PENGAP GAWAI TAJAU
Source LEMAMBANG LUAT AK JABU
Originally Written by EDWARD ENGGU
Compiled for web publication by GNMawar
ENTERAN
Raja Bangka Bulih Tajau
Pun Pengap Ngerintai Tuai
Rampa Pengabang
Ngambi Ngabang
Rumah Ini Manang
Antu Ribut
Pusai
Bini Simpulang Gana
Nutong
Nerupong
Sigai Nurun Ngabang
Wa Tajau
Nurun Ngabang
Mandi
Ngalu Petara Denjang
Mulai Ka Samengat
JERITA RAJA BANGKA
RAJA BANGKA Bedinding Bena Gumbang Menyadi, Suka Dana Bulu Ati, nya orang diau di Ai Belimbing Jawa, numpu ka tasik linang ledong, ngemeran ka Ai Putih Menyala, numpu ka Gerugu Batu Anggong. Pengawa iya ngemata ka pengeraja anak mensia. Nyadi utai dikembuan iya nguan menoa selama jaga ngasoh raja nya tajau, mas, tabak, chapak, pinggai, mangkok, bedil, babendai, setawak, lengguai, jelapa enggau samoa parengka bukai.
Nya alai, nama anak mensia bisi pengawa Gawai Tajau, ba Raja Bangka tu meh alai anak Simpulang Gana ke benama Sigai ngambi tajau ka dibai iya mansang ngabang. Nyadi bini Sigai ke benama Endu Lulong Segupong Ati Tanah, Telah Saripah Adi Tuan, kedua bali nama Endu Takang Bindang Berayah, Sembah di Kelasah Tikai Pandan enggai enggau ngabang nama laki iya enda mai tajau ulih ngambi ari Raja Bangka.
Nya alai Sigai ke nurun ngabang ngetu dulu ba Raja Bangka. Udah iya bulih tajau nya baru sida lalu nurun ngabang. Udah nya lalu enggau ngabang magang samoa sida tajau enggau sida perengka bukai ke dikembuan Raja Bangka tu tadi. Raja Bangka empu enda enggau ngabang laban nadai orang nganti iya ngemata ka samoa pengeraja anak mensia.
Nyadi utai ka besai bendar guna dikembuan bansa Iban kenyau ari kalia menya sampai ka diatu nadai lebih ari pamerani, pamulih padi enggau pamulih tajau. Enti orang nya berani lalu iya bumai bulih padi sareta lalu tabeli ka tajau ngena padi ke lebih empa, orang nya dikumbai Raja Berani. Iya ga raja, iya ga berani. Nya alai iya disebut orang “petang pah kiba, batelaga ba tengah tapa”.
Nyadi enti orang semina naka berani, tang enda lantang diau laban enda tulih ka padi lalu nadai mega kala meli tajau, orang nya semina naka tau dikumbai Bujang Berani. Kabuah alai iya tau dikumbai bujang berani, laban jari iya udah dicharengga darah munsoh.
Leboh gawai tajau dia orang ke berani diasoh dudok mangkang pandong tajau, sareta nanggong tajau ari bilik ka ruai, lalu nanggong ari ruai ka bilik. Kabuah alai iya tau diasoh ngereja pengawa nya laban iya udah ngereja pengawa chukop ba niat ati Iban.
Nyadi tajau, alai iya bangat beguna besai ba bansa Iban, laban iya tau kai soldadu diau. Reti soldadu diau nya, enti orang bisi ngareja penyalah, lalu sida bisi tajau kena batimbang. Enti iya bisi tebunoh ka orang, iya bisi tajau kena mayar pati nyawa. Iya enda mudah tepasok ngagai bilik orang lalu nyadi pengurang orang nya enti orang nya enda bidik, enda lansik, enda betuah, enda belimpah, nadai burong tauka mimpi manah. Baka nya mega leboh maia menoa agi saboh agi kachoh, maia orang agi gila batempoh kalia, enti tuai kayau nadai tajau orang lembau ninggang pengawa iya. Laban, enti nyema iya bisi salah tempoh, salah bunoh, iya nadai tajau kena batimbang.
Nya alai diatu lengka ka kitai jerita nya, kitai lalu nyebut sakeda tajau ke besai agi nama. Nyadi tajau ke besai agi nama nya guchi, dalam iya disebut kitai guchi iya maioh bansa. Bisi dikumbai guchi daun tuak, bulu iya chelum; bisi dikumbai guchi bulan, bulu iya memiang. Sabengkah agi dikumbai guchi chenanum. Iya ke disebut guchi bendar jarang kitai Iban bisi ngembuan laban iya satengah antu, tau bisi tau nadai.
Nyadi tajau tu bisi maioh bansa tauka nama serta bisi tingkah rega. Bisi iya dikumbai Tajau Sergiu bulu iya mansau chelum, pending iya melintang. Sergiu bisi dua bansa. Iya ke lelaki besai agi ari ke indu. Iya ke indu kurang agi ukir. Nyadi bansa ukir tajau sergiu nya bunga terong enggau tali marau babelit-belit, melit benong tajau nya. Ukir nya dikumbai orang ukir papan gasing.
Tajau Ningka Pertanda, pending iya melintang. Iya bisi ukir bunga terong enggau ukir tali marau babelit-belit, melit benong tajau nya. Iya bisi papan pertanda nganti papan gasing. Sabengkah agi ga bansa tajau ningka dikumbai Ningka Malak. Iya enda barekong, lalu gamal iya nyau ka baka tepayan, tang enda ga nyadi.
Tajau Menaga, ukir iya benaga, bulu iya mansau kundong. Pending iya lapan iti unjur. Ukir iya bunga terong bulu sengayuh.
Tajau Rusa, ukir iya babingka, bulu iya kuning. Pending iya lapan iti unjur.
Tajau Salang-alang, baka gamal tajau rusa, tang pending iya tujoh iti. Bulu iya kuning.
Tajau Alas, baka gamal tajau rusa, tang iya mit agi. Pending iya tujoh iti.
Maioh ga tajau bukai tang nama enggau rega sida mit agi ari sida ke udah kena sebut dia tadi.
BULIH TAJAU
NYADI DIATU lengka ka kitai pasal nama tajau tu tadi, kitai lalu nusoi pengawa orang ke diau di Batang Menalang Ngembang. Tuai rumah sida dia Tabekan Nyurong Rabua, Tebilang Tampak Rita.
Nya alai lemai siti dia dih Tabekan Nyurong Rabua tu tadi empuru ka sida sarumah mai baum. “Taun kitai tu diatu amat agi maia pesapa bintang, agi maia bulan lelang. Tang aku enggai laun empuru ka kitai sarumah. Kitai tu berumah panjai, tuboh enda tentu ulih di intai ka sampal diau di rumah. Kabuah aku empuru ka kitai sarumah deka mending ka jako kitai maioh alai kitai ngator ambu ke tau dipumai kitai taun baru tu ila,” ko iya.
“Nadai nya salah dih aya. Endang kebaka kitai, tumu agi nemu alai ambu diri deka dipumai, tumu agi ga kitai nengkira ngengkah ka jari diri megai pengawa umai,” pia ko saut sida sarumah.
Udah nya sida lalu belator ka ambu. Samoa ke nadai ambu lalu dipadat ngagai sida bukai ke bisi lebih. Nya alai mensia maioh sarumah nya bela ampit ambu magang. Dalam ba pemesai ambu siko-siko enda sabaka enggau enggi pangan nitih ka pemaioh tuboh diri sabilik sereta enggau pengering tulang diri empu ke nangkup pengawa.
Nya alai bumai sida bedandang ga mih, endang baka gaya umai kitai maioh tu. Sida lalu ngadu ka diri mantap lalu beburong. Burong dipantap ka sida taun nya dikumbai burong asi. Udah chukop hari, dia sida lalu nyilak ka panggul. Udah nya sida lalu nebas. Leboh sida nebas taun nya dia dih siko ari sida sarumah nya laba kijang. Antara dua hari udah nya, alai iya nya tadi lalu nemu ular.
Nya alai udah nya lalu dikenang iya enggau Aki Bala Saribu ke nemu pasal burong. “Manah burong nuan nya igat,” pia ko jako Aki Bala Saribu. “Burong nya ngayu ka nuan bulih mudah bulih gerah.”
Mansa nugal, leboh maia tegalan sida nyau ka abis tugal, dia dih iya nya tadi lalu mudas. Iya ke mudas nya munoh babi, munoh manok. Nya alai piring iya chukop turun tujoh magang.
Sataun nya padi iya nyadi ari kaki nyentok ka punjong. Nya alai, nyau datai ba maia ngempuru ka bunga rumput, maioh ga mih ulih iya. Enda jerih alai iya bulih lalu ngisi simpai, ngisi engkabai, ngisi engkelai, ngisi pala tumpa. Samoa kulit kayu sida sataun nya meruap magang laban utai ulih.
Ninga berita iya bulih padi enda jejena lebih empa, alai mudik dih Laut Udut napat ka iya. Laut Udut nya ga endang orang ke bedagang tajau. Nya alai maioh ga igi tajau dibai iya. Datai iya ba rumah orang di Batang Menalang Ngembang, nama agi dih, orang nya tadi ga bulih padi, nya alai bisi ga mih iya penyambi. Dia iya lalu meli tajau Laut Udut nya tadi. Tajau nya dibeli iya ngena sapuloh pasu padi.
Nya alai ensepi diri udah bulih tajau bakanya, dia dih iya lalu bejako enggau tuai rumah sida ke benama Tabekan Nyurong Rabua, Tebilang Tampak Rita.
“Aku tu bakanya ga,” ko jako iya ke bulih tajau. “Laban aku udah bulih tajau, nya alai aku deka mela iya”.
“Nya alai enti nuan deka mela tajau, bekumbai kitai lemai tu lagi,” pia ko jako tuai rumah sida.
Lemai nya tuai rumah Tabekan lalu bekumbai. Nya alai laban ke udah bekumbai, lalu empuru ga mih orang dia. Leboh mensia udah tarentak dudok dia samoa, sida lalu berandau diri sama diri. Barang ke manjok kelakar manjok, barang ke ngasu kelakar ngasu, barang ke nyala kelakar nyala ga sida.
Nya alai bejako dih Aki Mama. “Nya alai kitai tu lama ga udah empuru ditu. Nama dih aum kita ketuai”, pia dih ko jako iya.
“Bisi kabuah mih tu, laban sanu tu deka begawai ka tajau iya ke baru ulih iya meli ari Laut Udut,” pia ko jako tuai rumah.
Nya alai saut orang maioh. “Ukai nama agi, utai bakanya. Nama kitai sajalai pendiau enggau pangan diri mar bendar enda nurut ka pengawa pangan. Mar ngumbai diri enda enggau pangan ngereja pengawa. Nya alai bulih tajau pangan, dipegawai, bulih pala pangan, dipegawai,” pia ko saut orang maioh.
Sida lalu belator diri betutok utai kai beram. Nya alai udah tembu orang betutok beram, nyau kedua hari udah nya, alai tuai sida bejako baru. “Gawai kitai nyadi, kitai tu udah betutok utai kai beram. Nya alai kita ke biak miau ka manok kena beranchau. Udah tembu orang miau ka manok, nya baru gendang rayah.” ko iya.
Orang ke gendang rayah nya tadi kena orang nurun ngerendam beras kai beram tuak. Orang pan lalu nurun ga mantar. Orang ke nurun nya endang sedia enggau piring chukop macham.
Nya alai pagi siti dia alai orang lalu berapi ka tuak. Orang ke nurun nya tadi lalu gendang rayah dulu ga di rumah. Udah tembu orang berapi nya baru orang ngerami asi enggau ragi.
Lemai nya orang lalu baum baru. Orang baum belator ka ngambi ngabang. Nya alai ko jako orang maioh, “Samoa ke enggau kitai samakai gawai ngelamatu ambi magang. Nya alai kitai lalu bepinta manok. Timpoh enam hari puang, ketujoh pengawa lalu nyadi,” pia ko jako bala maioh lemai nya.
Nyadi ba antara hari ke puang nya tadi dia orang nyalepak ngiga lemambang mengap ka gawai nya. Nya alai bisi ga sida bulih orang mengap, sida ga udah begiga. Hari siti leboh gawai apin nyadi dia orang ke biak nyalepak ka diri ngambi daun.
Hari pan chukop ketujoh pengabang pan datai. Lemai nya orang lalu miau ka manok kena orang bedigir. Udah tembu bedigir, dia orang lalu miau ka manok baru kena orang nyibur. Udah orang tembu nyibur, nya baru orang ngerandang jalai. Tembu ngerandang jalai, nya baru orang ngelalau. Udah tembu nya baru orang ngalu Petara. Tembu ngalu Petara nya baru orang geliga.
Nyadi tajau ke dipegawai ka orang nya endang udah sedia didudok ka orang ba tengah ruai. Tajau nya endang diserayong enggau pua kumbu.
Udah tembu magang samoa rintai pengawa nya, baru lemambang berengkah nyebut leka pengap. Lemambang ke mengap tuboh empat. Siko matak jalai, siko nyaut lalu dua iko ngalembong.
PUN PENGAP
NYA ALAI terubah lemambang berengkah mengap dia sida madah ka kabuah diri. Lalu bakatu ko munyi leka pengap sida iya.
Anak Pelandok junok-junok,
Main betangkin
Ngerupai ka keri tebu betong.
Anak bengkang dua iko betamang,
Gaga richah,
Berebut ka buah mansau tekalong.
Nya alai ko jako tuai rumah orang ke empu gawai, “Kita ke mengap nya enda tau enda ngiga tanah. Rumah kami tu baru.” Udah nya lemambang ke mengap lalu nyebut leka pengap berindik ari ngiga tanah, munyi tu.
Ngiga tanah betuah
Ka Batang Mukah,
Bisi ga tanah betuah,
Tang sekut laban nipah pun apong.
Ngiga tanah tau nerima
Ka Batang Oya,
Bisi ga tanah betuah tau nerima,
Tang sekut laban manta pun mulong.
Di Paku Nanga Samu,
Bisi ga tanah betuah tau nerima,
Alai kitai empuru,
Ka mesai jugu jambul bejampong.
Laban endang palan,
Sida ketuai lukai lama jaga,
Ke lama udah dulu.
Dia endor palan,
Sida ke kalia menya,
Sida ke ngayau Kantu,
Bulih indu Kantu siko,
Tinggi leleku sanggul gantong.
Dia sida lalu beburong,
Lalu nganjong paung tambak Nendak,
Dalam punchak lebak ulu bedarong.
Muntang tiang ga sida,
Dia sida meda laba bengkang.
Tanya ngagai Aki Bala Saribu,
Manah burong kita nya akan,
Ngayu ka sida Bujang Mekang,
Ke berundang mansang nyadong.
Ngeluntang pengerat ga sida,
Dia sida selantang Bujang Sigat,
Nemu laba ingkat.
Tanya ngagai Aki Bala Saribu,
Manah burong nya akan
Ngayu ka sida Bujang Nelap,
Nempap sangap rumbang ketebong.
Udah tembu nyebut leka nya, baru lemambang ke mengap ngerara kabuah alai rumah tak petang.
Lapa tempuan kitai tak petang tegayam?
Kati ko enda tegayam ga lindong sukong.
Lapa pugu tanju kitai lindong liu?
Kati ko enda lindong liu,
Ga palan orang ngalu Jugu Lang Betenong.
Lalu nampai selatak bintang banyak,
Berak-berak baka pantak kuling labong.
Lalu nengkadah selulut bintang buyu,
Baka langgu bunga ketunsong.
Ngading Lemambang.
Nya baru orang isau unding beliong unding,
Kena ngeris pating tebelian ngerang,
Nyadoh betuboh ngading lemambang.
Nyau petang penyarang rumah leletu.
Mua pengelembau aku ngangau,
Ka tempalau dabong labu,
Tang ngulu ka anak yang aku Tepong Bulu,
Iya ga baru datai ari menoa iya,
Di Buku Buloh Layu Betong Belubang.
