
Garas-garas tampak panas tengah menoa.
Kadua bali nama iya Endu Kumang,
Cheremin Bintang ditelah orang,
Sengilang Tanggui Buloh,
Kayak kindang terebang
Di dandang danggur uma.
Lalu begari iya mantai
Ka pemisi diri chukop perengka,
Lalu palit ka iya bangkit minyak lunda,
Pasok ka iya selampin kain kebaraya,
Batak iya kapiu dimbu setera,
Pasok ka iya antin belilap
Ka cheremin chaya kacha.
Ke tau bepusin
Landik bemain mangka moa.
Lalu dikait ka iya tenggak lukit,
Baka ke tau bejelangkit mangka dada,
Tak kebas-kebas ngeli mas
Pandang jilas lampu kelita.
Jari kanan iya ngenggam sapu tangan,
Ke besulam chaya bunga.
Lalu becheremin iya di gulin moa benda,
Nerupong ari benong benda menaga.
Lalu betentang Bini Raja Simpulang
Bayam kelamayang chaya muka.
Tak linga-linga moa dara nganta,
Tuchom ngilum katawa,
Nelenga ka rasa dabong saleka.
Tampak terang panau jarang
Bini Raja Simpulang
Baka ke dipandang petakang
Bintang tiga.
Lalu niki iya ka sadau,
Biau kamarau maia buma.
Dia iya lalu muka
Rajut lama salama jaga.
Dinga tak lalu seraguda
Tandok rusa,
Munyi ke kena sintak amba
Rutan segala.
Dinga ngeransi taring jani,
Munyi ke kena pangka
Peti bemata changka.
Dinga tak bekakiak batu minyak,
Nyabak nebah nyawa.
Lalu dibai iya nurun
Ka penaik bilik raya.
Jari kiba iya matak
Pua bali mensuga,
Lalu bai iya pansut ka ruai.
Tetukang lawang pintu jenila.
Lalu tetentang ka tiang
Lamba medang tetuba,
Tuchom ngilum katawa
Bini Raja Maga
Meda pesina ambai lama,
Ke deduga dudok besila.
Lalu meda tali wa
Lama udah naga,
Di unda sengkar menawa,
Meda tali lampit
Ke bepiet anyam dua.
Tak lalu berayun Endu Endun
Di kusun kayu kesumba,
Lalu belagu umba besura,
Indah enda munyi nyawa
Indai punai puna ara,
Ngua leka mayam tambang.
Udah tembu iya begari, nya baru bini Raja Simpulang ngua ngena Wa Bungkas bendar munyi tu.
Ni gagang tambak bunga pudak,
Inang inak dara biak,
Simpan di awak sanggul simpan.
Ni suloh bintang laboh
Ke merupoh sebelah menoa,
Liau-liau mandang ka Bajau
Nengeri Sandakan.
Au indai enda aku nemu
Gentelu jako nuan,
Laban sebut nuan enda chukop
Nuntong nyengkalan,
Aku enda kala meda utai nama nya,
Ari aku biak sampai buban.
Au deh Kumang lantang
Anak pangkuan,
Naka deh pengelebu nuan
Deh anak iru aku,
Enda nemu perambu jako dalam.
Nya ga batu singut enggi kitai
Dibai kitai ngabang
Ka Batang Paku gegiut,
Nabat anak mensia
Ke bekereja main berangkut,
Ngambi ka padi pulut
Tau baka giut nyingkang bejalan.
Nya ga karong batu ai
Kena anak mensia nakar pendi,
Ke dipeda mua pengechi-ngechi,
Enda ulih tengali empa delapan.
Nya ga karong batu tanah
Ke betuah nyimpan jadian.
Ni takang gelang kelayu
Enggi kitai
Disua ka bunsu antu ngasu
Ke selabubu jauh malam.
Ni lungga baut
Mata lilup ujong ngukut
Raut ka begiut tajam gerenyam.
Ni lungga kilas ujong nampas,
Betatah ka mas mau jadam.
Ni jereni punggang siti
Karong selok ke lelingkok,
Bingkai kemebai kepit rutan.
Ni batu akar, pun niku ngelekar,
Ke tau masar nadai urat.
Nya ga nama karong taring uting
Babi emperingat,
Ke pandak serekat sajengkal kamba.
Ni kah kayu ratu
Udu beperigu pakau kara,
Puput ka ribut enda beguyat.
Nya ga karong tandok ke lenok-lenok,
Dudok di keruntok pala rusa.
Ni nuan Endu Dara Salaka Mau Belanda,
Ke dipuji tuchi ati mali ringat.
Nya ga karong bungkong Semambu ngandong,
Sengkilong tedong naga betapa,
Landik bekana pandai berua.
Nya ga dibai kitai nandai
Nurun ngabang
Ka Batang Paku nanga,
Kena ngibun pun padi paya,
Kena muru ngebu
Ka antu sempada, muru kera,
Rari babi nyuong rusa,
Jera asai sida parai
Lela mata buta,
Nadai agi ngempa
Di temuda langkau wan.
Dibai nandai nurun ngabang,
Ka Batang Paku lalenggi,
Kena muru bunsu jani,
Ngambi ka bejalai baka runggi,
Dipangka peti betiang mutan.
Dibai nandai nurun ngabang,
Kena orang muru bunsu kijang,
Ngambi ka iya timpang berang,
Tebak jerungkang buloh belancham.
Aku agi ngua iya enggau rasa
Dabong rasok,
Laban iya dibai ngabang,
Ka Batang Paku nundok,
Kena orang ngibun
Pun padi sempok,
Kena muru bunsu senurok,
Mati tepurok padok ilok
Bikong tajam.
Disempulang enggau benang,
Ditanchang ka di rangkang
Mesai tunjok,
Dienjok Aki Ungkok,
Sua tikam ka Ini Andan.
Lengka ka dulu jako nya, alai nusoi pengaga padi enggau macham utai ditanam di umai, udah samoa penyakit dibuai Rangkang Kirai seduai Raja Juntan.
Dinga katawa tuchom indai endun,
Orang ke berumah di pandok ujong semun,
Ngambu diri bedaun mua penyelum-nyelum,
Berega ka kusun kayu kanggan,
Bebuah bekatayun berega ka irun
Raban tepayan.
Dinga katawa lekak-lekak indai iyak,
Karong rambia raja retak,
Orang ke berumah di tanah ulu lebak,
Ngambu diri mua pengalak-ngalak,
Ngalah ka telesak tuga tundan.
Umbang tekelayang ninggang dagang
China Sarawak,
Ngambu diri tau berumpak
Ngelaban muto tuan,
Bejalai jengkak-jengkak
Nyelinting awak pasar Padungan.
Dinga katawa gaga igi sangga
Madah ka diri tau pegi
Ka nengeri Sungai Pura,
Numbang ka gudang Raja China,
Berebut ka gemala tekang intan,
Sangkai di moa Kampong Gelam.
Katawa enggai badu indai endu,
Karong rambia raja labu,
Ngambu diri bebuah sarat perau
Panjai semilan,
Ngambu diri tau ngelaban Laut Lundu,
Berega ka baku raban bakatan.
Katawa sentai langgai,
Karong rambia raja mentekai,
Berumah di tanah ulu sungai,
Madah ka diri berandau panjai
Melit ngelekar,
Bebuah mua pemesai
Tau nipu Sultan Brunai,
Ngambu diri berega ka lengguai
Raban menangan.
Dinga katawa manjong
Rambia raja jagong,
Berumah di tanah kaki langgong,
Gaga untong berega ka pebenong
Tajau Palawan.
Katawa tanjan-tanjan
Rambia padi rutan,
Ngambu diri berakit pisit belayan,
Saseit nadai renchit
Satandan nadai danjan,
Ngisi sarentam tibang sangindang.
Datai di penyurai rumah renjan,
Agi ngambu diri pegi
Nangga gigi gumbang gemuan,
Nepan di luan kapal jenuar.
Dia iya nguji ka pemerani.
Ati tulong pintar,
Nunga sadagar bansa tuan,
Nguji ka penganggam lengan kanan,
Taja rentam-rentani nerajang papan,
Ngerumpang mudan gudang wang.
Nya baru Endu Lilih Sintong Benih Pulut Belangian, kindang-kindang ngambu diri bambai petakang bintang tiga, Endu Lilih Sintong Benih tengah tegalan, rengai-rengai ngambu diri bambai tangkai bunga sangga bini Aji ngua munyi tu. Wa Anak Padi:
Ni tempuli tanah nyadi,
Beri Sera Ganti
Datai ari tisi riam rinda?
Ni tusu tanah ladu,
Sua ka Biku Bunsu Petara?
Disua ka Bunsu Kamba,
Datai ari paya maram kerapa.
Iya ke udah ditanam Ini Andan,
Berumah di engkeleman bulan peranama.
Iya ke udah ditindok ka Aki Ungkok,
Berumah di rayok miga segala.
Uji sua ka aku deh mengina
Enggau tapa jari dua.
Aku deka ngua iya
Enggau rasa dabong saleka.
O, enda aku nemu Gentelu jako saleka,
Laban kemilah nuan agi salah,
Kemilai nuan apin sampai,
Sebut apin chukop nyelinting nama.