Mua pengelembau aku ngangau,
Ka tempalau dabong saleka,
Nyerumba linda sabong lina,
Semadi aku ngulu ka iyang aku,
Lemambang Bunsu Rariga,
Ke baru datai ari menoa iya,
Di kerapa paya nuja,
Mansau Jera Jerenang Lumpang.
Nyerayong Pandong.
Taung-taung belumpong nibong,
Nyadoh betuboh nyerayong pandong.
Mua pengelembau aku tu ngangau,
Ka tempalau dabong landai,
Nyerumba linda sabong lemai,
Dinga tak richah rami,
Sida indai tengkuai burong ruai,
Mantai ka saratus tungkus bali Begajai,
Sua soh Pungga seduai Simpurai,
Kena seduai nyerayong pebenong tajau rawai,
Ngambi bungai Menalang Ngembang.
Naka pengelembau aku ngangau,
Ka jarau dabong saleka,
Nyerumba linda petang kelita,
Dinga tak rami richah mua pengaga-ngaga,
Sida indai tengkuai puna ara,
Mantai ka saratus tungkus bali mensuga.
Kena nyerayong pebenong tajau menaga,
Mansau jera mansak pisang.
Lemambang Angkat Bejalai.
Tebang melingkat pampat di urat,
Nyadoh betuboh aram kitai bebai angkat.
Angkat kitai sarikat,
Baka manyi lalat ninggal ka sarang.
Mua pengelembau aku tu mai pelapetan tarik,
Baka suar mudik di Batang Rajang.
Aku deka bejalai niti penyurai rumah raya,
Begelih enggau ripih tiang chenaga,
Tu ga mai moa kawa,
Baka daun sabang enseluang.
Mua pengelembau aku tu,
Bejalai niti penyurai rumah lelendu,
Betenggau ka senulau api lampu,
Tungkun tumu nampong siang.
Beranchau Tikai.
Tebang petai ngelanggai sungai,
Nyadoh betuboh ngerembai ka tikai.
Kembai ka Idas badas,
Pakan uyas tekalong kangkang.
Kembai ka tikai rutan janit,
Anyam indu Beketan telok kampong puang.
Tap enggau tikai bebuah,
Anyam Endu Dara Jabah,
Ditelah Kelinah Indai Abang.
Kembai ka tikai sapar rampu,
Anyam Endu Dara Satu,
Indu orang di Liu Nyatu Tapang.
Kembai ka tikai gelukor,
Ketabor mau magang.
Kembai ka tikai peradani,
Ungki ragi ubong benang.
Mantai Ka Baku.
Jetu-jetu apong tematu,
Nyadoh betuboh kitai betanggong baku.
Tanggong baku indu,
Kai rarugu nadai nenjang.
Tangkan ka baku bekatan,
Chukop raban nadai timpang.
Lalu diapit enggau pinang kunchit,
Mansau burit nelaga langkang.
Tangkan ka sirih sidok,
Betumbok tujoh tulang.
Tangkan ka samakau Saba,
Ulih muka di nanga ngerejang.
Tangkan ka kapu abu,
Ke tebalu kerubong kerang.
Lemambang Betibak Ubat.
Tebang melingkat pampat di urat,
Nyadoh betuboh kitai mai ubat.
Enti ubat enda busong,
Dibai bujang Lemambang Luong,
Genggam enggau tangan tunjok ujong,
Nabat medong tigong,
Ka serungkong bala pengabang.
Ubat enda layu,
Dibai bujang Lemambang Tepong Bulu,
Genggam enggau tangan tunjok indu,
Nabat lambu orang ke bejako tau tepang.
NGERINTAI TUAI
UDAH TEMBU lemambang nyebut leka pengap sanentang mantai ka baku enggau betibak ubat, nya baru sida ngerintai tuai. Terubah sida ngerintai tuai Iban. Samoa tuai Iban ke endang ngiring adat, ngiring burong diambi magang. Nya alai lalu kena sebut magang samoa tuai ari Undup melunggang ka Batang Ai. Ari Batang Ai lalu melunggang ka Skrang. Ari Skrang melunggang ka Layar lalu ka Paku. Udah nya lalu nyelinting tuai Rimbas enggau tuai Krian. Apin ga tembu naka nya lalu ngambi tuai Rajang.
Ngerintai Tuai Iban.
Enti melinya tebang petai ngelanggai sungai,
Nyadoh betuboh kitai ngerintai tuai.
Langkup pan udah ga datai ditu,
Tuai Undup bensumbar Silup Tiang Tembang.
Chaong pan udah ga datai ditu,
Bejulok Didit Tutong Penguang.
Belang Moa udah ga datai ditu,
Mungkal Nanga Arong Sekrang.
Manggi pan udah ga datai ditu,
Datai ari Tisak Nanak Dalam Gelemang.
Enti melinya tebang selumbar lumpak lejar,
Nyadoh betuboh kitai ngerintai tuai Layar.
Entigar pan udah ga datai ditu,
Ke mungkal Kapar Rian Batang.
Talap pan udah ga datai ditu,
Ke mungkal Endap Pengkalan Pinang.
Mesu-mesu rarak engkudu,
Nyadoh betuboh kitai ngerintai tuai Paku.
Entigu pan udah ga datai ditu,
Datai ari Ulu Paku Remawang.
Entingi pan udah ga datai ditu,
Datai ari Saban Tinggi kediri gelang-gelang.
Demong Mukan udah ga datai dudok ngentam,
Nya orang ke tuai mungkal pendam Pejok Langkang.
Tebang kempas kering meringgas,
Nyadoh betuboh kitai ngerintai tuai Rimbas.
Garai udah ga datai ditu,
Datai ari Tembawai Panjai Rapong Lelang.
Guroh udah ga datai ditu,
Magoh gelemboh Ulu Dulang.
Jantan udah ga manggai ditu,
Kai ngemeran ka Pengkalan Kasai Rumbang.
Kanyong udah ga manggai ditu,
Datai ari Tuchong Legong,
Tinggang Burok Basong Puang.
Enti melinya geman-geman engkawan ridan,
Nyadoh kitai betuboh ngerintai tuai Kerian.
Tangai udah ga datai ditu,
Ngemeran ka Tatai Langgang Tebujang.
Mawat udah ga datai ditu,
Datai ari Bukit Tuchong Tengalat,
Berindik ari perepat bunga pasang.
Ni Abas udah ga datai ditu,
Datai ari Wong Embuas,
Ka deras mulas nerajang.
Udah nya entun ka Senaun tuai Rajang,
Seduai Sebungkok ketok tunjok tinggang tiang.
Ngerintai Tuai Laut.
Udah nya apin ga orang ka empu gawai puas ati. Nya alai iya lalu ngasoh lemambang nyebut tuai Laut awak ka sama ampit enggau sida iya menyadi pengawa.
Enti melinya benyut-benyut ambong di Laut,
Digusak umbak diguyang gumbang.
Nyadoh betuboh kitai ngerintai tuai Laut,
Ka disebut penatai Abang.
Bandar Man udah ga datai ditu,
Sidi di jari tunjok tangan,
Tan nyaran bulan,
Berindik ari tandan nyiur undang.
Ni Patinggi Gintai,
Udah ga manggai ditu,
Sidi di jari tunjok megai,
Tau nabor ka beras sagantai,
Gemisai munyi gamang.
Ni Patinggi Tanggong,
Udah ga manggai ditu,
Tau nyabong ka lampong,
Jadi sengkilong tedong tiang.
Ngerintai Tuai Antu.
Apin ga orang ke empu pengawa tembu ati naka nya, dia sida lalu ngambi Tuai Antu awak ka sama enggau sida mela gawai. Nya alai datai ga tuai antu tu tadi ga udah diambi sida. Sida nya datai lalu sama enggau Iban ngintu sereta ngator gawai.
Enti melinya mesu-mesu rarak engkudu,
Nyadoh betuboh kitai ngerintai Tuai Antu.
Batu Anggong Singit Nyingong,
Ke begeruntong mali balang,
Nya berada apai nuan Tutong,
Tuai orang di Gelong Batu Benang.
Ni Perepat Besi Umat berani tau silat,
Nya berada apai nuan Duat Bulan Menyimbang.
Jawa Santeba,
Jambai Santebai,
Kechibai mangka rangkang,
Nya berada apai nuan Ngelai,
Raja besai nadai ketimpang.
Manok Lia ke disua mali lenggang,
Nya berada apai nuan Pungga,
Aka Bujang Puntang Medang.
Sepit Api ke bajari ragang-ragang,
Nya berada apai nuan Keling Aji,
Ke barani tau serang.
Ensing Gima bedada nyala ngerang kepayang,
Nya berada apai nuan Laja Lau Moa,
Penyampu Leka Balang Berang.
Antu Kara kai berua betayun tunsang,
Nya berada apai nuan Simpurai,
Bejulok Muntigerai simbang ambai,
Lancham jerungkang.
Ngerintai Tuai Indu Antu.
Enti melinya jetu-jetu apong tematu,
Nyadoh betuboh kitai mansut ka Tuai Indu.
Pansut ga Endu Dara Jabah,
Ke ditelah Kelinah Indai Abang.
Pansut ga Endu Dara Jawai,
Ke Mensangai Dayang Kumang.
Pansut ga Endu Dara Lulong,
Indu orang di Gelong Batu Benang.
RAMPA PENGABANG
DIA KUMANG seduai Lulong lalu ngasoh Simpurai meda ka rampa bala pengabang. Udah nya lalu nyau ga iya bejalai niti rumah panjai. Pulai Simpurai ari setak dia Kumang lalu nanya iya baru, nanya ka pemaioh rampa bala pengabang dipeda iya. Iya madah ka pengabang enda bula maioh tang agi bisi kurang.
Bejako Endu Dara Jawai,
Mensangai Dayang Kumang.
Nuan aka Simpurai,
Nuan mih ningu antu bala pengabang.
Bejako Endu Dara Lulong,
Indu orang di Gelong Batu Benang.
Au nuan aka Simpurai,
Nuan meda ka rampa pemaioh orang.
Dia Simpurai lalu jelas-jelas,
Baka ukoi pas betu peransang.
Dia Simpurai lalu jelik-jelik,
Baka ketupong nekik ngelilik lubang.
Lalu bejalai mih Simpurai,
Niti rumah panjai,
Sahari tajai ngakak ngelayang.
Lalu bejalai setak kasetak,
Nengah rumah pandak,
Taja iya pandak puting setak
Nyilup remang.
Malik katuju moa ga Simpurai,
Meda indu dara bedujong bunga,
Bepasak gendang.
Malik ka moa pintu ga Simpurai,
Meda indu balu kai ensebu,
Belindong tiang.
Lalu pulai ga Simpurai,
Ngagai Endu Dara Jawai,
Mensangai Dayang Kumang.
Au, aka Simpurai,
Udah meda nuan rampa Pemaioh pengabang?
Au endu, pengabang maioh,
Baka beloh kamboh enseluang.
Au endu, banyak ga pengabang,
Ari lemetak genting Kalang.
Pisit, enda bula pisit tang agi jarang.
Maioh, enda bula maioh tang agi lapang.
Kati nuan bisi nampai Anda Mara,
Ke datai ari menoa benanga Sanda Ngerang?
Kati nuan bisi nampai Rangkang Kirai,
Ke datai ari Sungai Penyangkai Dagang?
Nadai, aku nadai nampai enda ngelala.
Nadai, aku enda kala meda,
Enda nemu nama iya.
Bejako Endu Dara Jawai,
Ke Mensangai Dayang Kumang.
Bejako Endu Dara Lulong,
Betebok Tangkong Burong Kenyalang.
Nadai tuai mih kitai tu diatu diadu kai nemu.
Nadai tuai mih kitai tu diatu diadu kai pengulu.
Tetagai mih gawai kitai,
Tu lalu tepelintang.
Tepelega mih pengawa kitai,
Tu lalu tesanggang.
Bejako dih Simpurai,
Enti kami ngayau enda kala sabau,
Nadai pelimbau leka balang.
Enti kami ngasu enda kala pulai lebu,
Bulih jelu ke sidu bebulu selampur belang.
NGAMBI NGABANG
DIA KUMANG seduai Lulong Ialu bejako ngasoh Simpurai seduai Pungga ngambi Raja Simpulang Gana ngabang. Pungga seduai Simpurai madah ka diri enda tau ngambi ngabang.
Bejako ga Endu Dara Jawai,
Mensangai Dayang Kumang.
Nuan mih Simpurai
Ke betandai ngambi ngabang.
Nuan mih Pungga
Ke belanda ngambi masang.
Aku Simpurai Gundai,
Tu enda tau diasoh kita ngambi makai.
Enti di injau kita mulas ka rekong lulai,
Baka utai udah ditali enda bula nali temeran.
Kati nuan dih Pungga tau ngambi ngempa?
Aku enda tau, pia ko Pungga.
Enti diasoh kita nelan lungga kilir sapagi,
Enda beremia mansa ungga rekong penelan.
Udah nya baru Simpurai nginjau Bujang Geranjang ngasoh iya ngambi Raja Simpulang Gana ngabang.
Enti melinya gagai menoa orang,
Di Rangas Punai nadai bepapong.
Kedua bali nama Rau Nyagu Mulu Burong.
Nya menoa Bujang Puang Pinggang Jementong punggong.
Nya menoa Semada Balu Chelum Kuku udah dilintong.
Bejako dih Simpurai,
Deka nginjau nuan nyapa Anda Mara,
Berumah di Nanga Sangga Ngerang.
Deka nginjau nuan ngambi Raja Nuyan,
Nya orang ke berumah,
Di Tinting Baring Pingan,
Tumboh belayan buloh lalang.
Bakanya ga jako iya madah ka diri enda tau ngambi ngabang. Iya Ialu serabana ka gamal diri. Menya amat kering tang diatu nyau enda dapat agi. (Ditu Lemambang ka mengap lalu ngangau ngena sera nyawa Panjai)
Serabana Bujang Geranjang.
Sekumbang aku agi lasit,
Mit benong kekejau,
Aku agi tinggi di suli labong pakau,
Kena uji sida apai ngabas abau,
Ngagai Batang Langgai Julau.
Nurun ari talun papan panggau,
Enggi sida teruna dara bagau.
Dia aku tumu-tumu,
Lalu ngejang ka penyarang,
Peretang rumah lelengau.
Aku enda sempat datai di ulu Julau,
Peneka aku ngema enda abis jengkau,
Anak bala ringau.
Pulai aku guai-guai,
Ngagai penyarai rumah lelengau,
Peda aku teruna dara bagau,
Peda aku baru beranchau nyembi padi.
Sakali menya aku buat,
Diuji sida mengadi tangkai menimang,
Aku ke agi tinggi di suli labong tumpang,
Lengan kanan aku tanggam terikan simpai tapang,
Aku diuji sida apai ngabas empang,
Ngagai Nanga Batang Rajang.
Nurun aku nyerumba sebun agi petang,
Datai aku di Nanga Rajang,
Ngabas empang peda bulih bala semilang,
Tak peneka aku ngema,
Endor raga kerising jarang.
Pulai aku guai-guai,
Ngagai penyarai rumah panjang,
Peda aku sida ke dara jemanta benong mekang,
Tak kindang-kindang rarendang nungkun api.
Tang diatu buat, ko iya,
Tuboh aku tu tak nyau jai,
Empa teguli ulu Rajang.
Diatu tuboh pangkoh,
Bai aku pulai nemuai ari Memaloh,
Empa berengoh pun rang.
Labah mih seduai buat,
Baka buah merunjau ulu.
Puntan mih seduai buat,
Baka menasan jalai jelu.