O, kati ko nuan enda nemu
Gentelu jako aku deh mengadu karong berada.
Lebu deh nuan indai
Tuai lukai nguan menoa.
Nya ga karong padi sempok,
Ke datai ari keruntok
Ulu Delok kerapa,
Karong padi bingka,
Datai ari Sada Bugau Lingga.
Nya ga karong batang padi Kumpang,
Dibai apai pulai nyerang,
Ari Batang Lubang Baya.
Nya ga karong padi randau,
Datai ari Batang Ulu Ketungau,
Ke udah diserang Rekaya Nanang,
Bekau kayau bala Balau.
Datai ditu gaga bisi pendiau
Nelah diri Saripah Dayang Kumbau,
Bini Patinggi Datu Sambau,
Ka enda kala kemisi mali diau,
Laban iya ke taja liau-liau,
Betenggau ka beliau lampu kelita.
Nya ga karong tandan padi rutan,
Dibai sida apai pulai nyerang,
Ari Batang Langgai Kayan,
Ke udah retong perabong
Angus jempayan,
Kena kayau Tuan Lau,
Kena tunyau bala Munan.
Datai ditu iya bisi penyaman,
Nelah diri Saripah Dayang Samban,
Tunang Patinggi Datu Meredan,
Ka enda kala kemisi mali kelabawan,
Laban iya betenggau
Ka beriran bulan peranama.
Tu ga karong pelekah padi mudah,
Ke dibai sida apai
Ari Langgai Batang Ngemah,
Ke udah retong perabong alah rumah,
Kena kayau bala Balau,
Kena tegah bala perintah.
Datai ditu katawa rakah-rakah,
Nitah diri Saripah Dayang Oyah,
Tunang Patinggi Datu Enggah,
Ka enda kala kemisi mali tepawah,
Laban iya betenggau
Ka senulau bintang tiga.
Au, deh lantang anak dara,
Nya ukai serintak nyabak meraya,
Nya ga dindang lagu timang
Leka wa gaga.
Iya ga rindu ngabang
Ka Batang Paku nanga,
Laban lemai kamari
Bisi bebuli angin nyadi
Ribut kabut angin raga,
Deka ngambi apai aku
Rangkang Kirai,
Raja Simpulang Gana.
Nya alai padi sempok,
Enti iya datai
Di Batang Paku nundok,
Sedia bisi penindok,
Gali di selok sundang ara.
Padi nubai rindu ngabang
Ka Batang Paku landai,
Datai din iya bisi penyamai,
Minta panggai ka Endu
Teruna dara pandai,
Di pengalai papan pelangka.
Iya ga dibai sida apai nginsit
Ka pintu langit rapit,
Baka tambit tisau belula.
Dibai nukang ka pintu remang,
Ke tekejang jauh besapa.
Datai di rumah orang
Ke begawai pun kereja,
Lalu masok ka meligai tengah ruai,
Begulai enggau rendai
Nyamai chukop bansa.
Dia sida tak ketawa sereta gaga,
Laban bisi ninga jam
Jauh malam kira pukol tiga,
Rindu katawa ninga wa lemambang puna,
Mua pengena-ngena nusoi berita.
Ninga entak tungkat lemambang Ingkat,
Ke landik mengap
Minching mengkalat buloh bala.
Mua penembu-nembu
Ninga kelulu lemambang siko,
Ke mua penau-nau
Ngelulu ka jako ngara jerita.
Nya baru tampak terang
Peretang rumah raya,
Pajar pen nyau nyemetar
Mandang menoa.
Baru kayak kindang apai orang
Nyan generang sangkoh baja,
Mansang begayang
Ka belalang babi menoa.
Pagi hari baru anak padi
Gaga ria,
Rindu ati dibai Keling Aji
Seduai Laja,
Bayam penuchi atau babi menoa.
Meda lempedu jelu
Ke balat chiru nadai ngapa,
Meda telesit juring mimit
Jungkang betada.
Meda enggi kitai begulai tangkai
Enggau enggi Petara,
Enggi antu penyakit jauh nginsit
Ngejang bentara.
Udah nya baru orang muka
Pandong pua pagar pelangka,
Peda tak bisi nambah ari ka udah
Ngulai ka udai salama jaga,
Lalu dipedua orang ke empu pengawa,
Dibagi orang ke empu kereja.
lya ke mit bela ampit,
Ka tuai ampit samoa.
Nya baru dibiau Apai Malin Jantau,
Enggau salanjau manok banda.
Nya baru chaling
Nganjong pamping piring gula,
Aji nganjong anak padi
Ka rampa dandang uma,
Ditangkan ka bala Simpulang Gana.
Lalu ditanam Ini Andan padi rutan,
Di emperan tengah menoa,
Lalu ditumbak ka orang
Enggau batu pasak,
Peda pansut satawak tekang temaga,
Lalu ditanam enggau batu laletan,
Ayan intan batu berega.
Deras mansang padi bangang,
Baka pangka seregang pasang raya.
Mua peneka-neka padi kara,
Ngampoh ka tuga tunggol chenaga,
lya ga kena ruah batu tanah,
Kena kembai ka batu gemalai,
Kena emba batu gemala,
Ke dibai Raja Simpulang Gana.
Peda buah mua pemanah-manah,
Saleka nadai nyaya.
Leboh sida nanchang diberi Simpulang,
Batu benang ngambi ka enda kekitang,
Ngejang ka antara.
Leboh sida ngetau diberi batu randau,
Ngambi ka enda kekitau sebelah uma.
Sida ngema diberi batu semada,
Awak ka tau belanda niti jeraya.
Sida berangkut diberi batu semut,
Awak ka tau bekabesut angkat sereta.
Keba katawa gaga sida endu dara,
Laban enda berupa sida iya,
Ke ngisi moa pedar tibang.
Dia sida panjai jelai berita,
Tinggi tampak nama ditemu China,
Diundang orang dagang.
Nya baru bini Sigai ke benama Endu Lulong Tempukong Ati Tanah, Ditelah Kelasah Tikai Pandan, Endu Takang Bindang Biduyah ditelah Saripah adi tuan ngua ngena Wa Besi.
Lalu angkat Endu Lulong,
Telah Tempukong Ati Tanah,
Digelar orang Saripah Adi Tuan.
Endu Kumang ditelah orang,
Petakang Bindang Biduyah,
Ditelah kelasah Tikai Pandan.
Keba alai kaki dara mereti,
Kanji-kanji bediri di segi
Ladang papan.
Jari iya betekan di tisi kerusi rutan
Dinga lalu wa dindang iya munyi
Laut Sesang pulai ngempang,
Nurut ka seregang pasang malam.
Belagu umba besura munyi bini
Abang Lana rindu gaga tebuka raya,
Abis bulan makai malam.
Lalu nyapa berada karong menyimpan,
Nama pengawa nuan dia,
Tak menawa maioh macham?
Au deh indai, aku ga agi nindok
Ka Raja Rambok orang ke datai
Ari lambok ai nyurok,
Ari tuchong gunong Periok,
Pechah rimok guntong pesok,
Numbok ka santok chuan besuran.
Aku agi ngadi Raja Rani,
Ka datai ari tisi babas kusi,
Tanah ransi alai China Ah Kee,
Ke bekuli mati demeram.
Iya ke baru datai
Di tisi rapi nengeri,
Ditaban ka jenuar kapal api,
Enggi bini tuan Bili,
Ke bejalai sahari enda berenti,
Niti besi ka besegi chuan besuran.
Au deh lantang anak pangkuan,
Nya ukai sarintak nyabak sasedan,
Nya ga leka buah gaga,
Iya ga rindu ngabang
Ka Batang Paku kanan,
Rindu dibai orang nepan
Di luan kapal jenuar.
Ka datai ari nengeri menoa Siam.
Katawa gaga datai di menoa Sungai Pura,
Masok di moa Kampong Gelam.
Dia iya katawa sikok-sikok
Nepan di luan kapal Raja Brooke,
Enda ulih tipok Lambok gumbang gemuan.
Lalu terentak di nengeri Sarawak,
Nyelinting geretak
Nuju awak pasar Padungan.
Dia iya semuti ngetu
Saminggu enam malam.
Laban iya ati pegi
Nepan jenuar kapal Juli,
Nyelinting nengeri puting pasar.
Dinga tak chapoh rioh China Spaoh
Betuboh maioh niti jematan.
Tang deh iya bisi tetampai
Ka berangai adi sampan
Ke baru datai ari ulu Jeliu Paku kanan.
Lalu nambang besi salampang,
Nepan perau bangkong jungkang,
Nurut ka seregang pasang malam.
Datai iya di ai kaki kerangan,
Dia iya sama sarikat angkat besuar.
Tak enda berasai endor sida datai,
Ba rumah orang ke begawai,
Sedia rendai piring penganan.
Lalu tuchom katawa besi mata,
Tepeda ka tangga Dayak rumah Iban.
Lalu niki ka rumah panjai,
Masok ka meligai panggau papan.
Katawa gaga besi baja,
Ninga nyawa lemambang reriga,
Ke bejerita maioh macham.
Hari pen tawas
Teringkas merekah pajar,
Baru orang muka
Meligai pua panggau papan.
Lalu dipedua orang Ke empu pengawa,
Sama belai nadai ngakal pangan.