Leboh Simpurai seduai Pungga ninga Bujang Geranjang enggai di injau ngambi Raja Simpulang Gana ngabang, nya baru seduai lalu bejalai ngagai Bujang Nendak. Bujang Nendak madah ka diri deka ngambi ngabang, tang iya enda tau enda nanya indai iya dulu. Indai iya lalu ngasoh iya ngambi ngabang laban nya endang pantis tiris sida tau ngereja pengawa nya. Orang enggau iya ngambi ngabang iya nya Burong Malam.
Bejako dih Simpurai,
Timpu langgu menoa bukai,
Tuju lagu pantai saberai.
Gagai menoa orang di Batu Tekup Bedaup,
Munyi nyawa bandam betan.
Gagai menoa orang di Belong Meletup,
Munyi ke masak chagak bedil meriam.
Nya ga menoa Bujang Sumpit Tapang Betibong baning,
Pangkang Bujang Lungga Ulu Tulang,
Lantang gerening.
Kati nuan deka di injau kami,
Nyapa Anda Mara?
Nya orang ke berumah,
Di Nanga Nuyan Meranggang.
Kati nuan deka di injau kami,
Nyapai Rangkang Kirai?
Nya orang ke berumah,
Di sungai Penyangkai Dagang?
Lalu bejako Bujang Nendak Nendai berambai biring.
Nganti aku nanya indai aku,
Bebendai besai inggar beranaing.
Nganti aku nanya indai aku,
Setawak rarentak munggang lanting.
Indai Bujang Nendak nyaut iya. Diatu lemambang ke mengap ngangau ngena sera nyawa Panjai.
Bejako indai Bujang Nendak,
Au dih selantang inang anak pengkuan,
Enti nuan di injau orang,
Nyapa Anda Mara Raja Juntan,
Laban kitai pantis tiris,
Kenyau ari kalia lama jeman.
Endang kereja sida aki nuan,
Ke lechi selampor buban.
Enda lebu mih aku ke bepenti ka nuan,
Ka mali makai lelabi ulih ngali,
Di perabeni ungkap dalam.
Keba enda lebu aku nyera ka nuan,
Di dada tangkai dalam.
Keba enda lebu mih pala aku,
Ditata ai lia chekor tanam.
Laban kitai endang tiris pantis,
Tau nipan lubang ujan,
Teman geran pematang puang.
Au dih selantang,
Anak inang benong lelinga,
Diasoh orang nyapa,
Anda Mara Raja Maga.
Enggai ka aku lebu leboh aku nyera,
Ka nuan di dada kandang kura.
Enggai ka aku lebu,
Bepenti ka nuan mali lelabi,
Enda makai tekura.
Enggai ka belakang aku,
Enda lebu bediang enggau belembang,
Kayu unggun maba.
Laban kitai tu endang pantis tiris,
Kenyau ari kalia-lia,
Tau nama lubang bua,
Teman ira tali Simpulang.
Bujang Nendak Bepasok Ngepan.
Enti melinya geman-geman engkawan ridan,
Nyadoh betuboh Bujang Nendak bepasok ngepan.
Pasok ka iya unus bagus,
Baka Beketan Tulus pulai belelang.
Pasok ka iya engkerimok,
Baka sampok bedurok niti batang.
Pasok ka iya sirat sigai,
Nyentok di kerigai rusok marang.
Pasok ka iya simpai rangki,
Naring jani babi belang.
Pasok ka labong lalong,
Baka sengkilong tedong tiang.
Ngepan udah disimpan chukop magang.
Lalu betangkin berangin pedang panjang.
Kuit sumpit betibong punggang.
Begelih enggau ripih tiang medang.
Ambai Bujang Nendak mekal iya enggau pengaroh, Lemambang ke mengap ngangau ngena sera nyawa Panjai.
Lalu nyapa Endu Dara Sentaba Kuning,
Lalu nyapa lyak Kerimpak Batu Cheling.
Enti nuan nurun dih ambai,
Ari talun paji papan,
Ditandang ka orang ngambi ngabang,
Ngambi Anda Mara Suka Nuyan.
Aku deka mekal nuan,
Enggau tual rampang menyan.
Aku deka ngungkong nuan,
Enggau gempong marik merejan.
Aku deka ngerasok ka tunjok nuan,
Enggau bentok tinchin suran.
Tu mih ke peransang sulu tunang,
Nengah menoa petang,
Nadai orang tak petang sabong malam.
Enggai ka nuan takut ninga sabut,
Bemerut inggar demeram.
Enggai ka nuan geli ninga antu gambi,
Ke semerigi ngili ai puting emperan.
Enggai ka nuan tak tebalit pulai,
Enda datai ba menoa Anda Mara Suka Nuyan.
Nya orang ke berumah di Munggu Lunsur Ujan,
Tumboh gelegam pumpun temiang.
Lalu nyapa peraja mata sulu idong,
Enti nuan ditandang ka orang ngambi ngabang,
Nyapa Anda Mara Raja Jegedong,
Aku deka ngerasok ka tunjok nuan,
Enggau bentok tinchin bekilong.
Aku deka nenggak nuan,
Enggau tali pirak kungkong rekong.
Aku deka nyenang kai lai-ibang nuan,
Enggau sinang bunga belitong.
Tu ukai sengapa dia,
Tu kai peransang tulang sulu idong,
Enggai ka nuan tak tebelenga,
Ninga Antu Papa,
Berumah di tanda nibong berayong.
Enggai ka nuan tak telengga,
Ninga Antu Sala jalai betuntong.
Enggai ka nuan tak enda datai,
Ba menoa Anda Mara Raja Jegedong,
Nya orang ke berumah,
Di Letong Tambun Miang.
Bujang Nendak nurun ngambi Ngabang.
Lalu nengkelak dih Bujang Nendak,
Munyi ke masak chagak bedil berang.
Lalu nyirut dih Bujang Nendak,
Munyi ke ngetup garam satekang.
Pejok atak pelunggang batang,
Betumpu anjal di pun pisang,
Ngagai menoa orang di tanah luchak,
Baka ke udah entak kechupak baur temaga.
Manggai di tanah bari,
Baka igi asi teda bala.
Nya menoa dugu baju putong,
Menoa ridun bebaju chelum,
Betandok nyengkong.
Enda sempat nyau manggai,
Di buloh lembut,
Baka taut nyintak juak,
Manggai di munggu demam selampur,
Teda tuai nyimpai nemurak,
Menoa galah ke berumah saneka ati,
Menoa manggam,
Ke jungkang luan chudor kemudi.
Kejang ka ari nya,
Nyau manggai di Batu Lugu,
Baka tangkal gigi tangga.
Manggai di tebing ninding,
Ujak pating sabang tekura.
Nya menoa aya pama sabegok raung,
Menoa ringkak ragak rekong.
Kejang ka ari nya lalu manggai,
Di engkelait lentur nyait,
Baka sanggit puntang reraga.
Manggai di emperingat lentur nyayat,
Baka pukat sambong jala.
Menoa nabau nyenarau langit,
Menoa tedong menyambong bukit.
Manggai di batang tapang belubang,
Munyi ke masak pinggang bedil temaga.
Manggai di bungkong,
Baka benong tajau menaga.
Menoa Diu Tiong Menyelong,
Menoa Kumang Subang Baroh Rekong.
Kejang ka ari nya,
Nyau manggai di kara rakab,
Ke bebuah sapi bedidi,
Di bungkong ngembong pandi madi.
Nya menoa manang Lansu,
Gemu kuyu besiring kuning.
Nya menoa manang Ayang,
Besanggul lintang bebatak laing.
Kejang ka ari nya ga,
Lalu bejalai tegar di unggar patong kijang.
Enda berias mansa babas,
Nemu batu upas kesulai tandang.
Enda berait mansa bukit,
Nemu batu tumbit kejungkan kijang.
Manggai di kampong baung,
Nadai dinga kesuong nyumboh bujang.
Manggai di kampong rapak,
Nadai dinga wak empeliau arang.
Belanda sama bela-bela,
Baka ke dikalang.
Bejalai sama beguai-guai,
Baka ke saum singkang.
Rembus di temuda bali umbang,
Rembus di jalai raya,
Badas baka udai pensiang.
Dinga tak beriap tampun ensenga,
Dinga tak begugu tampun buba.
Dinga kukok manok lia,
Dinga begugu palu taya.
RUMAH INI MANANG.
BUJANG NENDAK seduai Burong Malam ngetu ba rumah Ini Manang Matai Kesedai Tepus Uman, Manang Mampu Ke Mengkudu Lepu Dan. Seduai iya ngetu dia nanya ka jalai ngagai rumah Antu Ribut.
Nyau manggai di menoa Munti,
Tinggi kediri legit-legit,
Di buloh bauh mati’ entelit.
Nya menoa Manang Matai,
Kesedai Tepus Uman.
Nya menoa Manang Mampu,
Ke Mengkudu Lepu Dan.
Kati rumah nuan ini
Jadi tiki kami temuai?
Kati rumah nuan ini
Jadi ditujah kami baru datai?
Au uchu, manok enggi aku dia,
Bedau kekerok apin dikerugi.
Au uchu, babi enggi aku dia,
Bedau merui apin ditengkani.
Lalu angkat Bujang Nendak,
Ngentun sumbok tepus kenyah.
Tak ditikam nyelinting Pending sida ini.
Kati rumah nuan ini,
Jadi tiki kami pulai hari?
Kati rumah nuan ini,
Jadi ditiki kami ngarau sapagi?
Rumah panjai enggi aku,
Enda kala megai penti pemali.
Rumah pandak enggi aku,
Enda kala entak tambak pagar api.
Lalu dituja Bujang Nendak,
Tangga laka nabong ngengkang.
Angkat Burong Malam,
Betekan di duan lalau penjuang.
Lalu nepan di tempuan nyapan,
Kelalin tanggam penguku kijang.
Lalu begelih enggau ripih,
Tiang medang.
Lalu dudok Bujang Nendak,
Enggau Ini Manang Idok tuai manang.
Dudok pipi baka bimbi,
Nengkelong lantang.
Lapa seduai uchu,
Tak latak-latak di selepak kaki?
Nama kabuah seduai uchu,
Tak bepeloh tuboh nerusan dai?
Ini Manang Matai madah ka Bujang Nendak seduai Burong Malam bidik lansik nemu iya bisi di rumah, laban iya baru pulai belian. Lemambang ke mengap lalu ngangau ngena sera nyawa Panjai.
Betuah mih seduai uchu,
Ke belimpah panggong beruntong,
Seduai nemu kejakang Manang Chelong,
Bisi di peretang di penyarang rumah chundong.
Belakang enggi aku nyau lengkang,
Tinggang seludang ribis lupong.
Aku tu ga baru pulai lemai kamari,
Pulai belian diambi Renggan
Seduai Sanggul Labong.
Datai aku di Menyaung
Tuchong Bukit Nimong,
Belian bejereki kandong,
Baru nempusong kelala nyera.
Bidik ga mih seduai uchu,
Nemu gelanyang Manang Matai,
Diau di peretang penyarang rumah panjai.
Agi lelak ikak mih aku,
Di kuyak tangkai kerigai.
Aku tu udah diambi Ngelai,
Seduai Simpurai,
Baru pulai belian ari menoa,
Di Tuchong Bukit Bungai.
Din aku belian bepatah tawai
Bepindah nama.
Au ini, kami ukai betandai ngambi nuan,
Au ini, kami ukai datai nyelinting uman.
Ukai baioh kami tu betuboh ngambi Jaban.
Ukai baioh kami tu betuboh ngambi nuan.
Enti kita deka ngena jalai semak,
Niti jalai Apai Abak,
Ka sapiak bulan mingkai.
Enti seduai deka niti jalai jauh,
Nya jalai Apai Aboh,
Ka samalam di rantu jalai.
Ninga nya melinya,
Lalu angkat dih Bujang Nendak,
Ngerimpi ka ini di lepi sanggul lintang.
Angkat dih Burong Malam,
Lalu ngintu ini di mulut tusu linyang.
Busong seduai ila uchu,
Busong bumai bulih padi.
Busong seduai ila uchu,
Busong bedagang menang bebeli.
Nuan pan busong mih ini,
Busong ngembun nemu ambun,
Ke besebun balat belaboh.
Busong nuan ila ini,
Busong ngembun nemu ambun,
Nurun balat nerusan.
Busong mih nuan ila ini,
Busong nakar gar,
Di pala dulang ruan.
Nama penyauh nya dih uchu.
Enti ditu nginsap,
Din agi kekelap api semakau.
Enti ditu makai pinang,
Din kechinang pegari mansau.
Jalai raya numpu tempuan,
Jalai besai saum menalan.
ANTU RIBUT.
BUJANG NENDAK seduai Burong Malam angkat an rumah Ini Manang lalu nyau ngagai Antu Ribut. Sedua lalu pinta tampong iya ngambi Anda Mara berumah di Nanga Sanda Ngerang, ngambi Rangkang Kirai Raja Sua berumah di Tatai Penyangkai Dagang.
Lalu kejang ka Bujang Nendak ari nya,
Lalu manggai di bandir,
Endor ensingir mati bebintih.
Manggai di lebak,
Endor badak mati semelih.
Manggai di tuchong,
Tangkong Saribu,
Enda nemu pesu jalai penemuai.
Manggai di tinting,
Kaling Alu,
Enda nemu pesu jalai penyangkai.
Lalu nampak menoa orang,
Di kerimpak Batu Burak,
Tampak betau-betau.
Lalu nampak menoa orang,
Di Serunggu Langkau Batu,
Baka Balun Langkau Kayau.
Nya menoa Bujang Tangga Rirang,
Berindik ari Batang Sandau Liau.
Nya menoa Raja Juntan,
Berindik di dan kaki kamarau.
Nya ke dikumbai kitai Antu Bua,
Ke gana-gana mangka tegalan,
Nya ke dikumbai kitai Antu Ribut,
Ke bepuput nyerumba ujan.
Lalu kejang ka seduai ari nya,
Manggai di ai endor mandi,
Nyelam melunggang.
Mandi betipok sepoh lelayang.
Seduai lalu nuntong,
Di genturong madang sabang,
Manggai di menalan redak,
Baka pengayak tepong betekang.
Lalu dituja tangga nabong ngengkang,
Jengkau lalau perasau buloh lalang,
Begelih enggau ripih tiang madang,
Nunjan tempuan kelalin tanggam sega enseluang.
Lalu ngenong Bujang Nendak,
Meda anchau tikai,
Baka ke baru pulai puang pengabang.
Manggai di ruai jebong,
Meda bedau gantong,
Upong gagang pinang.
Pansut Endu Dara Remunai,
Bebuok panjai ke bejalai nipas uras,
Pansut Endun Kumang,
Keseladang taya kapas.
Nama pejalai seduai uchu?
Meda peloh belakang seduai uchu,
Baka ke didiang api pandok.
Nama pejalai seduai uchu?
Meda peloh dada seduai uchu,
Baka gelagua ai nyurok.
Nadai pejalai bukai kami dua tu aki.
Kami penyabong tu endang orang bepinta manok.
Nadai pejalai bukai kami dua tu aki.
Kami ke pengasu tu endang ngiga udok.
Au, nemu aku uchu, pia ko Antu Ribut.
Baka ke nyelam ka buah rian,
Pegari bau kai nampak bau rengut.
Baka ke nungkus landak,
Pegari ga bulu kai pansut jerimut.
Au aki, kami tu ga minta tampong nuan,
Baka semeliong putus pungkang.
Kami tu ga pinta ganti nuan,
Baka titi jamban semerang.
Kami tu ga nginjau nuan,
Nyapa Anda Mara berumah
Di Nanga Sanda Ngerang.
Kami tu ga deka nginjau nuan,
Nyapa Rangkang Kirai Raja Sua,
Berumah di Tatai Penyangkai Dagang.
Pengawa aku tu dih uchu ga suntok,
Nyau nyumbok bulu mata.
Pengawa aku ga dih uchu
Nyau bereba nguan menoa.
Enti nuan enggai aki,
Nuan mih nganti tuak anak mensia
Nanak di benong tajau bujang.