Nya baru angkat
Jenawang bujang mipau,
Lalu nganjong iya
Ka kubau langkau putan,
Dia iya lalu dibandong
Bujang lempong
Enggau lumpong kayu ruan.
Lalu diengkah iya
Di tanah tinggi nempekok,
Di munggu entap neladok,
Ari baroh ribut nyurok,
Munyi tutok lambok Wong Mutan.
Lalu digaga ka bujang bula
Pua arang tebelian.
Lalu dipenjadi ka aya Lidi
Api mau daderam.
Lalu puput kebu aya gayu
Enggau lelabu bulu ayam.
Taja gurong-gurong sepu siong,
Nampong ujong mulut putan.
Tak chinang-chinang besi salampang,
Melakang undang nempala ketam.
Lalu ditanggong bujang lempong,
Disurong tulong ditan.
Lalu digali ka aya Jali,
Di lenggi pala tempan.
Lalu kamang-kamang pandai tukang,
Nenchang iya enggau sebanang
Tukol pandam.
Lalu bebitak tuboh pandak
Kekayak manjai lengan.
Lalu tebuka besi mata
Bebintar ngeluar chapan,
Dia baru dibibit gerama bukit
Disepit tarit ketam.
Mua pemanjai besi lantai
Bebintar mua pengeluar luar,
Baru iya diasoh orang mandi ai angat,
Sungai berasap tuboh sigat besi umat,
Ke tekajat jampat nyelam.
Baru iya diasoh orang bambai
Semilu batu begam.
Lain perenching tuboh kering,
Ngambu diri dudok di paling
Dan emparawan,
Tak jejangah tuboh mudah,
Ngambu diri dudok di peredah
Dan tebelian.
Taja giut-giut tuboh lembut,
Nepan di karut janit anyam.
Bejako duwi-duwi besi keransi
Muji diri berani tajam gerenyam.
Lalu angkat bujang lempong
Nganjong iya nebang
Batang pitch chundong,
Ke libong-libong
Tumboh di tengkelong rapi kerangan.
Angkat bujang bula nguji ka ati
Berani mutus ngempa,
Berimba dundong kampong
Kayu kepapa,
Pantang tebang ngapa
Enggau lengan kiba
Ke lalu mentula rapi memperan.
Lalu angkat bujang ganggam
Nguji ka ati
Ke berani mutus tajam,
Nebang batang kayu tekam
Denjang semilan,
Baru iya ati bebendar
Sandih ka tundan tuntong delapan.
Baru pantang aya jang,
Enggau kabang beliong tajam,
Pantang tebok taja retok-retok,
Munyi pantok belatok malam.
Pantap aya igat mua pemalat-malat,
Munyi rejat injin papan.
Pantap gaya bujang melisa,
Indah enda munyi geruda injin kapal.
Dia umbang tebang tak ngelayang
Ninggang dagang nengeri China,
Ke tau ngerumpang gudang wang
Ringgit dichuan.
Dia kulit tak teperenchit
Ninggang Makulit Kayan Mekam.
Baru bisi semetik munyi kikik
Ketupong kanan,
Tak semetak munyi ka masak chagak
Bedil meriam.
Tak lalu meletop
Munyi ka nyelop mesin gan,
Dia puchok tekam tandok
Tak berikok mupok tetensam.
Batang kedang tulang
Tak tekejang naban ka dan.
Lalu rebah ka tanah pala memperan,
Ninggang rumah Udut Laut Haji Man,
Runtoh jempayan pelamatang pinang,
Ke ngasoh iya serin tak
Nyabak sedan-sedan,
Madah ka diri charik
Salebuan tikai pandan,
Pechah sengkapan tikai penyembah.
Dia ujong terensam tengah tengelam,
Pun nadai ayan kena entam belayan
Padi nyadi bauh memadang.
NURUN NGABANG
Nurun ngabang ari Rumah Raja Simpulang Gana, udah sida ka indu tembu ngua.
Badu randa kitai main berua
Betimang lantang,
Nya baru tebang simun mutun bedaun,
Nyadoh ka tuboh kitai nurun ngabang.
Lalu manggai di rajang nunggang
Baka tugang manok bangkut,
Manggai di tempukong itong
Baka tempukong sarang semut.
Nya karong guna lama salama iya,
Nya karong guna salama jaga.
Tuju moa ka baba pintu meru,
Malik ka kanan
Baka reban nganti nunu.
Mansa menoa manok enggau babi. Bala Simpulang Gana mai manok enggau babi ari tu.
Kejang ka ari nya,
Kekanan kitai anang bulih ngunjam,
Nya ga sepan balai ganjau,
Pandi rusa bunti nyelundong.
Kekiba kitai anang bulih iga,
Nya ga nangka sarang tok-wau,
Ke rangau-rangau,
Nyabak ka senulau
Bulan kembong.
Nya menoa Manang Nyara
Ngemata ka suka sabang bakong,
Nya menoa Manang Jaban,
Ngemeran ka pelangkan babi bindong.
Peransang tunang iya,
Endu Dulang Panjang penerima ambun,
Belia bandir tapang,
Ka rarentang mantang tenun.
Dia orang mai babi mesai chit,
Ke betaring ngelong ka munong.
Mai manok mesai pipit,
Ke betada ngelong ka patong.
Din ila babi mesai kuda,
Ke betaring baru ngebus ka ngeli,
Mai manok mesai geruna,
Din ila iya betada ngigi asi.
Mansa pendai Simpulang Gana.
Mansa gelenggang kampong pinang,
Ditiki ambai ditunang rambang,
Kena ngeluya ka punggang tachak sulong.
Manggai di gelunggai Kampong Burai,
Ditunjang rambang ditiki ambai,
Dibai kitai ngabang nurun nandai,
Datai din kena kitai ngeluya
Ka punggai ujong dabong.
Kejang ka ari nya,
Manggai di kumpai benai sulai patah
Geru galong di rundong bah.
Nya menoa Laut Pudut
Pudun Melanjan,
Dayak Segera Lintang Dan.
Kati nuan enggau kami
Nandai nurun ngabang?
Enggau nengua nurun masang
Aku enda enggau laban pengawa
Aku kasok nyumbok bulu mata,
Aku ga gawa nganjong besi andong,
Kena anak mensia mubok kampong
Ngaga temuda.
Aku gawa nganjong besi rangkang
Kena orang berumpang pengerang
Bali rimba.
Mansa Menoa Manang Ayang menyadi Raja Simpulang Gana.
Kejang ka ari nya,
Manggai di lebak
Ujak serepak engkuti uma,
Di tatai rintai tangkai
Leka sangga.
Nya menoa Manang Ayang,
Menyadi Raja Simpulang Gana.
Nya menoa Manang Matai,
Menyadi Rangkang Kirai Raja Sua.
Kati nuan enggau kami betati
Ka buah engkeranji padi,
Ke bebuah nyadi lentur nunggang?
Enggau kami ngempa
Ka kaki Wong Kara,
Bintih bekia betugang labang?
Aku enda laban pengawa aku
Bereba nguan menoa,
Pengawa aku kasok nyumbok bulu mata.
Sakumbang randang bulan telenga tu,
Aku ngemata ka ulun aku Laut Kalaka,
Ulih aku meli
Enggau pua ampang berandau.
Ngemata ka ulun aku China,
Ulih aku meli
Enggau rega pinang mansau.
Bala Raja Simpulang ke ngabang mansa Panggal Benih.
Manggai di tanah mensul,
Baka tungkul luak ati.
Manggai di tanah lengkap,
Baka penempap moa beledi.
Nya menoa Menteri Dani
Tampak temuai,
Menoa suka didinga Lawai.
Perembam ambai dalam iya,
Endu Kumpai Benai
Ke selelai sanggul lintang.
Perembam sulu iya Endu Satu-Atu,
Ke betusu lanjut linyang.
Aram tembai kitai
Betandai nurun ngabang.
Aku enda pengawa aku dia
Bereba nguan menoa, Pengawa kasok aku
Nyumbok di bulu mata.
Bala Raja Simpulang Gana mansa Sangkar Besi.
Kejang ka ari nya,
Manggai di tanah niku,
Baka teku taji selong.
Manggai di tanah nyadi,
Baka simpuli langgu sabong.
Nya menoa Pedang Belimbi
Patah besemun,
Sangkar besi, basah berambun.
Bini iya Kelam Perabeni
Tabor bintang,
Keban Api ke menjadi
Tampak terang.
Kati nuan enggau kami ngabang?
Aku enda laban pengawa aku kasok,
Nyumbok bulu mata.
Pengawa aku dia
Bereba nguan menoa.
Nya Sigau enggau kita ngabang,
Ke bejalai lansau singkang.
Nya baru enggau kitai Sigai
Ke bejalai surut undang.
Ambai iya Endu Satu-Atu betusu lumit,
Perembam lalai iya Endu Dara Pandai
Ke bejalai lubah nginsit.
Mansa menoa Semambu Marau (tajau).
Kejang ka ari nya,
Manggai di pun Semambu Marau,
Sarok kantok tibu pengerang.
Sega wi balau
Ambi ka tina pakau bentang.
Nya menoa Simbang Gemurang Dagang,
Betunggah Anda Mara Raja Betuah.
Bini iya Endu Dara Sudan
Ke tebekan ngela menoa,
Ngemata ka munti ruya
Anyut ari Laut.
Iya gawa ngemata
Ka pending lambing,
Ke ditanya enda nyaut.
Nama utai munyi nya deh aki?
Nya meh karong benda rusa,
Bukir ngena bebingka senggang.
Nya meh karong benda guchi,
Bukir tali marau bekumbang.
Mansa menoa Ini Manang Menani.
Kejang ka ari nya,
Manggai di tinting maring muang
Pandang jela panas pagi.
Manggai di tuchong bandong tebiang
Pandang jela daun api.
Nya menoa Ini Manang Menani,
Ke meli laki enggau pebeni tajau baru.
Nya menoa Manang Langgong Tali Tenong,
Ngemeran ka genturong buloh ayu.
Laki iya Bakir penguil tali ijok,
Penekang puchok tapang resa.
Laki iya Seringgong Tungku Dudok,
Pemandok periok salin China.
Kati nuan enggau kami nandai
Nurun ngabang?
Aku enggau laban laki aku Guyak,
Penebang ketupak sengkar ka titi,
Laki aku Gembau penebang timau
Entak ka panti.
Datai ba jalai Tumbok Tujoh (Kendi Aji).
Manggai di jalai besai
Tumbok tujoh,
Manggai di jalai raya
Bepampang sapuloh.
Peda urat nyau abis
Terangkat nulang raung,
Peda rau selabubu bepulas uchong.
Engkerebai nyau lentor sulai
Kena pansa sentagai sida Simpurai
Gempong jabong.
Lemba nyau abis lela
Kena pansa sida Pungga,
Ditipas laga bulu burong.
Dia deh sida bini Sigai
Nyau kesal di jungkal luak ati,
Minta kepit enggau samit
Biru bambang.
Pinta simpan dalam bungkan
Buloh lalang.
Kejang ka ari nya,
Nyau manggai di letong Menuong,
Dipandi Bujang Lachau Rari.
Manggai di danau langkang,
Dipandi Bujang Kunchit Benang,
Ke berambang tujoh bini.
Mansa menoa anak Raja Simpulang Gana ke benama Durong Biak.
Kejang ka ari nya,
Manggai ditanah langgong
Ngeruang ngebong,
Baka jong bangkong Belanda.
Manggai di tanah
Nunggang ngebong ngerung,
Baka simbang gapan pelangka.
Nya menoa Bujang Jengalang Mali Diau,
Lantang anak Simpulang Gana,
Menoa Durong Biak
Ke ditelah Lamba Jinggau,
Ngelembong ka burit tibang bepuncha.
Bini iya Endu Chabut Rumput Kerajai,
Tumboh engkilili tisi antara,
Endu Kumang tengkuang tangkai padi,
Tumboh di tisi jalai raya.
Kati nuan enggau kami ngabang?
Enggau, kamari aku udah nganti,
Saharitu baru kita datai,
Enti kita ngabang aku enggau nandai.
Bala Raja Simpulang Gana mansa menoa Petara.
Kejang ka ari nya,
Nyau betumpu alan
Enggau nanga Jawa Jingan,
Endor Lawai tekerembai kajang.
Manggai di kawi titi tebelian,
Numpu ka sukan tangga bintang.
Nya menoa Raja Petara,
Beginda ke ngemata ka orang raja
Enggau orang ke umang.
Kati nuan enggau kami ngabang?
Aku enda enti nyerumba hari silau,
Aku ngemata ka anak anembiak nyarau
Enggai ka tebiau ka sulau pala patong.
Aku gawa ngemata ka anak anembiak nebas
Enggai ka tepantap ka lunas
Ujong kudong.
Mansa menoa Engkeramba Baba.
Kejang ka ari nya,
Manggai di menoa
Engkeramba Baba pemuru jelu,
Engkeramba gaga pemuru antu.
Laki iya Nading Gila di tisi langit,
Buau Nyada di tuchong bukit.
Kati nuan enggau kami ngabang?
Aku enda enggau
Laban aku takut ka asu kaka,
Bedada ngerinding,
Takut ka asu mangah,
Ngekah ngerising.
Mansa menoa Kejira.
Lengka ka ari nya,
Manggai di mambong lentur ujong,
Sangking gerunong nyaris munyi.
Manggai di kemunting lentur paling,
Sangking keliling guong besi.
Nya menoa Drasit bujang mit
Tegar nempalong.
Kati nuan enggau kami ngabang?
Aku enggau, laban aku gawa
Nguyang padi bangang,
Ngambi ka iya rangang pansut kandong.
Aku ga gawa ngesai ka padi nubai,
Ngambi ka iya betangkai maioh begempong.
Mansa menoa Rengguang.
Kejang ka ari nya,
Manggai di batang Pungga Pungkang,
Baka kengkang leka pelaga.
Manggai di ungkap engkuang nyadau,
Baka kubau raja Molana.
Nya menoa Rengguang
Ke betimang tumu hari
Suka Dana ke bekana landik besugi.
Kati nuan enggau kami ngabang?
Aku enggau, ngambi ka ngerak dara biak,
Ngambi ka engkasak tumu dani,
Aku enggau kita nandai,
Deka ngusai ka endu dara pandai,
Ke bambai bujang surang,
Ngambi ka ngeragesai angkat berapi.
Bala Raja Simpulang Gana ngetu ba orang ke begawai.
Kejang ka ari nya,
Manggai di ai Sengketong Jalong,
Nanga Jemara Riong.
Nya menoa Menggu,
Ke bengat udu jelai berita,
Menoa Menggong jelai ngelambong,
Dinga sabumbong bap menoa.
Betumpu alan enggau menoa Kop,
Ke penganggup papong batang,
Menoa Ku penuju leka gumbang.
Nya baru tebang bu menalu nusu,
Nyadoh ka tuboh bala
Simpulang Gana deka ngetu.
MANDI
Ditu bala Raja Simpulang Gana ke ngabang ngetu ba pendai orang Ke begawai.
Nya baru tebang beleti tundan tinggi,
Nyadoh ka tuboh belaboh ka mandi.
Lalu nyelam Rekaya Ranggas Kempan
Ba lubok dalam enam,
Riak nadai agi umbak ngalun kerangan,
Anti pansut enda ga pansut.
Nyau kalama baru pansut,
Ngayan ka ugut pala pisan.
Peda tak minchai ikan banta iyan,
Lalu engkah ka iya
Di tanah puak menalan.
Peda tak bebali nyadi taring
Uting babi dupan,
Bebali jadi enseliu batu jadian.
Mua meh pemanah pendai orang ditu
Di Ulu Paku renjan,
Betuah meh orang
Ke empu rumah untong nyimpan,
Laban kitai ke ngabang
Bisi mai ubat batu jadian,
Niki ka penyarang rumah renjan,
Kena kitai nyabang
Piring penganan,
Ke melan-melan
Baka bulan tumboh mansang.
Ditu baru orang ka indu mandi.
Nya baru jetu-jetu apong tematu,
Nyadoh ka tuboh mandi sida ka indu.
Pandi empas bini Orang Tuai,
Munyi empas ujan sayang.
Pandi tipok bini Orang Tuai,
Munyi belatok tawang nerantang.
Nya baru iya mugar panau bangi
Ka sajari nadai lapang.
Mugar panau padat
Rapat kerak dulang.
Empeliau pen nyau ngenong,
Enda agi kuau-kuau
Di randau kubal tusu,
Meda likau panau
Enggi Anak Rangkang Timau,
Ke liau-liau baka api kelasau
Mengkau Manang Menani.
Kera pen enda agi belanda,
Meda perintau anak Rekaya Muda,
Ke bua-bua baka taya palu sapagi.
Nya baru sida ke ngabang begari udah tembu mandi.
Nya baru betebang pensi
Tundan tinggi,
Nyadoh ka tuboh belator begari.
Lalu pasok ka Orang Tuai
Sirat kabu belachu
Rega nyatu kubal tusu.
Pasok ka iya labong engkari
Rega wi rutan labu.
Lalu pasok ka iya lelaga
Rega lilin pala madu.
Nya baru gundol-gundol
Betebang nyabur,
Sida ka indu belaboh besanggul.
Sapa sanggul manah lentur
Tau ditunda?
Sanggul orang ke empu gawai
Baru tau ditunda,
Baka penerebai kenyali lia.
Lepi ka sakali sanggul silai,
Ke begamal libai-libai
Baka penerebai burong bekia.
Udah begari nya baru orang ninggal ka gari ba langkau sabuah semak jalai pendai.
Nya baru tebang beleti
Tundan tinggi,
Nyadoh ka tuboh
Betinggal gari.
Gari kitai ke basah,
Tinggal ka ba rumah Jerah Kumpang Sebambang,
Gari kitai ke jai,
Tinggal ka ba langkau
Ini Jambi Alang.
NGALU PETARA
Nya baru orang belator bejalai niki rumah orang ke be gawai.
Nya baru betebang petai
Di langgai sungai
Nyadoh ka tuboh
Bala angkat bejalai.
Nengah jalai raya badas baka,
Baka ke udah dipensiang.
Nengah jalai pikul
Kena sigul bujang Ajul,
Di mulut tusu linyang.