Enti nuan enggai aki,
Nuan mih nganti
Piring penganan anak mensia,
Baka bulan tumboh mansang.
Au aki, dini nuan tau enggai,
Diasoh kami ngalai ngambi ngabang.
Antu Ribut lalu serabana ka diri agi lelak baru pulai di injau orang muput ka layar perau Sultan Berunai ke ngundan benda tajau rawai ngagai menoa orang di Ulu Paku gegiai. Diatu lemambang ke mengap lalu ngangau ngena sera nyawa Panjai.
Aku ga agi lelak ikak,
Di kechiak punggang ketapai.
Laban aku kena injau
Sida Pudut Laut Berunai.
Muput ka kadut layar tekerembai,
Enggi Sultan Tuan Datu Intai,
Luan ke tetensam
Ngundan pelawan benda tajau rawai,
Ka Ulu Paku gegiai.
Disilih orang dih tajau aku
Silih orang enggau bebendai besai,
Ke berantai Burong Rindang.
Apin ga chukop rega,
Diganan ka orang enggau bidai,
Ludai-ludai pakan melintang.
Aku agi lelak ikak
Di kechiak punggang pelapetan,
Muput ka kadut layar kanggan,
Enggi Tuan Seletan,
Renjong-renjong bangkong
Jebong indu sampan,
Ngundan pebenong tajau pelawan
Ka Ulu Paku renjan.
Dia orang lalu ngibai,
Enggau bebendai besai,
Sajengkal papan.
Diturun ka orang,
Enggau bun raban bekatan.
Dibai orang enggau bidai,
Janit dipakan.
Endang adat anak Iban,
Diturun ka orang enggau tikai
Ukir bemacham besilup punggang.
Au uchu, nadai ku mih uchu.
Enti menoa Raja Datu medis ni dih,
Seraya aku nubu ngerebong mang.
Enti menoa Rangkang Kirai Raja Sua,
Enti agi kalia nadai pemedis ga aku ngagai,
Endang palan aku mansai,
Ngesai ka kelatai sarang undang.
Udah nya baru Antu Ribut seduai Bujang Nendak besilih-silih bajar-ajar enggai ka bisi salah pengawa.
Bejako dih Bujang Nendak,
Enti melinya aki,
Tebang selumbar lumpak lejar,
Nyadoh betuboh kitai sama bajar-ajar.
Enti kepapa datas dia,
Anang nuan muput ngua,
Enggai ka iya nadai,
Diambi anak mensia,
Kai janga tungkat durong.
Enti kerupok telok lubok,
Anang nuan muput ngujok,
Enggai ka iya nadai,
Diambi anak mensia,
Kai tusok kajang pengurong.
Enti jelai di belakang tatai
Anang nuan muput ngesai,
Enggai ka iya nadai
Diambi anak mensia
Kai bingkai selanggur sintong.
Kedua kali tebang selumbar lumpak lejar,
Nyadoh betuboh uchu kitai besilih bajar-ajar.
Enti seduai pulai ila uchu,
Mansa indu dara,
Anang seduai tak tebelenga ati bebini.
Enti seduai mansa
Indu ngandong ila uchu,
Anang seduai ngarau lalu bepenti.
Enti seduai pulai ila uchu,
Mansa orang bedagang,
Anang seduai rindang
Enggau orang betimbang
Ka pengedang mata keti.
Dia Bujang Nendak
Ke betuboh betulak belakang.
Bejalai beguai-guai jauh ngejang.
Udah tembu sida jako nya, baru Antu Ribut angkat lalu bepuput. Iya ke angkat bepuput nya tadi mansang nampong Bujang Nendak ngambi Raja Simpulang Gana ngabang ngagai gawai anak mensia ke mela tajau.
Lalu ngelagua Angin Reraga,
Baka baya pansut ari lubok.
Lalu sadendang angin kenchang,
Baka lang nyambar manok.
Lalu betekan ribut malam
Ari melanjan birong.
Lalu nempekang ribut kenchang
Ari batang kedang dayong.
Ribut ke bepuput betenong burong,
Bua ke bepangka pulas uchong.
Lalu mangka ka tinting,
Baka kingking pemalu tapang.
Mangka ka rau nyagu,
Baka tunu api pengerang.
Mangka ka batang tapang inang rembia,
Turun sempun indu api.
Mangka ka tanjong nyurong
Sengkilong naga,
Ukir chenagir dinding hari.
Mangka ka pantai landai
Ke ludai-ludai radai baya,
Baka kerekai tugong padi.
PUSAI
NYADI SIMPULANG Gana bisi ulun tuai siko benama Pusai. Pusai tu diasoh iya jaga kebun, jaga engkenyang iya di umai. Leboh Pusai turun di umai dia iya ninga utai nyelai bendar munyi. Iya lalu rari, tang iya enda tetiki ka rumah diri empu. Iya lalu niki rumah bini Simpulang Gana ke benama Endu Endun Serentum Tanah Tumboh, Endu iyak Serindak Tanggui Buloh. Datai iya dia lalu luput. Ngeleda iya luput dia orang nanya ka utai dikelari ka iya. Iya madah ka diri enda nemu utai nyelai nya munyi, enda kala ninga utai munyi nya.
Ruya-ruya bunga raba,
Dia Pusai ke bepending lansik ninga.
Tak berauh munyi tandoh lunggur ujan,
Dinga tak gugu munyi empangu gila bulan.
Dia Pusai nyau kesal di jungkal lua ati.
Baioh ke betuboh Pusai ati nangi.
Gembi-gembi rarak entali,
Dia Pusai ke beguai ati rari.
Jamah peredah tinggal beliong.
Ambi kain mandi tinggal ga labong.
Jengkau iya duku tinggal ga sarong.
Ambi iya ma tinggal ga basong.
Dia iya lalu belanda,
Tepapa ka tuga balu betudong.
Tesangkut ka rumput janggut Kumong.
Belanda enda jajena lalu pulai,
Rebah sabelah tanah samepai alai.
Enda tetiki ka rumah diri
Di tatai kena kerekai panas bisa.
Enda tetiki ka rumah diri,
Di lempa tinggang tata ujan nyaya.
Enda tegagai ka indai iya Sandul-Andul,
Ke besanggul lepi sakali.
Enda tegagai ka indai iya Endu Dara Nain
Ke bekain bebuah sigi.
Dia iya tetiki ka rumah
Endu iyak Serindak Tanggui Buloh.
Dia iya tetiki ka rumah
Endu Endun Serentum Tanah Tumboh.
Datai iya beguai sengah-sengah,
Datai iya beguai kelah-kelah.
Lalu sadendang baka manang rebah luput,
Lalu salelai baka ranyai puput ka ribut.
Endu Endun Serentum Tanah Tumboh lalu tusah ati meda Pusai ulun tuai iya tak datai lalu luput nadai temu kabuah. Dia iya lalu serabana.
Sapa nganu Jadam ulun malam,
Nadai nguan umai tisi?
Sapa nganu Jadu ulun dulu,
Nadai neresu jemu ambun pagi?
Deka ngumbai iya dipantap,
Nadai ga meda selingap abi besi.
Deka ngumbai iya dipandam,
Nadai ga lenggam abi jari.
Lalu dipadah ka Jarah Manang Menani,
Lalu digama Mepa Manang Tibi.
Nadai ga tu penyakit,
Pansa utai dianu antu gerasi.
Nya baru terutu enggau buok galong,
Pemulas tekuyong pasang.
Lalu terutu Indai Endu
Enggau buok panjai
Baka sentaba mulai nurun batang.
Dia lalu ketap-ketap dih bubun aji,
Kuit mimit tunjok kaki.
Lalu ngelagensai dih Pusai
Baka ke baru dani.
Nama kabuah nuan beguai,
Baka ke balat rari?
Nama utai dikesal ka nuan
Di jungkal lua ati?
O, Endu.! Nyelai mih utai
Dinga aku tadi.
Tak berauh munyi apa!
Tak begugu munyi nama!
Kada enda bula nuan Pusai
Bampa puang?
Kada enda banggar nuan Pusai
Mambar batu bedilang.
Enda aku banggar,
Mambar bedilang,
Enti ditungkun bisi ga
Rerengut nyadi api.
Enda aku bula bampa puang,
Enti ditampi bisi ga nyadi padi.
Nyelai mih utai dadinga aku tadi,
Deka aku ngumbai nya gamang,
Nadai ga meda gamang besarang
Begitang mesai kerungan.
Deka aku ngumbai nya singut,
Nadai ga aku meda singut
Empalut ba sukut dan lintang.
Dinga aku-ke langit,
Nadai ga langit tekinsit
Naban ka bulan.
Dinga aku ketanah,
Nadai ga tanah berubah
Naban ka sabayan.
Bejako dih Dara Chanda.
Keba nuan banggar Pusai,
Baka gelagar nusoi berita.
Keba nuan bula beging Pusai,
Munyi Manang Linsing,
Nusoi pating aur gangging
Senumpu moa lubang.
Apin tembu jako pesakang,
Apin udah jako bekenang.
Kada enda api nya dih Pusai
Ke menyadi mau rarendang?
Kada enda api nya dih Pusai
Ke mau api pengerang?
Dia Pusai lalu nusoi berita diri ke nunu. Enti nya api nemu ga iya, ko iya, laban iya suah udah diasoh orang nunu. Nya alai diatu Lemambang ke mengap lalu ngangau ngena sera nyawa Panjai.
Enti api ke menyadi mau raremba,
Udah ga aku ninga, endu.
Leboh aku di injau niang Rakaya menya,
Leboh tandang kai berumpang
Batang Padih raremba.
Leboh randa iya kai berimba mungkal menoa.
Nya aku nunu ka iya
Berurun ka sempun rampang bunga.
Belulut ka sugut ubong jera.
Lalu dipenyadi ka aku api.
Ba dandi ujong chenaga.
Dia dih lalu dipesan
Ka aku selatan angin reraga.
Dia dih api aku tak menyadi mau nyerabira.
Kelakatan aku baka kaban pipit banda.
Keba tuga baka pala jelu singa.
Peda batang tak nyau seluntang nadai beteda.
Peda amau burak baka lemak babi menoa.
Lalu ditugal ka orang simpuli padi raba.
Ngena-petarang bintang tiga.
Galak mih padi lemak sida Rekaya.
Beduju ka munggu ngampoh ka dunya.
Naka ga mih pemulih iya padi taun nya.
Iya ga bulih simpuli padi raba.
Nya ke ditepat mensilat Laut Sungai Pura.
Mai pegeri benda tema.
Diganti iya simpuli padi raba.
Peda kitai benda tema amat badas baka,
Beukir bunga ngambi singka miga ngelantang.
Enti api ke menyadi balat memakai,
Udah ga aku ninga, endu.
Angkat aku ke nunu
Ka niang Minggat Apai Runai.
Leboh iya ke baru berumpang
Batang Awik landai.
Dipenyadi ka aku api,
Engkah aku ba dandi ujong legai.
Lalu dipesan ka aku selatan biau balai.
Api pan lalu menyadi mau memakai,
Peda kelakatan baka kaban pipit kechuai.
Peda tuga baka pala jelu tupai.
Angus mih umai sida Apai Runai,
Amau burak baka lemak babi ngelampai.
Batang besundang luntang chemagak agai.
Dia lalu ditanam sida nujan padi nubai.
Betenggau ka takang bintang tigai.
Tak mansang mih padi banggang,
Lalu kembai mih padi indai ubai.
Taun nya saleka pan nadai ga nyara.
Satangkai pan nadai ga lelai.
Lalu diketau padi randan
Liau-liau mansau di tangkai.
Taun nya enda pedis ngisi
Simpai tibang terentang.
Ninga dih Seletan Tuan Laut Berunai.
Dia iya mansang mai pegeri tajau rawai,
Enggau menaga ningka bungai.
Lalu dibeli Minggat Apai Runai,
Dibagi ka iya perabeni padi merakai.
Dia agi tambah Laut Lawai,
Mai bepangan lalu masai.
Pebenong paung ningka bungai
Tu ukai semina naka nya,
Nya jako bunut Laut Berunai.
Tua ga bedagang bendar ngibai
Ukai nya sengapa dia
Betudong ka bebendai besai
Betali rantai burong rindang.
BINI SIMPULANG GANA
APIN TEMBU Pusai ke nusoi rita diri, dinga Antu Ribut mangka ka rumah Bini Simpulang Gana. Ribut ke bepuput nya tak mansang semak kesemak lalu enda badu-badu.
Apin tembu jako bekenang,
Apin badu jako besakang,
Dinga utai tak gugu,
Munyi empangu gila bulan.
Dinga utai tak berauh
Munyi tandoh tutoh ujan.
Dia bua ke bepangka lalu majak,
Dia angin ke bepusin mansang semak,
Lalu mangka ka tembawai madang rian,
Dia rian ke bebuah,
Baka tempangan pala kera,
Baka kaban kera rai.
Rengai-rengai bua mangka biau balai,
Mangka ka tembawai madang pedalai,
Bebuah besai baru ngelinsa,
Baka kukor sida ketuai nelusor dai,
Numpur ka nyiur baru ngelemba,
Bebuah baka gundol tuan Aji.
Angin kenchang numbang
Ka pinang mayang sala.
Tunjang bala mansang minta bini.
Dia dih lalu chelap bulu
Dih bini orang tuai.
Dia dih lalu chelap bulu
Dih bini Raja Anda Mara Raja Juntan.
Kena kebu ka biau angin selatan.
Balat mih penyelap aku tu dih,
Tak asai ke deka demam lalu tadadam.
Nadai ga aku buya nangka gulai rungan.
Lalu dipenyadi ka iya api mau dadepan.
Tum iya unggun panggong delapan.
Diang iya belakang rusok kanan.
Dia iya lalu kujok enggau pelepok
Enggau ampang berinjan.
Lalu bejalai ka punggai rumah nyeruran.
Dia dih iya meda batang sabang melaban.
Mua mih penyayau batang sabang melaban,
Enggi kitai ke sepa laya danjan,
Kena pangka ka bua angin selatan.
Enda nya pesepa laya danjan dih indai,
Peda dan ujong sabang bakong enggi kitai
Sulai ka tanah Ungkong,
Nanggong pebenong tajau pelawan.
Dan sapak sabang inak,
Nanggong chapak chukop raban.
Dan landai iya lelai ka tanah Berunai,
Nanggong bebendai besai,
Betali rantai nganak burong.
Dia ribut kai bepuput lalu majak,
Angin ke bepusin mansang semak.
Bejako dih Anda Mara,
Kada enda bisi ngudi tanah enggau menoa,
Kada enda bisi ngudi ai enggau kuala.
Tunu tubai tedai berikan,
Sayat buok munggang tepisan,
Tukop tangga nempala riam,
Tunu lukai mesai tekaran.
Agi ga ribut enda badu bepuput,
Agi ga ribut enda tembu-tembu,
Agi ga bua mangka enda leju,
Angin bepusin enda badu-badu.
Kada enda anembiak bisi muar kesa
Ngena raga jarang.
Kada enda sida bisi nyirat ka ingkat
Enggau gelamit ubong benang.
Lalu nyaut anak anembiak,
Au aki, kami Petinggi Mamang
Enti batu kudi indai Puyang
Kami endang nemu,
Laban numpa ka mayau belang,
Nyentok ka berang ngambong siku,
Kudi bebali maia gawai.
Enti batu kudi indai Binjut,
Dih aki Serit Mamud,
Kudi lelegup engketik kena tusu,
Kudi bebali pulai mansai.
Dia ribut bepuput ngalih mengadap,
Angin bepusin di telenga atap,
Mangka ka jempayan liut,
Penungkau benong tajau bujang.
Lalu ngusai ka pemanggai angin biau-balai,
Tekembai mesai punggai tengkebang.
Lalu mangka ka langgur tenun,
Baka bangkai enturun rajang.
Lalu teberanjat karap,
Baka kaki sempada nelentang.