Lalu mansa tuga ingau
Baka penajau tiang sandong,
Kuyong-kuyong bebungkong
Ka benong tajau menaga.
Nyau mansa pun jarau iting
Kaling-kaling
Mengkang tempalong burong
Tepan duan kenyali dara.
Manggai di kuta tanah,
Ke betingkah tinggi betugong,
Endor bujang biak
Masak chagak bedil lila.
Manggai di pun sabang bakong,
Pengundan lintan babi menoa.
Mansa madang kemelang sumpah
Ke bedaun bejelir gadong,
Mandang ka moa indu dara.
Nya baru duyah-duyah daun birah
Bala Simpulang Gana
Ngerara nyawa orang di rumah.
Sapa empu nyawa nya apai
Tak taing-taing?
Nya nadai ditanya ka nuan,
Nya nyawa aka nuan Keling Gerasi Nading
Bujang tau serang.
Sapa empu nyawa
Ka rengai-rengai nya deh?
Nya nadai ditanya ka nuan,
Nya nyawa aka nuan Simpurai,
Ke bejulok manok tawai
Biring gerunggang.
Nya baru serap-serap betibar jala,
Baru orang ke empu rumah
Belaboh ninga
Nyawa bala Raja Simpulang Gana.
Tebang bu menalu nusu
Nyadoh ka tuboh main balu-alu.
Angkat Simpurai ngembai ka tikai
Pandan bekuang,
Angkat Apai Migu
Mai baku sarang pinang.
Angkat Lemandau mai salanjau
Manok labang.
Nya alai lalu bejako
Raja Simpulang Gana,
Sapa kitai tu kering lengan
Ngerumpang piring penganan
Ka melan-melan
Baka bulan tumboh mansang?
Sapa jari kiba kitai
Kering enda jena
Tau ngusai ka kuta asi ja-a,
Ke melumpa moa lumpang?
Raja Simpulang Gana
Lalu bejalai linga-linga,
Belanjang tandok rusa,
Ke periga dua bepampang.
Dia jari Bujang Ranggas Kawi,
Betengkelai ka taring
Uting ngeli babi,
Ke menyadi ngelong ngumbang.
Lalu dibiau Lemandau
Enggau salanjau manok menang,
Keling Aji lalu munoh
Serenti babi belang.
Nya baru bejalai ligong-ligong,
Bujang Ranggas Engkubong,
Ensurok perabong pelamatang pinang.
O, lapa indu ke ngandong tau beranak?
Laban Raja Simpulang Gana,
Bisi mai batu pemuya lubang.
Lapa orang ke bisu tau bejako
Munyi engkerutak?
Laban Raja Simpulang Gana,
Bisi mai batu anak pemigi bayang.
Lapa tibang kitai nyau mansang
Lilih peredak?
Laban orang tuai bisi mai,
Batu perua bunga pasang.
Nya baru datai ba ruai orang,
Ke bisi pengawa enda jejena
Pemaioh orang.
Enti munyi nya lentok-lentok
Langgai manok,
Nyadoh ka tuboh belator dudok.
Lalu dudok besila
Meh Raja Simpulang Gana,
Berimbai enggau Laja,
Baka menyaung tuchong Bukit Lingga,
Ke betelaga dua lenggang.
Dudok berimbai Bujang Rangkai Kirai
Enggau Simpurai
Baka menyaung tuchong Bukit Bangai,
Palan orang ngaga sentagai
Dilah kendawang.
Nya baru ruya-ruya raba bebunga,
Nyadoh ka tuboh Raja Simpulang Gana
Nanya ka berita.
Nama kabuah kita ngangau enggau
Tempalau nyawa gendang,
Nama kabuah enti nyerumba hari lemai,
Kita tak rengai-rengai enggau kumbai
Kangau lemambang?
Bisi pengawa meh kami tu,
Gawai umai nyeridi ka padi,
Sida ka indu ke bejako abis ati.
Baka perau ensepi diri chapir
Minta gandong,
Baka ramu kami tu
Ensepi diri pandak minta tampong.
O, ngadang meh aku,
Mai jaga tiga puloh tiga
Bakachuit nangkin pedang
Soldadu bai aku tiga puloh satu
Nyan senapang.
DENJANG
Ditu baru nenjang Raja Simpulang Gana. Orang tuai Gawai ke dikelulu ka nyadi Simpulang Gana lalu didenjang Lemambang.
Enda aku lesi ngelanggah hari,
Enda aku danjan ngelanggah bulan,
Enda aku busong ngelanggah gunong,
Enda aku laya mansa moa.
Lama aku udah bayam kita aya akan
Enggau geman dabong saleka.
Lama aku udah meda kita aya
Enggau sula leka mata.
Tang aku tak malu
Di lempedu panggong kawa,
Aku tak nangi di ati kandang dada.
Meda bulu pala enggi kita aya,
Tak nyeregu map moa,
Meda tunjok enggi kita
Baka tirok mata sempida.
Tepeda ka kukut enggi kita
Baka paut mata baja.
Tepeda ka bulu kening
Enggi kita aya mua penyuring
Baka juing atong penuga.
Tepeda ka bulu pala kita aya
Baka laja juing pemunga.
Tang kati ko aku enda nenjang
Kita aya jang ke ringang-ringang
Dudok bepangkang berimbai dua.
Laban randa aku
Endang nembu ka pengawa,
Nyangkai ka gawai
Mantup ka kereja.
Laban tu endang adat,
Kami lemambang Ingkat.
Ke rejat-rejat angkat sereta,
Bebinching ka temiang buloh bala.
Kami ga baru datai ari,
Menoa raya kami di Paya Tabor Bunga,
Di munggu pangka leka gerunong sanggang.
Nya alai lama aku aya,
Udah meda kita ke didunga dudok raremba,
Berimbai ka kerigai rusok rinda.
Kita ke besendi ka suli labong surabaya.
Tak lenggi-lenggi meh kita aya jali,
Baka sawi tumboh di ai rapi antara,
Kita ke linga-linga baka kara dili dia,
Jarau jimba pangka ka bua angin raga.
Kita ke ringang-ringang aya jang,
Baka lamba batang tapang
Begembar dua,
Tumboh di entigis Ulu Melaga,
Enda kala ngelaung ka peranama,
Tepan pesara tali tekang.
Nya alai ari kiba nuan aya,
Di-imbai Apai Pungga
Seduai Apai Laja,
Orang ke mangkang
Nanga Temaga Gelang.
Ari ulu nuan imbai
Biku Bunsu Petara,
Orang ke datai ari menoa iya
Di munggu Mara Benda
Tentang bunga marau begitang.
Ari kanan nuan
Di-imbai Raja Juntan,
Seduai Raja Simpulang Gana,
Ke baru datai nyerumba karau
Betenggau ka beliau api kelita,
Ari menoa sida di Nanga Kaul Kawa
Seberai sungai rendang-rendang
Mandang ka dagang.
Nya alai kita enam,
Lama udah jendam-endam
Dudok di pandan tikai bara-ara.
Kasih lupu tudah aku,
Enda nemu ngadu
Ka gentelu nusoi rita.
Kasih tinda aku
Enda nemu gensera ka nuan,
Enggau nyawa dudok bepangkang.
Enti sema tu gawai Beragai,
Gaga ka tangkai isang jera,
Gawai aki Lang Nyakai
Menaul Banda,
Gaga ria rindu ati,
Mela igi gemi balang begumba
Nemu ga aku nyema
Ka suli labong surabaya,
Enggau selangkoh tuboh
Raremba enggi nuan,
Ngagai salanjau manok banda
Di-intu Biku Bunsu Petara,
Inang Kumang kurong Mendong
Di-ibun Laja.
Ukai enda bulu enggi nuan
Ke nyeregu balat baka,
Pala ditata sida enggau lala
Minyak kenanga,
Sayap dilekat ka ubat
Jimat temaga,
Belakang tinggang
Lampang baju bara-ara,
Iko sangking ka sida
Seku rampang bunga.
Nya alai kaki enggi nuan
Lekat ka Keling Aji taji
Diungki enggau ragi benang jera.
Lalu dibulang Puntang Medang
Enggau benang
Beri Kumang Dara Cherida.
Nya ke lalu ditandang
Ka Puntang Medang
Ka Pahang Tanah Malaya
Datai din didiri ka Keling Aji,
Di segi batu segala.
Dia sayap enggi nuan ka biap-iap,
Munyi ka masok ka salikap miga segala.
Kukok iya ke rauk-rauk,
Munyi ke masok
Ka rayok bulan peranama.
Lalu disua ka Pungga
Apin dilengka ka Laja.
Peda tak telentang
Manok orang Pahang,
Tumbang manok orang Malaya.
Nya alai menang meh nuan,
Nya pun komunis
Ka abis sampai ka dia,
Parai Sipai nyuong China.
Nya alai pulai meh nuan mai
Berangai panjai tiga.
Berangai papan enggi nuan,
Ukai enda luan
Tak jendam-jendam
Balat ngelaguyam,
Ngundan takang isang kelakuyang.
Datai nuan di penyurai rumah raya,
Dia nuan lalu diterima
Sida Indai Engkechong
Burong Puna Bangka,
Enggau pua bali mensuga
Dikerembai ka sida tikai
Pandan bara-ara,
Nya baru nuan dibiau
Apai Malin Jantau
Enggau salanjau manok banda,
Ke bedada nyala ngerang kepayang.