Dia ribut ka bepuput biau-balai,
Mangka ka lumbai,
Baka bangkai tilan menarang.
Dia dih Bini Simpulang Gana lalu serabana ka diri lain asai. Iya enda nemu kabuah diri tak bebali lap lalu enda nemu ngereja pengawa agi.
Dia dih bini Orang Tuai,
Lalu lap mapap lansang kedubang,
Lapa aku tak nyau bebali beli balat temamang.
Betenun aku tu salah pasak,
Pasak linsar lambar buok.
Nganyam aku tu salah tambak,
Betambak ka ruas buku tunjok.
Enti aku ke terubah menya benong raremba,
Aku ke agi tampak di selatak panau bunga,
Enti aku ngelap tu dini aku tambu,
Ka orang Anak Pangkas Bisa,
Berindik ari laba jelu kijang.
Enti aku agi tinggi di lepi sanggul tiku,
Agi tampak di selatak panau ripu,
Enti aku asai tu dini dih aku tambu,
Ka orang anak Ketupong Bisu,
Ke bejako tetak tengang.
Saharitu ati aku gemalang tekang darah,
Asai ke sengkan sangka butang.
Ati aku tak mari ngeransi ngetau padi beruman,
Jai buah bintih anak burong lelayang.
Udah nya baru Bini Simpulang Gana berati deka nilik. Leboh iya nilik dia iya tepeda ka anak Dayak bisi pengawa. Nya dih kabuah ribut ke bepuput enda badu-badu tu tadi nampong Bujang Nendak seduai Burong Malam ke ngambi ngabang.
Enti melinya kechik-kechik lelayang tasik,
Nyadoh tua betuboh,
Endu baru berengkah nilik.
Tilik ari benda babi,
Ke bediri tenjik-tenjik.
Tilik ari benda ipang,
Ke belah benggang.
Enti di iri ai sabulan nadai ga nitik.
Tilik ari benda tema ke dua mata itik.
Nya baru tepeda ka pengawa Anak Dayak,
Enda jejena nguan menoa.
Nya baru tepeda ka leman Anak iban,
Ke beriran besai kereja.
Peda tak besai pengiroh,
Nuan anak dara Ridoh,
Peloh tuboh nelusor belakang.
Peda besai pengawa Endu Dara Rida,
Enda jejena naga kai kena bala pengabang.
Enda ngutok ribut ke bepuput enda badu,
Angin ke bepusin enda tembu.
Ribut tu bepuput bisi kabuah.
Bua tu mangka bisi utai dipadah.
Udah nya baru Bini Simpulang Gana ngangau ka iya mai sama nurun ngabang. Simpulang Gana madah ka diri deka tang dih anak dara iya ke benama Endu Dara Chanda enggai ngabang nama menyadi iya Sigai enda enggau.
Tutoh tandoh rajang gemisai,
Nyadoh betuboh bekumbai ambai.
Lalu bejako bini Orang Tuai.
Uji kitu ka dulu nuan Orang Tuai,
Aku deka nesai gundai tak chibai-chibai,
Piuh kechuai kunding labang.
Aku deka nyiring gunting,
Nuan Orang Tuai,
Baka taris tunggul tebang.
Dia Orang Tuai tak enda nyaut saleka mukut,
Dia Orang Tuai tak enda nimbas saleka beras.
Sekumbang tarang bulan sedap,
Tu nadai ga tua bejako ringat,
Nadai kala belaya.
Sekumbang tarang bulan pegari,
Tu nadai ga tua bejako lain munyi,
Ke berai ati nyima.
Mai sarak nuan apai anak,
Nunda bayak melaki bini.
Mai teberumpang nuan,
Nya dia apai Kumang,
Baka tibang sarang padi.
Ninga melinya lalu angkat dih orang tuai,
Dudok di rimbai rusok mudai kerigai jarang.
Dudok besendi sida orang tuai diri sama diri,
Baka bimbi diri menyadi nengkelong lantang.
Aku ga agi gawa ngua batu pama,
Ulih nyamah di jela panas pagi.
Aku ga agi makau batu nabau,
Ulih nyamah di sintau kamarau hari.
Nama utai dikangau ka nuan,
Enggau tempalau nyawa ngumbai?
Nama utai dipadah ka nuan,
Bekebuah balat bekumbai?
Kati nuan enda tingat ka jako nuan
Enggau anak mensia
Bunoh ka pelimpai babi belang?
Enda tingat ka semaia jako tanan nuan,
Enggau anak Iban leboh kita semaia
Ngaga piring penganan,
Baka bulan tumboh mansang?
Bejako dih Orang Tuai,
Tebang menuang di tanjong Tawang,
Nyadoh betuboh kitai ketuai nurun ngabang.
Bejako dih Dara Chanda.
Legai aku tu kayu bilau,
Enti kita ngabang aku tu enda enggau.
Kati ko kitai ngabang nurun kadiri,
Kati ko kitai ngirup nengali ai.
Laban Sigai nadai ditu,
Bedau di tasik besai ledong linang.
Laban Sigai nadai ditu,
Bedau di pasir rangkai ,
Alun kerekai gigi gumbang.
Deka kitai madah,
Enda dinga keruah sera nyawa.
Deka kitai bedarat,
Enda nemu pelimpat jalai raya.
NUTONG
UDAH NYA baru orang lalu berengkah ngiga utai ka rumbang tutong, laban nya chara madah ka Sigai mai iya ngabang.
Enti melinya dih taung-taung belumpong nibong,
Nyadoh betuboh kitai ngiga utai ka rumbang tutong.
Nama utai ka sebang rumbang tutong?
Nama ka rebana rumbang ketebong?
Enti libas rapi babas
Enda tau kai rumbang tutong,
Nya kayu ambu jadi ruan.
Enti isu enda tau kai rumbang tutong,
Nya ke lalu nyadi rian.
Tu baru tau, peti ke bekunchi bejam-jam.
Long tau kai rumbang tutong ke bepangkat enam.
Chegit-chegit gentu di langit,
Nyadoh betuboh ngiga kulit.
Enti kulit kera enda tau
Kai rumbang tutong kitai,
Nya tutong Manang Maga,
Belian ka bedega jarang jari.
Enti kulit nyumboh enda tau
Kai rumbang tutong kitai.
Nya tutong Manang Sayuh
Belian ka baruh buloh Peteri.
Nadai ga utai bukai kai kulit.
Menyeti bali Begajai,
Nya baru tau kai tutong kitai.
Nya ga gaga terubah,
Aku kalia bedau besai.
Nya ga bebuah mua pemanah utai,
Ngambi teku semambu lelai.
Menyeti bali Belulai,
Nya ga bebuah nakah pemanah utai,
Nya ga begamal libai-libai,
Ngambi dejai ketetai suloh bintang.
Enti menyeti bali mensuga,
Ke digaga aku kalia teruba iya,
Tegi aku pagi, lemai tembu udai,
Lama udah sedia.
Nya bebuah rakah naka iya,
Punggang ngambi bajau lelang
Timpang berang putus pa-a.
Buah ujong iya,
Ngambi sengkilong naga betapa.
Tisi ngambi kaki aji sama sabaka.
Puting ngambi gambar anak raja,
Kedua sama sanentang.
Dia tutong ke begantong udah nyeratan,
Dia sebang ke nerantang udah meruan.
Lalu angkat Endu Dara Ribi,
Nengkani Aki Raja Sua,
Lalu angkat Endu Dara Limpah,
Ke penyembah Bujang Anda Mara.
Dia sebang enda nerantang,
Enda dadinga ari punggang ruai sebelah.
Dia tutong tak enda merengong,
Enda ngelui ari perabong puting rumah.
Lalu angkat Endu Dara Chanda,
Lalu malu enggau taring uting babi kepong.
Lalu disuit iya enggau batu pengait.
Taja inggar lalu bedidit merengong,
Tutong nya taung-taung nyadong berita,
Tutong kekaung inggar dadinga.
Dia Dara Chanda,
Tak lalu megai tandok rusa,
Kai periga maioh besukut.
Dia Endu Dara Chanda,
Tak minching taring uting anak engut.
Dia tutong tak merengong dengut-dengut,
Munyi ke tau nyebut nyeluntong nama.
Lalu nguang senggang,
Minta anyam ka bidang tikai perampan.
Lalu kedanja tudah sega,
Ninga tutong Raja Maga,
Pinta gaga kai baka kena besimpan.
Lalu manjong tekalong ga nguang tutong.
Pinta pangkong palu pakan.
Dia tutong tak taung-taung nyadong berita,
Tutong kekaung inggar dadinga.
Antu Padi ninga nyawa tutong.
Diatu lemambang ke mengap lalu ngangau ka nyawa panjai.
Gembi-gembi entali lelaki,
Nyadoh betuboh ninga Petara Padi.
Lalu ninga kenu simpuli padi nubai,
Udah pelilang enggau dagang China Ah Chai,
Udah berega kai gula tumpok Lawai.
Lalu lantar ka iya bidar panjai tigai,
Nguang tutong ke rerengong inggar rarengai,
Betarit ka jit layar tekembai,
Nurut ka seranyut pasang lemai.
Dia bangkong lelagong gelai-gelai,
Nepan di pengkalan endor sangkai,
Niki kerumah ke lelingah mua pemanjai,
Lalu niki ka sadau padi randau,
Ke bedurau rendang kamarau panas lemai.
Betundi enggau adi iya batu ai,
Ulih nyamah di reni pasang lemai,
Betunga enggau aka iya tandok rusa,
Kai periga pampang tigai.
Lalu angkat Lemandau seduai Simpurai,
Lalu nangkap selingau manok tawai,
Lalu biau ka iya menyawa
Kuchai-kuchai rengai-rengai.
Keba alai manok tawai,
Silai ka matai gerunjong manang.
Lalu ninga sebang ke nerantang,
Enda jejena simpuli padi kara,
Kai udah berega ka gula tumpok Kalaka.
Lalu lantar ka iya bidar panjai lima,
Nyuong padi rabong aka iya padi kara.
Dia luan padi rutan,
Nanjak gemuan gumbang bepangka.
Tak enda berasai alai datai,
Ba pengkalan orang kai bisi gawai,
Datai ba rumah orang
Ka bisi gawai pala pengawa.
Lalu bentang lang simpuli padi bangang,
Di peretang rumah lada,
Niki ka sadau rendang kamarau bulan lima.
Ninga dih Laja seduai Pungga,
Dibiau seduai enggau selanjau,
Manok bekuak upa.
Siko nyelai dada,
Manok banda balat belaga,
Kumbai sida randa kelabu gamang.
Anak Simpulang Gana ke benama Sigai diau di tasik besai linang ledong ninga nyawa Tutong.
Dia tutong taung-taung nyadong berita.
Dia sebang ke nerantang inggar besera.
Lalu ninga dih Sigai ari pasir rangkai,
Ludai-ludai baka kerekai tugong padi.
Lalu ninga ga Sigai ari pasir pambu,
Tinggang deru guntor memunyi.
Bejako Endu Lulong Segupong Ati Tanah.
Telah Saripah Adi Tuan.
Ninga ga Endu Takang Bindang Berayah,
Sembah di kelasah tikai pandan.
Nya ga bini Sigai,
Anak Rangkang Kirai Raja Sua.
Nama utai ke rengong-rengong inggar bedidit?
Bejako mih Endu Segupong Ati Tanah,
Deka ngumbai bapa nutong ka anembiak laboh,
Bapa nemu ngemulong?
Deka ngumbai bapa nutong ka anembiak rarat,
Bapa nemu ngapong?
NERUPONG
UDAH SIGAI ninga nyawa tutong dia iya lalu berati deka nerupong. Diatu lemambang ke mengap lalu ngangau ka nyawa panjai.
Enti melinya taung-taung
Belumpong nibong,
Nyadoh betuboh kitai
Mantai ka terupong.
Lalu bantai ka bini Sigai,
Terupong buloh laung,
Ari keban ingan,
Ke bepagan tujoh beranggong.
Tebuka keban lama,
Telenga tudong puchong.
Dia iya lalu mantai
Ka sida anak terupong.
Terupong aku tu ukai terupong ngapa terupong pia,
Tu ga pedua aku enggau,
Seletan Tuan Udong.
Enggi aku tu kena aku nerupong tutong,
Ke taung-taung inggar dadinga.
Dia lalu lantar ka iya,
Di peletar tuntun punggong.
Pandang iya ka tasik,
Gilik-gilik lepong-lepong.
Nadai ga iya tepeda,
Ka pengawa Anak Dayak,
Baroh la-bulan kembong.
Lalu pandang iya ka Ulu Paku lelepong,
Dia iya tepeda ka anak satunggul gadong,
Meda anak tulang perabong lepong-lepong,
Bandong julong tiang menira.
Lalu bantai iya terupong buloh layu,
Ari peti menyanyi ke bekunchi denggu-denggu,
Batang terupong buloh lalang
Bendang-bendang lantak
Ketupang mas radu.
Puting kaling-kaling,
Sangking belulin tinchin terebu.
Enggi aku tu ukai terupong ngapa pia,
Kena nerupong tutong ke taung-taung Inggar denggu-denggu.
Lalu langgar ka iya peletar tuntun dagu,
Pandang ka Ulu Paku lalingu.
Lalu nampai ka bulai pugu tanju,
Ayong liu laban pua kumbu,
Kena nyerayong babi indu,
Ke gemu ensurok batang.
SIGAI NURUN NGABANG.
NYA BARU tebang menuang di Tanjong Tawang,
Nyadoh betuboh,
Sigai nurun ngabang.
Tebang melebu pumpong punggu,
Tandang kitai ngabang ngiga perau.
Uji gagai Simbang Muan,
Ke begeman nangkup dabong.
Uji gagai Simbang Muing,
Ke kenawing enda begerunjong.
Nya ga aki buntal,
Berumah di senggal tanjong apong.
Nya ga aki entana,
Berumah di gerugu Batu Anggong.
Kati nuan aki bisi perau,
Udah tembu mengkang kajang?
Kati nuan aki bisi perau,
Udah tembu mengkang tumpang?
Perau aku nya dia uchu,
Udah tembu mengkang kajang.
Berangai aku nya dia uchu,
Udah sedia ditaga kena Sigai nurun ngabang.
Tebang petai betali rambai,
Nyadoh Sigai betuboh bebantai.
Aku tu Petara Benda Guchi,
Aku tu enggau ngabang Sigai,
Nanya aku ngemudi nguling tumpang.
Bejako Petara Benda Pelawan.
Aku tu enggau ngabang Sigai.
Aku ganggam lengan
Ngedar ka taman raras dikedang.
Bejako ga Petara Benda Rusa.
Aku Petara Benda Rusa
Enggau ngabang ga Sigai,
Nanya aku minta ngeruga ruang.
Bejako ga Petara Pinggai.
Aku enggau ngabang ga Sigai,
Seraya aku nandang ka anak ukir kelingai,
Aku tu ngambi tangkai kesulai tandang.
Aku tu pan enggau ngabang ga,
Nya jako Petara Mangkok.
Seraya aku mandang ka anak tandok
Aku tu besai pengelingkang.
Bejako ga Petara Ringgit,
Aku enda tau enda,
Enggau ngabang ga Sigai.
Nanya aku menselit
Di sanggit tanchang bang.
Lalu ram ka Sigai dayung bulan,
Di perampan tikai senggang.
Lalu dilaboh ka iya sengayuh,
Tujoh nyari rengguang.
Lalu dikejang ka menoa orang
Di emperan kemantan laboh.
Kejang ka orang ari sungai redai sengayuh.
Dia deras mih perau Sigai,
Baka upas leka senapang.
Laju mih perau Sigai,
Ari peluru leka bangkang.
Tebing ninding lalu diparang,
Tanjong nyurong lalu dipuntang.
Enda sempat lalu datai
Di Ai Putih Menyala
Numpu ka tasik ledong linang.
Manggai di Nanga Belimbin Jawa,
Numpu di Gerugu Batu Anggong.