Dibunoh ka sida serenti babi sepa,
Kena nuan ngenselan tangan jari dua,
Ngambi tinda nuan tau nyangkam moa
Jalong timang.
Tang kati ko randa aku
Nyema ka nuan kia,
Tu ga ukai gawai Beragai
Rindu ka tangkai isang jera,
Laban tu gawai Aji
Nyeridi ka simpuli padi puya,
Laban tu gawai Raja Jembu
Ngintu geligu batu segala,
Laban tu gawai Rangkang Kirai,
Gawai Raja Simpulang Gana.
Nya alai lama kitai tu udah berimbai,
Ka kerigai rusok rinda,
Lama kitai tu udah besendi ka suli
Labong surabaya.
Nya alai nyau madah ka diri penat
Di rakat dudok besila,
Laban randa kami tu agi bisi pengawa
Besai kereja.
Nya alai jako Raja Simpulang Gana
Madah ka diri deka nganjong
Semilu batu segala,
Ka tanah pematah rata,
Ka endor anak mensia
Nudok ka kereja main bedandang.
Lalu angkat Biku Bunsu Petara,
Ninggal ka nuan batu reba
Pangka ka jerua pasang raya.
Nya ubat kena tinda nuan tau
Bekelala enggau bansa orang dagang.
Angkat Raja Simpulang Gana,
Lalu ninggal ka nuan batu tanah
Ke betuah diau di menoa,
Gembar iya enggau taring uting
Lunchik juring babi segala.
Digembar iya enggau tandok rusa
Ke beperiga bepampang tiga.
Nya ga ubat kena nuan megai menoa
Ngiring dandang.
Kena nuan ngangkat ka antu ulat
Nyelikap di urat kayu chenaga.
Kena nuan muru penyakit pipit antu,
Ngambi ka iya selabubu tesat bala.
Kena nuan nuchok antu penyakit senurok
Ngambi ka nadai agi makai
Sumbok padi puya.
Kena nuan miau penyakit antu empangau
Ngambi ka nyau sebelah kerapa.
Nadai kudi taun ka agi,
Jauh manah ari taun ke udah.
Mansang meh padi bangang,
Ngampoh ka batang gembar dua.
Mua peneka-neka padi paya,
Ngampoh ka tuga tuntun dada.
Nya alai buah padi nuan mua pemanah,
Ukai enda tangkai padi Merakai
Lelai ka pantai Sungai Pura,
Tandan padi rutan enggi nuan
Lelai ka pantai tanah Siam,
Ninggang kamedan gudang China,
Nya pun tinda nuan
Ke berita dinga orang.
Tak lalu angkat meh
Meramat Tungku Molana,
Lalu nentang penchalang
Panjai tiga.
Lalu ditarit Tungku Majit
Jit layar setera.
Ukai enda luan perau
Tungku Hassan Ke berendam ngundan
Beringan raban temaga,
Kemudi perau Mangku Bumi
Sarat ngundan
Guchi indu benda.
Ukai enda ruang timba perau Datu Nuga
Ke bereba ngundan bangka tajau menaga.
Lalu ikut ka sida seranyut pasang raya,
Lapu-lapu perau Tungku
Mudik jeliu Paku raremba.
Tak lalu nuntong di jelatong panggong dua,
Lalu tanchang ka di likang tali pesara.
Tak lalu niki ka peretang penyarang
Rumah raremba enggi nuan aya.
Datai di kaki tangga
Dinga tak lalu ngangau,
Enggau tempalau sera nyawa.
O, Udong, jadi rumah kita?
Nya jako Melayu Tungku Molana.
Jadi, ko anak anembiak
Ke kejengkak benong raremba.
Rumah panjai kami ditu
Enda kala diengkah
Ka Gendai tambai sabang bebunga.
Rumah pandak enggi kami
Nadai kala ditiki
Guyak Manang Menjaya.
Tak lalu niki meh
Laut Udut Sungai Pura,
Meda ruai enggi nuan mua pemanah,
Enda tekerebak tikai sana jawa.
Meda aya tak deduga ngibun kerekai.
Lalu malik nuan,
O, lalu Udong aku!
Ari ni penatai nuan deh Udong
Isan pangan salama jaga?
Aku datai ari ili
Ngikut seranyut pasang raya.
Datai ari nengeri kami di Betawi,
Tisau Pulau Jawa.
Nama utai dibai nuan deh Udong?
Nadai tentu utai dibai,
Ukai mai barang ka dagang
Enggau renchit ringgit bunga.
Semina mai duit menggal mit
Mai bendai enda bengat besai,
Mai setawak sigi dua,
Ikan bisi ga aku mai
Kena tua bepangan,
Semina mai gula kena tua bekelala,
Ninga nuan ke bengat beberita,
Ke sedura penoh tibang.
Nya alai aku datai ditu,
Madah ka penyuntok diri,
Tetengok ka simpuli padi
Indai Apok,
Madah ka penyeranta diri
Deka nyanda padi puya.
Nyadi saut nuan deh
Laban padi bukit kami
Apin tau renchit
Lelai ka pantai tanah Belait,
Apin tau kena kami narit ringgit bunga.
Laban taun kami tu udah di-ibun
Pagun Raja Simpulang Gana,
Laban umai kami udah di-intu Sigai
Seduai Anda Mara.
Laban dandang kami udah
Kena pantang lemambang
Kengkang Laba.
Tang nya pan aya,
Uji giga ka aku padi lama kita,
Teda empa bekau belanja.
Lalu niki nuan ka sadau,
Pandang kamarau panas bisa.
Lalu nepan nuan
Di tandan tibang bepuncha,
Lalu kauk nuan
Padi Indai Apok sumpok dua.
Tu meh isan kena tua
Bepangan dulu,
Semina kena tua bekelala.
Lalu angkat Udut Laut Sungai Pura
Ninggal ka nuan perenchit
Ringgit bunga,
Lalu ditambah ka iya
Enggau kudi kain setera,
Lalu empas ka iya
Mas tekang gemala.
Tu Udong kena tua bekelala.
Nadai dikejako
Nadai dipinta aku rega,
Semina beri aku ka nuan,
Ngambi ka leboh aku datai baru ila
Mai ka nuan benong tajau menaga,
Ke bukir ngambi gambar baya,
Ke benyawa nukang ka raang.
Agi ga ditambah ka Udut,
Enggau lampang tekang gemala,
Ka segenda tampak terang.
Udah tembu nenjang lelaki, Lemambang lalu nenjang indu munyi tu.
Getu-getu apong tematu,
Nyadoh ka tuboh nenjang indu.
Lama matapanas tu udah mandang
Belebas tikai ara,
Lama udah Bujang Lemambang Rariga,
Tu udah bepalu ka seku rampang bunga,
Kena mansut ka Indai Tengkuai
Burong Raya,
Mandang ka anak lepi sanggul rinda,
Ke digela orang ikan juara
Ka ngelagua nangkap di riap bunga pasang.
Lama udah Bujang Lemambang Tuchok,
Tu udah ngentak ka rembak buloh pugok,
Malu ka seku rampang bunga kusok,
Kena mansut ka Indai
Tengkuai Burong Imbok,
Datai ari puchok tapang berajang.
Lama aku udah meda bintang sigi
Ke cheli-cheli tumboh di beladi
Langit landai,
Lama aku udah meda
Iya guntam-guntam,
Baka bulan tumboh lemai.
Nya alai enda aku busong
Ngelanggah gunong,
Enda aku sulai ngelanggah tatai,
Laban tu endang adat anak bujang,
Lemambang Ingkat ka rejat-rejat
Angkat bejalai,
Bebinching ka temiang buloh kirai.
Uji nginsit mimit nuan rarit baku Brunai,
Baka ka enda masa kita jelapa baku tantai,
Nyeliah nuan selabah buah pinang tuai,
Enggai ka kena sipat embat mengkalat
Buloh kirai,
Laban aku mansang nenjang kita
Ke betentang dudok berintai.
Ari sapiak nuan tu Endu Endun
Serentum Tanah Tumboh
Ke gegaroh dandang umai,
Ari sapiak nya Indai Ngelai,
Katiga ngaum nuan,
Kita ka sama ringang-ringang
Baka puchok tapang undang
Kena tandang manyi terebai,
Kita ka sama lenggi-lenggi
Baka sawi rapi serarai.
Kita ka sama linga-linga
Baka kara dili dia pakau ragai.
Enti nyema kitai gawai gaga,
Ka begumba balang begundai,
Nemu ga aku ngelulu
Ka selangkoh tuboh
Benong besai enggi nuan,
Baka rampai terabai
Niang Tarang Aki Kedai.
Tang kitai ga ukai gawai nya,
Kitai ga mela menoa
Nyeridi ka simpuli padi nubai,
Ngangkat ka antu ulat
Ke merabat maioh berintai.
Kitai ga ngangkat ka antu senurok,
Ari remok tanah perai.
Nginsit ka antu chit
Diau di rangit batang legai.
Mansang meh padi bangang
Baka gumbang nanga sungai,
Lalu angkat padi lensat
Baka bakat balat bebungai.