Nya menoa aki sida
Raja Bangka Bedinding Bena Gumbang Menyadi
Menoa Suka Dana Bulu Ati.
Dia orang ngetu ngeja enda lama.
Sangkai beguai enda ngeja telenga-telenga.
Leboh sida ngetu dia Sigai lalu minta ubat ari entua iya Raja Tandok seduai Raja Nuyan. Iya lalu minta tajau ari Raja Bangka Dinding Bena Gumbang Menyadi ke dibai iya ngabang ngagai gawai anak mensia.
Tebang melingkat pampat di urat,
Nyadoh betuboh Sigai belator mai ubat.
Lalu ngangau dih Sigai,
Lalu ngangau ka entua iya Raja Tandok,
Di Ai Nyurok Numbok Nerajang.
Ngangau ka aya iya Raja Nuyan
Di pun Pauh Laba berendam,
Wan Ikan Bam nyanggut
Ka jadam mau gempanang.
Dia sida mai ubat
Serangkap genap saribu gulai.
Dia sida mai batu bena wa pangka
Alun nadai ketimpang panjai.
Mai batu beras,
Ke terebas enda ulih buai.
Mai batu pengait,
Ulih nyamah di unggit agang kelampai.
Mai batu unak,
Kai pematak reta datai.
Datai din ila ngambi kita,
Enda malu di lempedu tangkai kamai.
Kena bedenjang enggau Kumang Dara Jawai,
Nya indu kita sama temuai,
Indu orang di Mensangai Dayang Kumang.
Lalu bejako ga Sigai enggau Raja Bangka,
Dinding Bena Gumbang Menyadi
Lalu bejako enggau Suka Dana Bulu Ati.
Aku tu ga madah ka diri deka mansang ngabang,
Nandang ngagai baroh randang bulan pegari.
Aku minta bagi ka nuan
Benong lempaung tajau guchi.
Ngambi ka lempong ditanggong,
Nyamai dipegai,
Genggam di tangan ujong jari.
Enti aku tak nadai enggai ka aku
Tak malu di lempedu lua ati.
Bai kena datai din ila,
Kena aku nyabang anak sunti nyadi,
Kai bebagi belipat punggang.
Lepas nya sida Sigai lalu mupok belayar ngejang ka menoa Raja Bangka Dinding Bena Gumbang Menyadi, Menoa Suka Dana Bulu Ati. Sida lalu belayar nuju pengkalan apai Sigai ke dikumbai Rangkang Kirai Raja Sua Pepat Pudak Raja Simpulang Gana.
Kejang ka orang ari nya.
Tebang selumbar lumpak lejar.
Nyadoh betuboh sida Sigai Ngantong layar.
Tarit jit tali temirang,
Bintar layar malut dugang.
Angin ke bepusin numbok ruang,
Gunu-gunu perau Sigai,
Baka igi gerunong sanggang.
Dia sida lalu manggai
Di Nanga Pesaka Ulak Jawa
Ali Beranti Tujoh Nanga.
Nya menoa Menggong Kai beruntong mali balang.
Kedua bali nama iya menoa Manggi Kai pemulih padi mali langkang.
Kejang ka sida ari nya,
Nyau manggai di Rantau Jangau Jeling,
Tumboh Pating Aur Gangging Batang Kuning,
Neladan Pugu Entemu Lalang.
Nya ga menalan lama sida
Raja Maga Bekelai kai tuga dandi ngerang,
Nya baru deras ga perau sida Sigai,
Baka upas leka senapang.
Laju ga perau Sigai,
Baka peluru leka bangkang.
Lalu bejako Endu Lulong Segupong Ati Tanah.
Sapa empu menalan
Kai bisi jamban gembar tigai?
Sapa empu pendai kai bisi telok
Rintai tandok kendi Berunai?
Nadai nya utai ditanya ka,
Nya ga ditandang ka kitai nurun ngabang.
Nya pengkalan apai aku
Rangkang Kirai dikumbai Raja Sua.
Sapa empu pengkalan meruan jematan,
Telok rintai tandok kendi ayam
Kai tampak bekaberak jendam-jendam?
Nya nadai ditanya ka nuan ambai,
Nya pengkalan apai aku Andam Anda Mara.
Nya baru kuing ka orang uling tandok tumpang.
Lalu ditanam orang taman raras dikedang.
Dia orang tebang pensi tundan tinggi.
Nyadoh betuboh orang betiki.
Samoa keresa bala abis dibai.
Lanji-lanji Sigai baka kunchit kemali,
Engkalik jenggi dan lintang.
Maioh tuboh sida Sigai
Baka beloh kamboh enseluang.
Banyak bala sida Sigai Baka lemetak tinting Kalang.
WA TAJAU
UDAH NYA Bini Simpulang Gana nyambut lalu ngua tajau dibai Sigai baru datai ari menoa iya di tasik besai ledong linang.
Tekup-tekup daun bedaup,
Nyadoh betuboh
Bini Simpulang Gana Ati deka nyambut.
Lalu disambut sida enggau
Kukut jari ngengkang.
Lalu dikandut sida enggau
Kelikut ball tengkebang.
Bai sida bejalai gadai-gadai
Ngagai penyurai rumah panjang.
Dia nyawa bini Simpulang Gana Ke benyawa kaung-kaung.
lya ke nyandik igi Begeri tajau lempaung.
Ke dibai Sigai datai
Ari tasik besai linang ledong.
Dia iya bejalai begadai-gadai,
Besingkak anggong.
Indah enda munyi nyawa
Rendau nyawa Manang Chelong.
Ke niki ka perabong lelak nyingkang.
Lalu disambut Bini Rangkang Kirai Raja Sua Raja Tuai.
Lalu nyambut gemala,
Ke segenda panggong tupai.
Enggau pebenong lempaung tajau rawai.
Sambut enggau kukut jari megai.
Sandik jempalik nunda sandik indai entawai,
Sandik enggau pua bali belulai lalu bai pulai.
Dia sida tak bejalai begadai-gadai,
Belubah-lubah singkak anggai,
Niki ka peretang penyarang rumah panjai.
Dia nyawa ke besera danggai-danggai,
Indah enda munyi nyawa gelanyang Manang Matai,
Ke bekumbai Simpandai beturun Yang.
Bini Simpulang Gana lalu ngua tajau. Diatu lemambang ke mengap lalu ngangau ka nyawa panjai.
Dia sida iya wa nangka ayun temedak.
Tu baru randa aku tu berua ngading anak.
Tak lengga-lengga munyi nyawa
Rekaya Raja Maga,
Indah enda munyi nyawa indai Puna Bangka,
Ke ngua amba raribu tengang.
Chai-chai terinting puting dabong gigi,
Indah nunda munyi nyawa imbok bui,
Di menoa tisi puang nyelembang.
Dinga tak taing-taing,
Terinting puting dabong geman,
Enggi orang tuai, enggi Endu Kumang,
Tak nekis nyaris inggar berangangan.
Lapa-lapa nuan dih Kumang
Lantang anak pengkuan,
Tak enggai badu nyabak
Serintak sedan-sedan,
Baka dampin kami gilin kayu kanggan.
Berua aku tu di rasa punggang pa-an.
Agi ga nuan meraya
Enda belepa inggar berangangan.
Nya baka dibai aku bejalai
Di penyuran rumah renjan.
Tunjok ka aku keruah babi dupan,
Agi ga nuan nyabak sedan-sedan.
Sipat ka aku kechuat pisang kadan,
Jarau ka aku sibau mansau sadan.
Agi ga nuan nyabak serintak balat nyedan.
Nyau parau penrintau dabong geman,
Enggi aku nyau deka ngeransi mari nyedan.
“Au mih indai,” pia ko iya.
Leboh aku ke tindok di retok papan suran,
Malai di ratai bunga emperawan,
Bepanggal ka tekal bantal tilam,
Dada aku kena dijala
Ngena mensuga bali berinjan.
Dia dih aku bebali jai mimpi.
Asai ke merau ngena pandu indu langkan.
Asai ke dibai Serit Amit Bandar Man.
Dia aku tak betuboh ati rawan,
Pangka ka gelenggang gumbang gemuan.
Nya aku asai tak bejalai
Nengah tatai pala emperan.
Peda kaki kiba aku tak enda jejena,
Meda sawa ular merasian.
Malik aku ka belakang,
Meda kendawang kengkang besirang enam.
Malik aku ka puchok kayu,
Meda kemusu champor renyuan.
“Au, enti melinya
Dih lantang anak pengkuan.
Ukai nya sawa ngapa, sawa pia,
Sawa nya ga ngayu ka ira tali temeran
Kena perepat sirat kanggan.
Gamang ke begitang ngantong sarangan,
Ukai nya nganu nuan,
Nya ga ngayu ka nuan tabur letup
Sida indai Sempidan bangkut malut nuan.
Laban tandang enggi nuan,
Udah dibai orang ngabang,
Masok penyarang rumah memelan.
Dia lalu dipegaga ka sida indu dara,
Ke raremba benong memelan.
Dia lalu disambut orang
Enggau kukut jari kanan.
Tak seludong orang enggau pandong
Gempong sabang melaban.
Dibanding orang enggau piring chukop macham.
Timang bujang Lemambang Puan.
Digayang ka orang belalang babi dupan
Lalu dibai orang kebilik baik,
Baka tasib nanga Samudam,
Gempuru ka sida indu maioh bekaban.
Biau Lemandau enggau selanjau manok jelayan.
Tak dudok che-changgok atas papan.
Tak dudok entap baka lipat tajong peranakan.
Tambah ga sida apai tengkuai burong danan.
Laban panggong burong laba jugam.
Tambah tekan antu siang.
Nya naka kitai berua betimang lantang.
NURUN NGABANG
GEMAN-GEMAN engkawan ridan,
Nyadoh ke betuboh pasok ngepan,
Meruan udah nyelatan chukop magang,
Tebang simun nuntun di daun sabang.
Nyadoh kitai betuboh nurun ngabang.
Nyau manggai di tempukong itong,
Baka tempukong sarang semut.
Nyau manggai di rajang nunggang
Baka tugang manok bangkut.
Nya ga guna lama selama iya.
Nya ga guna kitai selama jaga.
Dia orang mai guna
Batu tekura mengkang kerubong.
Dinga kerengkong inggar segetok.
Dia orang mai guna,
Rutan mengkang sengkilong.
Unak ke bebatak kaul kantok.
Kejang ka ari nya kekanan
Baka reban nganti nunu.
Kejang ka ari nya ke tuju moa,
Baka bapa pintu meru.
Manggai di batang lenyut lenyang,
Endor beruang ngiring anak.
Manggai di tuchong Sandong Sinjang,
Endor kijang berumpak lelak.
Kekanan anang bulih ngunjam,
Nya ga sepan bandam bunti nyelundong.
Kekiba anang bulih iga,
Nya ga nangka sarang tok-wau,
Nyabak ka senuiau bulan kembong.
Nya menoa manang Jaban,
Ngemata ka pelangkan babi bindong.
Nya menoa Manang Nyara
Ngemata ka suka sabang bakong
Peransang tunang dulang
Ke telentang nerima ambun,
Belia bandir tapang
Ke rarentang mantang tenun.
Dia orang mai babi mesai chit,
Betaring ngelong ka munong.
Dia orang mai manok mesai pipit,
Betada ngelong ka patong.
Datai din ila babi mesai kuda,
Betaring ngembus ka ngeli.
Datai din ila manok mesai geruna,
Ke betada ngigi asi.
Kejang ka orang ari nya ga,
Manggai di lupak mail langkang
Baka dulang pengelaboh ubong.
Manggai di lempa madang ara,
Baka burai burit garong.
Nya menoa Paur Betis Penyan Pitan,
Nya menoa Bungkok Tuboh Pandak Lengan.
Bala Simpulang Gana ke nurun ngabang lalu manggai ba menoa Manang Matai menyadi Rangkang Kirai Raja Sua. Sida lalu mai iya ngabang, tang iya madah ka diri enda enggau.
Kejang ka ari menoa nya,
Enda sempat alai manggai
Di tatai rintai tangkai leka sesangga.
Manggai di lebak
Ujak serepak engkuti uma.
Nya menoa Manang Matai,
Menyadi Rangkang Kirai Raja Sua.
Nya menoa Manang Ayang,
Menyadi Bujang Simpulang Gana.
“Kati nuan aki enggau kami Nandai nemuai ngabang?
Kati randa nuan aki enggau kami Nyengua nurun masang?”
“Aku nadai hari,” pia ko saut iya,
“Pengawa aku kasok nyumbok bulu mata,
Pengawa aku bereba nguan menoa.
Aku ngemata ka ulun Laut Kalaka
Ulih aku meli enggau pua mapang berandau.
Aku ngemata ka ulun China,
Ulih aku meli enggau leka pinang mansau.
Angkat bala Simpulang Gana ke nurun ngabang ari menoa nya tadi, baru sida datai ba menoa Panggal Benih.
Betusun mih bala sida
Baka anak impun nanga sungai.
Berunyut mih bala sida
Baka sabut nyiur undai.
Manggai di tanah niku
Baka teku taji selong.
Manggai di tanah nyadi,
Baka temuli langgu sabong.
Nya menoa Menteri Dani Tampak Temuai,
Nya menoa Suka ke berita dinga Lawai.
Bini iya peruji ati ambai lalai,
Ka selelai sanggul lintang.
Satu-atu betusu linyang.
Kati nuan aki enggau kami
Ngempa ka pemerawa lama.
Munyi ke berimba bedurok nebang?
Kati nuan aki enggau kami
Belandik ka batu lentik,
Ka begilik merabong kajang?
“Enda enggau, laban pengawa aku suntok kasuk nguan menoa.
Enda enggau, laban pengawa aku enda jejena diau di dunya
Manggai di tanah nyadi,
Baka temuli langgu sabong.
Manggai di tanah tatai panjai
Baka penyurai taji selong.
Nya menoa pedang belimbi patah semun,
Nya menoa sangkar besi basah berambun.
Sida pan lalu datai ga ba menoa Bunsu Tugal.
Kejang ka ari menoa nya,
Nyau manggai di menoa sigau,
Ke bejalai lansau singkang.
Nyau manggai di menoa sigai,
Ke bejalai surut undang.
Bini iya Endu Satu-atu betusu lumit,
Dara pandai ke bejalai lubah nginsit.
Menoa Biku Bunsu Petara.
Kejang ka ari menoa nya,
Nyau manggai di bukit
Ke beringgit Nabong Mayang.
Nyagu ka karang tangkal miga.
Manggai di tuchong tempalong subang,
Nyagu ka lenggi moa menaga.
Nya menoa Biku Bunsu Petara,
Nya menoa Pantan Inan Jagia.
Kati nuan aki enggau kami
Nyelinting duri juring
Nancham ka batang?
Kati nuan aki enggau kami
Nandai ka Wong Kasai
Lachak gundai galong ngelegetang?
Pengawa aku bangat kasuk
Nyumbok bulu mata.
Pengawa aku enda jejena
Bereba nguan menoa.
Nya anak aku dara bunsu,
Ngemeran ka batu tangkal surat.
Nya anak aku endu dara Lenti,
Datai ari batu chandi,
Baka gigi dabong penyayat.
Nya baru enggau kita
Nandai nemuai ngabang,
Mai ubat serangkap genap saribu guna,
Mai batu idu penyangga nyawa.
Angkat sida ari menoa nya tadi, baru manggai ba menoa Simpandai. Dia orang ke nurun ngabang lalu besepoh.
Kejang ka ari nya,
Nyau manggai di munggu tugong arang.
Baka kerang berangan padi.
Nyau manggai di tuchong tingkoh dulang,
Baka rumbang peti menyanyi.
Nya menoa Simpandai,
tau ngaga kitai,
Ke ngemeran ka tatai balai nyabong.
Nya menoa Sempeta Tuai Lama,
Ke ngemeran ka tungga panchor wong.
Dia orang dayuh-dayuh betebang ipoh.
Nyadoh betuboh bala Simpulang Gana,
Belator deka besepoh.
Disepoh Simpandai ba dulang beras,
Ngambi pas nurun kereja.
Disepoh Simpandai ba dulang temesu,
Ngambi siru bejako nusoi berita.
Nurun Ngabang
Angkat orang ke nurun ngabang ari nya, baru datai ba menoa Batu Ansah. Dia sida lalu ngansah. Orang ke empu batu lalu ngerara sida, lalu nanya ka kabuah sida ngansah enda enggau padah dulu.
Kejang ka ari menoa Simpandai,
Lalu manggai di tanah lenggam,
Palan Ini Andan ngebong ngeruang.
Manggai di tanah nyala,
Palan Endu Dara Ransa Menang bedagang.
Nya orang ke ngembuan batu anggong,
Kekaung ngiga empu.
Nya orang ke ngembuan batu timah,
Ke betuah mali lebu.
Datai Sigai nekan ngansah,
Datai Aji ngansah buai tumah.
Bejako dih orang ke empu batu,
Lapa kita ngansah enda nanya?
Lapa kita ngilir enda minta?
Uji enti batu aku lulut lalu tengkulan.
Uji enti batu aku lichin nempala ikan.
Kami tu ga ngansah ka orang
Ke begawai pun kereja.
Kami tu ga ngansah ka orang
Ke begawai mela benda.
Oh, enti melinya Aji,
Betuah Mih kita panggong beruntong.
Enti melinya Sigai,
Betuah Mih kita balat betenong.
Bala orang ke nurun mansang ngabang pan datai ga ba menoa Manang Menani.
Kejang ka ari nya,
Nyau manggai di tuchong
Langgong ngelibang,
Kena pandang jelap daun api.
Manggai di tinting Maring Muang,
Kena pandang jela panas pagi.
Nya Menoa Manang Menani meli laki
Enggau perabeni tajau baru.
Belaki ka seringgang tungku dudok,
Mandok periok salin China.
Belaki ka Bakir penguil tali ijok.
Nyengkauk di puchok tapang resa.
Kati nuan aki enggau kami
Nandai nurun ngabang?”
Kati nuan aki enggau kami,
Nyengua nurun masang?
Nya alai aku tu enggau, Pia ko iya.
Ensana aku udah ngipa
Di seraka simpang jalai.
Kamari kami udah nganti,
Saharitu baru kita datai.
Nyangka jalai bisi lichau
Enggi laki aku Gembau,
Ngarau ka timbau entak ka panti.
Nyangka jalai bisi luchak arong lebak
Enggi laki aku Guyak,
Netak ketupak sengkar titi.
Orang ke mansang nurun ngabang pan datai ga ba menoa Senuan. Dia iya madah ka diri deka enggau ngabang, tang orang enggai mai iya laban iya bisi udah enda manah jari.
Kejang ka ari menoa nya,
Manggai di tasau ugau
Bedau apin ditebang.
Rimba uga
Bedau diperuntang.
Deka nebang nadai ga beliong,
Deka ngamboh nadai ga siong.
Kejang ka ari nya,
Manggai di batang jerenang rambai,
Baka pengeredai pua lebor api.
Manggai di kantok demam pesaka,
Baka gelong tinchin penguji.
Nya menoa Serindik,
Berindik di papong ratai,
Nya menoa Senua,
Ngipa di seraka pampang jalai.
Peda tak kelap-kelap baju ubong.
Peda tak lindap tanggui seraung.
Aku aya, Simpulang Gana,
Deka enggau kita
Nandai nurun ngabang.
Aku, aya Raja Sua,
Deka enggau kita
Nyengua nurun masang.
Sakali nuan menya
Enggau kami ngabang,
Ngagai Batang Langgai Kanowit.
Dia tudah Usit serabana besai,
Nyau tikai burit belilit kuning.
Sakali kami menya
Nandai ka Batang Langgai Bintulu,
Dia tudah Uru nyau baju
Besampang gading.
Lalu bemoa mirah tudah Senua,
Bemoa mirah nyendaun sabang.
Lalu bemoa malu tudah Senuan,
Bemoa malu baka gerugu batu galang.
Lalu manggai di jalai raya,
Badas baka tumbok tujoh.
Lalu manggai di jalai
Besai tumbok sapuloh.
Jalai tuju moa,
Nya jalai Anda Penjala,
Bekelai ka tengkulas ubong benang.
Nya jalai ka kulu,
Nya jalai Anda Pengasu.
Endor sida iya betibak
Tangkai peransang.
Sida lalu nengah jalai tawas
Pukas pensiang.
Sida lalu niti jalai raya
Penada gana tindok nalentang.
Peda urat tak terangkat nulang raung
Peda rau tak sebubu mulas uchong.
Bala sida ke mansang ngabang lalu manggai ba menoa Bujang Jengalang Mali Diau, lantang anak Simpulang Gana. Iya lalu enggau sida apai iya nurun ngabang.
Kejang ka orang ari nya ga,
Nyau manggai di tanah langgong ngeruang,
Ngebong Baka jong bangkong Belanda.
Nyau manggai di tebiang tanah nunggang,
Baka simpang papan pelangka.
Nya menoa Bujang Jengalang Mali Diau,
Lantang anak Simpulang Gana.
Nya menoa Durong
Bejulok sukong lamba jinggau,
Ngembong ka burit tibang bepuncha.
Bini iya Endu Tengkuai Tangkai Padi,
Niti sentali jalai raya.
Endu chabut rumput kerajai,
Niti sentali arong antara.
Dia orang ke nurun ngabang lalu datai ba menoa Petara ke ngemata ka orang ke raja enggau orang ke umang.
Kejang ka ari nya ga,
Nyau manggai di Nanga Jawa Jinggan,
Endor Lawai tekerembai kajang,
Titi kawi tebelian,
Numpu ka sukan tangga bintang.
Nya menoa Petara ke ngemata
Ka dunya sabumbong remang,
Nya menoa Petara ke ngemata
Ka orang ka raja
Enggau orang ka umang.
Kati nuan enggau kami
Makai di kaki Wong Kasai,
Lachak gundai galong ngelegetang?
Kati nuan enggau kami,
Numpu ka panchor jambu,
Chiru ari madu minyak kepayang?
Aku nyerumba silau,
Ngemata ka anembiak nyarau,
Enggai ka tebiau ka sulau pala patong.
Enti maia anembiak nebas,
Ngemata ka sida enggai ka lunas
Gerempong kudong.
Udah nya bala orang ke nurun ngabang nyau belator deka ngetu, laban sida abis pedis betis lelak udah bejalai.
Kejang ka ari menoa nya,
Nyau manggai di Jeriu Bemban Batu,
Baka ketapu ngena silup.
Manggai di renggiang bintang,
Baka selapok sambut.
Tebang bu menalu nusu,
Nyadoh betuboh kitai ngetu.
Betis nyau abis pedis,
Asai ke tebusan lelak nebang.
Dia sida ngempa pinang puda,
Asai untak paya undang Semarang.
Dia bala sida Sigai,
Bepakai ka pinang tuai,
Asai ke makai kamai sempidan arang.
Dia Endu Dara Chanda lalu nanya ka menoa ke digagai ngabang ngagai apai iya Simpulang Gana.
Serap-serap betibar jala,
Bejako Endu Dara Chanda.
Au apai, ni menoa endor kitai Betandai nurun ngabang?
Nama nyin tutok tepong,
Munyi entong gandong ban belubang.
Ninga tampi beras,
Munyi tempias ujan sayang.
Ninga lidih asi,
Munyi ai beranti nekat gerenjang.
Angkat bala Simpulang Gana ari palan ke alai sida ngetu nya tadi lalu manggai ba menoa Rengguang.
Tebang petai pelanggai sungai,
Nyadoh betuboh sida Sigai angkat bejalai.
Nyau manggai di kemunting Sangking keliling guong besi.
Nyau manggai di mambong lentur ujong
Sangking gerunong nyaris memunyi.
Nya menoa Derasit Bujang mit tegar nempalong.
Nya menoa Bujang Bula Aka Kejira Bujang lempong.
Kejang ka ga ari menoa nya,
Nyau manggai di ungkap nyengkuang nyadau,
Baka kubau Raja Belanda.
Nyau manggai di Batang Pungga Pungkang,
Baka kengkang leka pelaga.
Nya menoa rengguang ke betimang tumu pagi,
Nya menoa melana ke bekana landik besugi.
Bini iya Ka’a Dendang tumu memunyi,
Dikumbai Endu Tuntong Semalau Hari.
Kati nuan aki enggau kami
Ngempa nurun ngabang?
Nama kabuah aku enda dih uchu,
Ensana aku ngipa,
Di seraka pampang jalai.
Saharitu baru kita datai.
Aku gawa ngerak dara biak
Ke besebak guang bujang.
Ngambi ka iya mengkasak angkat dani.
Aku ga ngusai ka dara pandai,
Ke bambai bujang surang,
Ngambi ka iya dani
Ngelagensai berapi pagi.
Diatu sida lalu nuntong ba menoa engkeramba baba pemuru jelu, ba nanga simpang jalai umai enda jauh ari kaki tangga rumah orang ke bisi pengawa.
Kejang ka ari menoa orang nya,
Nyau manggai di menoa madang lalang,
Baka ke dirembang udah diduju.
Manggai di kemunting layu,
Baka ke dirinding udah dipantu.
Nya menoa aki langkau,
Ngemeran ka likau nabau nyengkilong.
Nya menoa aki dunju,
Ngemeran ka riku ular tedong.
Nya baru manggai
Di ranggas punai nadai bepapong.
Di seregu rau rangkai ngemulu burong.
Nya menoa engkeramba baba pemuru jelu,
Nya menoa tedong kasa ngibun terumbu.
Kejang ka ga ari nya,
Nyau manggai di ai sengketong jalong.
Nyau manggai di Nanga Jemara Riong.
MANDI
DIATU SIDA lalu belator deka mandi. Katerubah sida ke indu dulu mandi, udah nya baru sida ke lelaki.
Nya baru orang tebang beleti tundan tinggi,
Nyadoh betuboh bala Sigai belator mandi.
Jetu-jetu apong tematu,
Nyadoh betuboh mandi sida ke indu.
Pandi empas sida bini Sigai,
Munyi ka nebas babas tasau pengerang.
Pandi tipok munyi nyawa tegok Tawang nerantang.
Mugar panau padat bekerat kerak dulang.
Mugar panau bangi sajari nadai lapang.
Nyau ngenong dih babi
Rari enda tetiti ka menasan.
Tekenyit meda sugi nanti,
Enggi lantang anak Simpulang Gana,
Baka matahari padam tumbang.
Nyau mengkasak tudah kak,
Enda tetanjak ka puchok tapang mensawang.
Meda tisir pirak enggi lantang Simpulang Gana,
Baka rejak tiang empang.
Gembi-gembi rarak entali,
Nyadoh betuboh mandi sida ke lelaki.
Lalu nyelam bujang Simpulang Gana,
Di lubok dalam tiga,
Ngampoh ka ugut punjong gempala.
Peda umbak nadai beriak,
Nadai ngelagua.
Peda pansut lalu mantai
Kai tuman ikan tengara.
Dempas ka iya ba julut bila dua,
Peda tak bebali nyadi batu Pesaka ubat raja,
Batu tuah limpah nguan menoa.
Bisi mih tu dibai kitai,
Nandang nurun minda
Nunjang peretang rumah raya.
Enda kitai malu enda ga kitai kawa.
Bisi kena nyabang enggau piring gula,
Ulih nungga di tanda apong nyemilang.
Lalu mandi nyelam
Dih Rekaya Raja Juntan,
Di lubok dalam enam.
Anti pansut enda ga pansut,
Peda ngebu ka rau bebalun mesai tekaran.
Peda tak mantai ka jeliu ikan tuman,
Dempas ka iya tengah kerangan.
Peda tak bebali nyelai maioh macham,
Lalu nyadi enselu batu jedian.
Bisi mih dibai kitai
Nandang nurun makan,
Nunjang penyarang rumah nyeruran.
Enda kitai malu,
Nadai kitai-supan.
Laban tu batu jedian,
Bisi tu kena kitai nyabang
Terandang piring penganan,
Tak melan-melan baka buian
Tumboh mansang.
Dia sida iya lalu geman-geman
Engkawan ridan,
Nyadoh betuboh sida
Lalu bepasok keresa chukop ngepan.
Gari kitai ke basah,
Tinggal ba rumah jerah,
Kumpang sejembang.
Gari kitai ke jai,
Tinggal ba rumah Ini Jambi Alang.
Sida lalu nengah jalai raya,
Penada gana tindok nelentang.
Bala Simpulang Gana ke nengah jalai raya ninga nyawa orang di rumah.
Dia sida serap-serap tibar jala,
Dia bala Simpulang Gana
Ninga rauh taboh nyawa.
Bejako dih Dara Chanda,
Sapa empu nyawa tak rengai-rengai
Ka inggar mua pemesai-mesai?
Nya nyawa unggal nuan Simpurai,
Bejulok manok tawai
Silai ka matai gerunjong manang.
Sapa empu nyawa ke balat ka-ka nya?
Nadai utai ditanya ka nuan nya anak.
Nya nyawa anak nuan Pungga Bujang Puntang Medang.
NGALU PETARA
ORANG KE di rumah ninga gugu nyawa bala Simpulang Gana mansang ngabang Petara Gawai Tajau.
Dia orang lalu belator ngalu
Kedua kali serap-serap tibar jala,
Baru sida di rumah ninga nyawa Simpulang Gana.
Enti melinya tebang bu menalu nusu,
Nyadoh betuboh nya baru
Simpurai mai main balu-alu.
Angkat Simpurai ngalu Bujang Rangkang Kirai,
Mai tikai chukop pemesai rinan saurang.
Angkat Apai Migu mai baku sarang pinang,
Angkat Keling mai piring
Perenching mandang lumpang.
Angkat Lemandau mai manok Ijau kelabu gamang.
Lalu betugong bala Simpulang Gana
Baka lempaung ngambong ka batang.
Lalu tuja sida tangga nabong ngengkang,
Lalu gelih sida iya ripih tiang medang.
Lapa ambin kitai tu tak lilih peredah?
Anda Mara ga mai batu perua bunga pasang.
Orang ke buta nyau menchelak,
Anda Mara mai batu kara penampong tulang.
Tebang pendok pumpong puchok,
Dia Anda Mara belaboh deka dudok.
Dudok di tikai ke senagir,
Neladan ukir Beketan Payang.
Anda Mara lalu deka dudok,
Di tikai lingkok anyam Endu Dara Lemok.
Indu orang di Rayok Lulong Madang.
Dudok ba tikai bebuah,
Anyam Endu Dara Jabah
Ditelah Kelinah Indai Abang.
Dia tudah Raja Maga Ngema pebenong tajau rusa,
Beukir ngena bingka senggang.
Dia tudah Aji
Mai pebenong tajau guchi,
Beukir tali marau bekumbang.
Dia tudah Sigai mai pebenong tajau rawai,
Beukir bungai ngambi tangkai menalang ngembang.
Sida ke indu nyau gempuru dudok betentang.
Dudok bebanda enggau Inja benama Kumang.
Dudok bebandong enggau Endu Lulong,
Indu orang di Gelong Batu Benang.
DENJANG
HARI DIATU nyau ka tawas, orang ke empu gawai lalu belator nyugu babi. Orang ke bejalai nyugu babi enggau indu enggau anembiak enggau bebendai enggau setawak. Bala sida Simpulang Gana tu tadi sama udah dudok berimbai enggau samoa pengabang maioh di sakayu rumah panjai dia.
Tembu pengawa nyugu babi, nya baru orang ke empu gawai lalu belator bedenjang. Terubah denjang lelaki, tembu nya baru denjang indu. Bala Simpulang Gana sama dudok bebandong enggau pengabang maioh dia, sama bedenjang. Diatu lemambang pan lalu berengkah ga nenjang sida.