Lalu nyadi padi wi
Sabaka ari kaki nyentok ka serarai.
Lalu mansau meh padi randau
Sama satangkai.
Enti nuan matah ila
Indai Pingan Bakah
Minta tulong batu getah,
Ngambi ka enda berubah
Nyingkang bejalai.
Enti nuan ngetau ila
Indai Semalau Mukau,
Minta tulong batu randau,
Ngambi ka enda sesegau
Jauh bejalai.
Enti nuan berangkut ila
Indai Ensulit Laut,
Minta tulong batu semut,
Ngambi ka berebut jampat datai.
Enti nuan muang ila
Indai Bansi Banjang,
Enda pedis nuan ngisi
Bidang lambar bidai.
Enti nuan ngindik ila
Indai Bansik Burik,
Minta tulong batu keresik,
Ngambi ka begilik laboh bekaberai,
Enti nuan nyembui ila
Indai Semalau Mukau,
Minta tulong batu kamarau,
Ngambi ka padi timau
Jampat rangkai.
Enti nuan besimpan ila
Indai Burong Dan,
Minta tulong batu jadian
Beri Ini Andan,
Ngambi ka enda pedis
Ngisi tundan tibang chamai.
Dalam chitak bedau lidak
Tuntun kerigai,
Dalam takaran apin ga nya disimpan,
Baka tundan tuga kelampai.
Dalam uyok bedau ga lenok-lenok,
Baka penudok Tuan Tuai.
Dalam idas bedau ga nya
Apin dikerepas,
Teda meli mas mau urai.
Nya alai lalu bejako
Kita ka sama indu,
Di sakayu antu rumah panjai.
Dia kita bejerita ka diri ke udah
Bekereja main begawai.
Enda lebu meh kitai tu
Tumbang tugang manok tawai,
Enda rugi meh kitai mati
Serenti babi ngelampai.
Enda lebu meh kitai
Ditimang bujang lemambang tupai,
Udah dikelulu ka iya enggau jako
Nyampau dirambai.
Raja meh kitai dia bisi penyamai.
Nya alai lengka ka penggal jako nya,
Endor nusoi jako bukai.
Ngenang jari nuan ke jeluti
Negi lebor api nesai gajai,
Siru meh nuan ari kaban ibu,
Pandai nuan ari indai.
Enti nuan negi pagi tembu lemai
Ukai pua nya luya ngapa,
Enti kalia kena injau Pungga seduai Ngelai,
Ke baru pulai belelang
Ari gelenggang tasik landai,
Mai pegeri tajau rawai.
Di-injau sida
Leboh ka gawa main begawai,
Kena sida nyerayong
Pabenong ningka bungai,
Ke belagu manah bulu
Mansau cherai,
Tang bisi siti nyelai
Betudong ka bebendai besai,
Bisi nya tau ka ubat pandai,
Kena nesai gajai
Ngambi rambai manok lelaki.
Nya baru letap-letap
Daun emperingat,
Nyadoh ka tuboh
Lemambang ka mengap
Deka ninggal ka ubat.
Lalu bejako Endu
Salaku Kumbu Muau
Ke beria mandang moa,
Endu Tegi Bali Berandau
Katanda anak Raja.
Lama ga tua udah
Bebandi dudok berimbai,
Nyau penat aku tu
Di urat punggai kerigai,
Aku nyau ka pulai
Ngagai menoa kami
Di tuchong Merabong Bungai.
Nuan pan deka pulai
Ka bilik baik kita
Baka gilik tasik Nanga Brunai.
Lama randa tua udah betunga
Dudok berintai,
Tua tu ga ka besilih jari pemegai.
Tu ubat jampat beri aku ka nuan,
Ulih nyamah di pukat empelawa sungai,
Lalu gembar aku enggau taring
Babi ngelampai,
Ba tapa kiba nuan diengkah ka aku
Batu enda rua ngambi ka nuan
Teleba megai utai.
Nya alai sabang ubat raja,
Udah ga aku ngelala
Ayan di chempa pinggai pemakai.
Meri pan nuan macham utai bukai,
Enggai ga aku mai,
Aku enggai enda disabang nuan
Enggau pelulin tinchin bekawai,
Enggai enda pelulin
Tinchin beri ambai,
Ke ulih nuan bebudi
Enggau sida melanyi bujang besai.
Enti nuan rawan nyua
Enggau tapa jari megai,
Asoh iya temepok
Ba mangkok dalam tigai.
Enti nuan meri iya,
Gaga ga Anak Bujang
Lemambang Tupai mai pulai
Indah ka kelapong tungkat lemambang.
Udah indu he tuai umor didenjang, nya baru nenjang bala indu dara.
Uji nginsit mimit
Nuan rarit baku jelapa,
Nyeliah nuan buah pinang saleka,
Enggai ka nuan kena sipat embat
Tungkat mengkalat buloh bala
Enggi anak Bujang Lemambang Rariga,
Ke mansang nenjang anak orang
Ke betentang dudok semuka.
Ari sapiak nuan nya Endu Adi Laja,
Endu Pantang Mayang Bunga,
Ari sapiak nuan Endu Salaku
Kumbu Muau ke beria mandang moa
Endu Tegi Bali Berandau
Katanda anak raja.
Nya anak Aji
Uchu Raja Simpulang Gana,
Katiga ngaum nuan.
Lama aku udah meda kita
Ke dedunga dudok raremba,
Berimbai ka kerigai rusok rinda,
Besendi ka lepi sanggul jala.
Kita ka sama linga-linga,
Baka kara dili dia jarau jimba
Pangka ka bua angin raga.
Kita ka lenggi-lenggi
Baka kayu sawi
Tumboh di ai rapi antara.
Deka aku ngelulu ka selangkoh
Tuboh raremba,
Enggi nuan ngagai rampai terabai
Niang Libau Apai Janta,
Laban kitai tu ukai gawai gaga
Ka begumba balang berang.
Kitai tu ga nyangkai
Ka gawai Rangkang Kirai,
Gawai gaga Raja Simpulang Gana,
Ngintu geligu batu segala.
Tang selingkut mulut Bujang
Lemambang Ensilup tu nyau nyebut
Kita ka lelingut benong dara.
Bujang Lemambang Tepong Bulu tu
Enda landik bejako ngara berita.
Nya alai leboh nuan ka agi dikandut
Sida indai nuan di perut kandang dada,
Nya indai nuan ke bepenti
Mali makai lelabi ke ulih ngali
Di ungkap dalam tiga,
Semilan bulan iya bepelam,
Sapuloh hari baru nuan ada.
Udah nya diberi orang
Nuan endu mandi
Di tempili ai bepanchor dua.
Dikumbai ka orang Selampandai,
Dipadah ka Selampeta
Seduai Bini Raja Anda Mara.
Nya alai orang ngaga ading
Piring chukop perengka.
Dibiau orang nuan Endu,
Enggau salanjau manok banda.
Nya baru orang nyungga ka nuan,
Ba ai panchor ngelagua.
Disungga ka Selampeta
Seduai Bini Anda Mara.
Udah nya tanam ka orang leletan
Diri ka menira.
Udah nya bai orang pulai, nuan Endu,
Ka penyurai rumah raya,
Lalu kujok orang enggau pelepok
Bali mensuga.
Nya alai malam
Nuan bisi mampi, Endu,
Bemimpi asai ka betemu
Enggau Lulong Bini Laja,
Bemimpi asai ke betemu
Enggau Kumang Dayang Inja.
Udah nya baru nuan
Digaga ka sida mengua
Karong berada
Panggau ke begurau tuntun dada,
Lalu disamak sida
Enggau minyak batu gula,
Dipanjah sida enggau rajah
Pemandang bisa.
Nya alai udah nya sida Krian
Bisi ngaban ninga berita.
Sida Rimbas bisi datai ngabas
Ari kerepas bila dua.
Orang Paku maioh nemu
Ari ulu nyentok ka nanga,
Orang Layar bisi ngampar
Naka senggal Nanga Tiga,
Sida ari Skrang sama bisi
Ngundang sinang rampang bunga,
Sida ari Batang Ai pan bisi
Ga nyidi leladi papan pelangka,
Sida ari Batang Rajang
Pan nguang magang,
Nyerumba randang bulan peranama.
Nya alai maioh
Orang nuntong nuan Endu,
Di gendong papan pengala.
Tang ka siko ga
Dibai nuan berandau,
Mungkau ka kukok manok banda,
Laban nuan endang
Ngiga orang ke benama,
lya ke jelai berita
Didinga Samoa orang.
Lalu bejako Endu Dara Chanda,
Indu ke mangkang
Nanga Temaga Gelang.
Lama ga tua wai
Udah berimbai dudok bebanda,
Nyau penat di urat dudok semuka.
Aku nyau ka pulai
Ngagai menoa kami
Ke di sungai rendang-rendang
Mandang ka dagang.
Nuan deka pulai ngagai
Bilik baik kita
Ke baka gilik
Tasik Sungai Pura.
Lama tua wai udah
Betunga dudok semuka,
Tua tu nyau ka besua
Ka tapa jari dua,
Besambut ka kukut tunjok sabaka.
Tu ubat jampat batu pukat
Empelawa jala juring puling
Gembar aku enggau taring
Uting babi menoa
Tapa kiba enggi nuan,
Dipelasar ka aku batu enda rua,
Ngambi ka nuan teleba megai reta,
Enti sabang ubat raja
Udah ga aku meda endu,
lya ke besabang ka singkap
Pinggai kemuja.
Sema meri pan nuan
Utai bukai, wai,
Enggai ga aku mai,
Enggai enda besabang
Ka pelulin tinchin peramata,
Ka ulih nuan bebudi
Enggau sida melanyi bujang melisa.
Enti nuan rawan nyua
Ka enggau tapa jari dua,
Asoh temepok dalam mangkok
Jalong temaga.
Enti nuan meri gaga
Ga anak Bujang Lemambang Kengkang Laba
Mai iya pulai Ngagai menoa raya iya
Ka di kerapa madang raba
Ke bebunga tunsang ketupang.
BEBUTI
Indu ke bedenjang numi lemambang ke mengap udah tembu bedenjang
Tebang pensi tundan tinggi,
Nyadoh ka tuboh numboh ka uti.
Angkat Indai Mendong
Lalu numi Raja Durong
Enggau jalong jebong
Bejabong ujok buok.
Angkat Indai Ngelai
Numi Bujang Rangkang Kirai
Mantai ka pinggai besai
Pengujor tindok.
Lalu gurong-gurong
Mansa batang rekong,
Munyi Wong Talong
Numbok nerajang.
Lalu perabeni mansa ngeli,
Munyi ai geraji ngaki geranjang.
Lalu mutah ka batu idu saribu guna,
Mutah ka ubat serangkap genap
Penyangga menoa.
Lalu disambut enggau kukut jari megai,
Lalu diterima enggau pua bali belulai.
Peda ma Maga kaling-kaling,
Basong Abong kinding-kinding.
Nyau minta terenak
Nunda rarak tubai randau.
Nyau minta seridi baka keladi
Pugu bukau.
NGABAS UMAI.
Lalu bejako Raja Simpulang Gana.
Terai-terai betenchang ratai,
Nyadoh kitai betuboh ngabas umai.
Angkat Aji ninjau ari jarau
Tengah kelelang,
Angkat Maga meda ari tuga
Tunggol tebang.
Meda padi enda nyadi mati sumbok,
Meda retak nyau ngetak
Tingkil kantok,
Jagong pumpong patah puchok.
Pulai seduai ngagai penyurai
Rumah panjang,
Au bapa, padi enda nyadi empa ulat,
Entimun abis mabun empa sempepat.
Utai bisi nyelai,
Bisi orang rumpong idong
Kerong mata.
Bisi orang bemoa simpak
Enda sabaka.
Saribu bulu saribu menoa.
O, kangau ka bujang tatau
Ke ngarau nutoh ngelunggong,
Nya ga lemambang adau
Nyumboh kesuong.
Uji kangau ka bujang mit
Besirat chawit sintal kiba,
Nya lemambang chit
Rambuyan ubong.
Kangau ka bujang biak
Ke mengeli tachak rama,
Nya lemambang buntak
Empangau jagong.
Kami tu nadai kudi
Ko Raja Simpulang Gana,
Nadai buya aya kaban berada.
Nadai tuyu kami tu
Enggau ibu ripih mentua.
Nya alai kita pulai ngagai
Penyangkai menoa raya.
MURU ANTU PENYAKIT
Samoa antu penyakit umai rari magang kena asoh Raja Simpulang Gana. Orang ke begawai ngerarat ka antu penyakit ngena bong.
Kami enda nemu tunga diri pulai,
Kena pesan ka selatan angin kenchang.
Kami enda nemu tunga diri pulai,
Kena taban ka ujan balat merabesang.
Enti munyi nya baru jetu-jetu
Apong tematu,
Nyadoh ka tuboh ngiga perau.
Uji gagai orang di menoa
Lembang Muang,
Munyi dindang lagu Laut.
Uji gagai orang di tuchong langgong
Munyi ke berenong dua besaut.
Nya menoa Tok pemubok kampong,
Menoa Bujang Kumbang merengong.
Kami ka ngambi perau indu jong,
Kami ka ngambi utap indu bangkong.
Au Sigai, enti berangai panjai aku dia,
Agi lundai kemudi.
Perau enggi aku udah tembu
Bedinding hari.
Nya baru terai-terai betenchang ratai,
Nyadoh ka tuboh empangau bebantai.
Enti lembayan agi apan
Tebang ka belayan buloh lalang.
Perengka gaga sedia chukop magang.
Antu kera mua peneka-neka pulai
Ngambu diri ngeruga ruang.
Lalu gaga Antu Malam ka diri pulai,
Ngambu diri luan ngedar ka tanam
Raras dikedang.
Antu buntak pan nyau
Gaga lekak-lekak,
Nyelepak awak baroh ruang.
Betugong meh bala antu penyakit
Dalam kampong baka lempaung
Ngembong ka batang,
Beserak antu buntak
Enggau antu merak,
Baka kerupak tungkul pisang.
Tebang salumbar lumpak lejar,
Kati ko kitai merau nadai layar?
Uji gagai deh Maliba
Ke nyala nanga sungai
Nya orang ke ngembuan layar luar
Belachu unyai.
Uji gagai Mawing
ke ngiling enda nginsap,
Nya orang ngembuan turus raras dikirai.
Dia sida lalu narit jit layar kemirang,
Laboh ka sengayuh tujoh jari rengguang.
Di Spaoh anang kitai richah chapoh
Enggai ka dibanchak orang
Enggau sangkoh gembar berayang.
Di Bungin anang kitai
Rindang bemain,
Enggai ka diperejin
Orang enggau senapang.
Lalu deras meh perau
Baka upas leka bangkang.
Lalu datai ba mengandai
Tangkai menimang.
Mua penyamai kita din ila
Beridup ka melai kumpai samadang,
Untong kita nemu upa apong
Begantong kerang.
NGEMALI UMAI
Raja Simpulang Gana ngemali umai.
Terai-terai betenchang ratai,
Nyadoh betuboh mansang ngemali umai.
Lalu angkat Raja Simpulang Gana,
Mansa emperan madang buan,
Ambi ka subang indu dara.
Nengah kerapa madang maram,
Baka laja naban ka pemunga.
Lalu bai ka umai besai bedandang.
Tebang bu menalu nusu
Nyadoh ka tuboh beradu ngetu.
Pungga menua lumpong ka panggal,
Lumpong engkubong ambi ka pelasar.
Reding-reding belumpong aping,
Nyadoh ka tuboh belaboh miring.
Baru bejalai ka umai puak dandang,
Lalu angkat Raja Durong
Ke datai ba tanah
Matah ruang langgong,
Ba tuga tunggol midong
Dia iya nanam jeluan padi rabong,
Burat ka kawat kalingkang selong,
Bepugu ka langgu sering gerunong,
Bebatang ka generang sangkoh agong,
Bedan ka kusun kanggan gulong.
Lalu galak merabesak
Bauh ngelambuong.
Lalu kejang ka Raja Simpulang
Ari bengang kayu kampong,
Lalu malik iya enggau tempelik
Mata ngenong.
Tekenyit meda padi rutan,
Bebunga ka intan mau silong.
Kada enda bisa Simpulang Gana
Raja Degedong,
Laban iya diserah
Ka Gangga Gunggong.
Kada enda tekang mau silong nya
Ngambu diri ngerumpang
Gedong gudang wang.
Nya baru terai-terai
Betenchang ratai,
Nyadoh ka tuboh nunu simpulai,
Simpulai gari tikai pandan bekuang.
Tebang simun mutun bedaun,
Nyadoh ka tuboh nunu engkerabun.
Asap ke melap sadandang umai.
Terai-terai betenchang ratai,
Nyadoh ka tuboh niri ka tambai.
Pantap engkalat ka tambai umai,
Pungga ka menua melepa jalai,
Tebang kumpang ka tanda begawai.
Ni Manggah bukir pah kelingai kala,
Ni Sigan bukir lengan empelawa jawa?
Orang ngembuan tabir kedil
Di serarai rapi umai.
Lalu pulai orang ka penyurai,
Rumah panjang.
MULAI KA SAMENGAT.
Mesu-mesu rarak engkudu,
Nyadoh ka tuboh mulai ka tuai antu.
Keling pulai ka Tinting Kaling Alu,
Tutong pulai ka Batu Anggong,
Ke bebenong nipak saribu.
Mulai ka samengat lemambang ka mengap.
Nya baru chuat-chuat bunga lensat,
Nyadoh betuboh mulai ka samengat
Lemambang ka mengap.
Lemambang Tepong Bulu mulai ka diri
Ngagai menoa iya di Buku Buloh Layu
Betong belubang.
Minta bekal kaban unggal enggau telu
Manok indu kepayang.
Lemambang Luong pen nyau ka pulai
Ngagai tuchong Ubah Ngandong,
Ke berauh munyi gendang.
Minta bekal kaban unggal
Enggau piring tepong,
Ke beranggong linti pisang.
Abis
Amat gawai ngemali umai tu mega dikumbai gawai jagok/baya?
unggal ulih nuan mantai ke maioh agi pasal main bansa kitai iban kelia ke enda di temu bala kami anembiak rebak baru ke diatu?