Denjang Lelaki.
Uji nginsit mih nuan rarit baku jelapa,
Nyeliah mih nuan selabah buah pinang saleka,
Enggai ka nuan kena sipat embat tungkat buloh bala,
Enggi Bujang Lemambang Burong Gaga.
Enda aku busong ngelanggah gunong,
Enda aku laya ngilah dunya.
Tu ga endang adat Bujang Lemambang Rariga,
Ke nenjang kita ke betentang dudok bebanda.
Ari sapiak tu Bujang Simpulang Gana,
Ari sapiak tu nuan ga Anda Mara,
Ketiga ngaum nuan,
kita ke lenggi-lenggi,
Baka puchok sawi puak kerapa,
Kita ke jendam-jendam,
Baka rian mentapu bunga.
Tang jako kelulu,
Jako Bujang Lemambang Rariga,
Enti baka kitai gawai rindu
Ka pugu buloh bala,
Nyema baka kitai ngalu
Bekubu Aki Lang Banda,
Nemu ga aku ngelulu ka lengan nuan,
Nyan enteran ke suran mata changka,
Nuan nepan di luan bangkong pengala.
Tang kitai tu ga ukai gawai nya,
Gawai Aji ke nyeridi ka guchi benda tema,
Tu ga gawai besai
Rangkang Kirai Raja Sua,
Gawai besai penaka iya.
Enti nuan bumai naka pemesai mintar dunya,
Jari ujong tau nganjong paung burong gaga.
Laban tunjok indu nuan,
Ke bangat siru tau mela menoa,
Laban tapa tangan nuan,
Tak tebekan nyurong rabua.
Laban tunjok jari nuan
Tau nyeridi ka simpuli padi raba.
Laban tandang nuan
Ke tebilang tampak rita.
Ninga dih Udut Laut Lingga,
Lalu ngelantar ka bidar bangkong indu pengala,
Nurut ka seranyut pasang raya.
Datai ba pengkalan ka jelan rapas mata,
Lalu niki ngagai geladi rumah raya.
Dia nuan diau di panggau ke begurau tuntun dada,
Oh! Lalu mih Udong!
Kitai betugong sama bebanda
Bepangkang ka pengedang baku jelapa.
Bejako dih Udut Laut Lingga,
Aku datai napat ka nuan,
Ninga rita nuan tak balat berita.
Aku tu tak nyau deka bepangan sama bekelala.
Aku mai ka nuan begeri tajau menaga,
Betudong ka guong bansa Jawa.
Keba benong lempaung ke belagu,
Manah bulu mansau jera,
Tak ruya-ruya ngambi gambar,
Bunga terong samadang.
Oh lama aku udah meda nuan
Deduga dudok berintai,
Meda nuan tak cheli-cheli,
Baka bintang sigi ke mili-ili tumboh lemai.
Enda aku busong ngelanggah gunong.
Enda aku sulai ngelanggah lantai.
Endang adat sekat bujang Lemambang Tupai.
Uji nginsit nuan dih rarit baku tantai,
Enggai ka nuan kena sipat,
Embat mengkalat buloh kirai,
Enggi Bujang Lemambang Tupai.
Nenjang sida ke bujang
Betentang dudok berintai.
Ari sapiak nuan Tutong seduai Ngelai,
Ari sapiak nuan tu Bujang Rangkang Kirai.
Ketiga ngaum nuan,
Meda kita tak lenggi-lenggi,
Baka sawi rapi serarai.
Meda kita tak ringang-ringang,
Baka tapang undang diwan labang madu nyangkai.
Kenu ko jako Bujang Lemambang Tupai,
Enti nyema kitai gaga kai begumba balang begundai,
Enti kitai gawa gawai rindu ka pugu buloh kirai,
Nyau mih aku ngelulu ka selangkoh tuboh besai,
Ka nepan da dendan bangkong berangai,
Jari kanan nuan megai enteran sangkoh gansai,
Nyau ga ngelar nuan ensumbar manok tawai,
Kukok nyau rauk-rauk,
Mesok ka keruntok langit landai.
Tegu iko munyi deru guntor begagai,
Tempap sayap munyi sangap tutong pengumbai,
Nyau mih ngelulu ka nuan,
Betumbok ka tirok ngesai ka terabai.
Deka aku ngelulu ka jako maioh dirintai,
Laban menoa udah pegai Raja Tuai,
Menoa ulu udah sempal gerugu batu chanai.
Tang laban kitai tu nyau
Gawai gaga enggau Anda Mara,
Begawai ka menaga tajau rawai,
Jari ujong nuan tau tenong,
Ngempong paung tambak beragai,
Jari ngengkang nuan ngidang,
Dandang danggur umai,
Berita nuan sedura jauh jelai.
Ninga dih berita Laut Lawai,
Lalu lantar ka iya bidar indu berangai,
Turut ka iya seranyut pasang mulai,
Depan-depan bangkong langkan,
Nuntong pengkalan alai sangkai.
Lalu niki Laut Haji,
Di geladi rumah panjai.
Oh, lalu mih Udong!
Kitai sama bebandong dudok berintai.
Bejako dih Udut Laut Lawai,
Aku ke mudik datai nemuai,
Ngambi tua sama bekelala,
Bepangan sama enggau begulai.
Nya alai-aku mai ka nuan begeri tajau rawai,
Bulu ke belagu mansau cherai.
Begamal tak giai-giai,
Dudok di tikai pandan bekuang.
Tembu lemambang nenjang lelaki, orang ke indu pan lalu pansut ga ari bilik lalu dudok berintai-rintai di tengah ruai. Lemambang lalu berengkah nenjang indu.
Lalu angkat Bujang Lemambang Puan,
Lalu ngentak ka rembak buloh ayam,
Nenjang sida Indai Tengkuai Ruai Burong Danan.
Uji nginsit mimit nuan rarit baku bekatan,
Nyeliah nuan buah selabah pinang kejekan,
Nya jalai sida Bujang Lemambang Puan,
Nenjang kita ke betentang dudok beritan.
Ari sapiak nuan bini Anda Mara Raja Juntan,
Ari sapiak tu Endu Dara Jawai,
Indu orang di Mensangai Dayang Kumang,
Tuai orang di penyarai rumah nyeruran.
Ketiga ngaum nuan kita ke sama lenggi-lenggi,
Baka puchok tapang empelai,
Diwan manyi madu nyarangan.
Enti nyema kitai begawai gaga,
Ka begumba balang Begeman,
Enti kitai gawai rindu,
Ka pugu buloh ayam,
Nemu ga aku nemu ngelulu ka nuan,
Tinggi di lepi sanggul simpan,
Baka menyaung tuchong Bukit Garam,
Keba din selangkoh tuboh benong memelan,
Baka rampai terabai niang Munan,
Ngalah ka Kejaman Abu Tingang.
Tang dih kitai ukai gawai nya,
Tu ga gawai gaga ka Anda Mara,
Gaga ka benda tajau pelawan.
Nya alai jari puting enggi nuan,
Tau ngading piring champur penganan.
Tunjok ngengkang enggi nuan,
Tu tau nyugu belalang babi dupan,
Tau nyeridi ka simpuli padi melanjan.
Keba alai galak padi lemak,
Ke gayak-gayak puak emperan.
Nyau beduju padi seru,
Ka munggu sambut renjan.
Nyau mansau padi timau,
Diketau terensam tandan.
Enti nuan matah
Pinta tulong batu getah,
Pinta saup batu tanah,
Ngambi ka nuan enda berubah,
Nyingkang bejalan.
Enti nuan ngetau,
Pinta saup batu randau,
Pinta tulong batu nabau,
Ngambi ka nuan
Enda pedis ngisi duau,
Menoh ka tekaran.
Enti nuan berangkut,
Pinta saup batu semut,
Pinta tulong batu singut,
Ngambi ka berebut,
Datai di sarangan.
Enti nuan Muang,
Pinta tulong batu Gumbang,
Ngambi ka nuar enda pedis,
Ngisi bidang tikai perampan.
Enti nuan ngindik,
Pinta saup batu keresik,
Ngambi ka begilik,
Ngejang ka ruman.
Enti nuan ngerekai,
Pinta tulong panas panjai,
Ngambi ka iya rangkai
Balat ngerekan.
Enti nuan besimpan
Pinta tulong Ini Andan,
Dia sida ke indu,
Empuru dudok ngentam,
Enda lebu mih kitai begawai,
Munoh pelimpai babi dupan.
Bisa mih sida Lemambamg Rariga
Seduai Bujang Lemambang Puan.
Peda dalam pitak padi lemak
Bedau enda abis simpan.
Nyamai ari kai udai,
Lantang kitai senang idup meruan.
Lalu lengka ka aku tunjal jako nya,
Ngenang jari nuan tau negi lebur api
Ke betisi mansau seram.
Laban tunjok indu nuan
Bukir senagir maioh betiku,
Tau nyelaku pua kumbu,
Ngambi dagu baya ngereman.
Tegi nuan pagi,
Lemai tembu udai.
Pua aku tu ukai sengapa dia,
Ukai luya dikena,
Udah kena injau,
Sida Lemandau seduai Renggan.
Kena nyerayong pandong
Pebenong tajau pelawan,
Begamal melan-melan,
Dudok di papan talun gerunggang.
Lemambang ke mengap ninggal ka ubat, lalu indu ke udah didenjang iya meri sabang ubat.
Letap-letap daun emperingat,
Nyadoh betuboh lemambang
Ke nenjang ninggal ka ubat.
Lalu bejako mih bini Anda Mara.
Lama ga aku udah bebanda dudok berintai,
Nyau penat di urat punggang ketapai.
Aku nyau deka pulai ngagai menoa kami,
Ngagai tuchong Merabong Bungai.
Nuan pan nyau deka pulai
Ngagai bilik baik baka tasik
Nanga Berunai.
Lama randa tua udah
Betunga dudok bedejai.
Tua tu belilih jari megai,
Samoa kereja gaga kitai.
Tu ubat jampat ulih kitai,
Di pukat empelawa Sungai.
Taring puting gembar aku
Enggau taring uting babi ngelampai.
Tapa kiba nuan dipasar ka batu enda rua,
Ngambi nuan teleba megai utai.
Enti sabang ubat raja,
Udah ga aku ngelala,
Di chempa pinggai pemakai.
Meri pan nuan macham utai bukai,
Aku ga enggai,
Ke kalia ulih nuan bebudi
Enggau sida melanyi bujang besai,
Enggai enda belulin tinchin ke diberi ambai.
Enti nuan rawan megai enggau tapa jari megai,
Enjok temepok kedalam mangkok dalam tigai.
Enti nuan meri gaga mih
Bujang Lemambang Tupai.
Bisi bai iya pulai ngagai menoa sida iya,
Di tatai panjai madang sabang.
MULAI KA SAMENGAT
MESU-MESU rarak engkudu,
Nyadoh betuboh mulai ka Tuai Antu.
Keling pulai ka Tinting Kaling Alu.
Tutong pulai ka Batu Anggong,
Ke bebenong Nipak Ribu.
Nya baru chuat-chuat bunga lensat,
Nyadoh betuboh mulai ka samengat.
Lemambang ke mengap.
Lemambang Tepong Bulu,
Nyau ka mulai ka diri,
Ngagai menoa iya,
Di Buku Buloh Layu Betong Belubang,
Minta bekal kaban unggal,
Enggau telu manok kepayang.
Lemambang Luong pan nyau ka
Mulai ka diri ngagai menoa iya
Di Tuchong Ubah Ngandong
Ke berauh munyi gendang.
Minta bekal kaban unggal,
Enggau piring tepong,
Ke beranggong linti pisang.
Abis
Recompiled by Gregory Nyanggau Mawar,
In memory of Late Edward Enggu & Lemambang Luat Anak Jabu.
Reti nyibur nyak meri orang ngirup 3 kali raun, ari ai basu kaki, ai aus, ai untong ngau ai ?.
Bisi bida antara ngerandang ngau ngelalau? Urangke ngerandang tu siku tuai ti pemadu bulih antu pala aja ka? Iya ngetas ubung ti direntangka urang antara dinding ukoi ngau didnding pantar ka ngena duku? Orangke ngelalau bala manuk sabung ia. Nama pengawa simbolik sidake ngelalau nyak?
Quote:
Hari pan chukop ketujoh pengabang pan datai. Lemai nya orang lalu miau ka manok kena orang bedigir. Udah tembu bedigir, dia orang lalu miau ka manok baru kena orang nyibur. Udah orang tembu nyibur, nya baru orang ngerandang jalai. Tembu ngerandang jalai, nya baru orang ngelalau. Udah tembu nya baru orang ngalu Petara. Tembu ngalu Petara nya baru orang geliga.
The two terms comes from the words ngerandang (clearing) and lalau (a structure built to guide to prevent people from falling down, eg. lalau tangga).
For ngelalau, do they build symbolic handrails along the ruai? Ngerandang is like symbolically nebas and nepas a pathway along the ruai.
I’ve written about ngerandang and ngelalau in Gawai Burong. Just use your imagination, as the Ibans have many applications to their vocabulary or words as seen in our oral literature like in various kind of “leka main”. It takes time to understand them and how words are applied.
Dini raja Bangka diau? Ba Jawa? Iya tu mensia tauka petara?
RAJA BANGKA Bedinding Bena Gumbang Menyadi, Suka Dana Bulu Ati, nya orang diau di Ai Belimbing Jawa, numpu ka tasik linang ledong, ngemeran ka Ai Putih Menyala, numpu ka Gerugu Batu Anggong. Pengawa iya ngemata ka pengeraja anak mensia. Nyadi utai dikembuan iya nguan menoa selama jaga ngasoh raja nya tajau, mas, tabak, chapak, pinggai, mangkok, bedil, babendai, setawak, lengguai, jelapa enggau samoa parengka bukai.
I believe he was a rich merchant or trader like Pateh Ambau.
So Sigai who is the son of Simpulang Gana is the one that obtains the jar.
What is the meaning “ngangau ka nyawa panjai”? Is it berenung?
Quote:
WA TAJAU
UDAH NYA Bini Simpulang Gana nyambut lalu ngua tajau dibai Sigai baru datai ari menoa iya di tasik besai ledong linang.
Bini Simpulang Gana lalu ngua tajau. Diatu lemambang ke mengap lalu ngangau ka nyawa panjai.
Nyawa panjai tu term dikena Lemambang nyebut maya sida mengap ngena vocal “vibrato” ti panjai, baka menaul ti terbai ngindang di langit.
Nama munyi vibrator baka munyi “encho” maya karaoke ka? Menaul ti terebai ba langit bisi ngeluaraka munyi/sound ka? Mina tak bakake melupu (floating over the air) aja, peda ku.
Just think about it … I can’t explain to you like a professional music teacher. By definition in a dictionary, vocal vibrato means an oscillatory effect produced in singing by fluctuation in breath pressure or pitch
Sapa “petara ke ngemata ka orang ke raja enggau orang ke umang” nyak? Bunsu petara ka?
Quote:
Diak orang ke nurun ngabang lalu datai ba menoa Petara ke ngemata ka orang ke raja enggau orang ke umang.
Kejang ka ari nya ga,
Nyau manggai di Nanga Jawa Jinggan,
Endor Lawai tekerembai kajang,
Titi kawi tebelian,
Numpu ka sukan tangga bintang.
Nya menoa Petara ke ngemata
Ka dunya sabumbong remang,
Nya menoa Petara ke ngemata
Ka orang ka raja
Enggau orang ka umang.
Kati nuan enggau kami
Makai di kaki Wong Kasai,
Lachak gundai galong ngelegetang?
Kati nuan enggau kami,
Numpu ka panchor jambu,
Chiru ari madu minyak kepayang?
Aku nyerumba silau,
Ngemata ka anembiak nyarau,
Enggai ka tebiau ka sulau pala patong.
Enti maia anembiak nebas,
Ngemata ka sida enggai ka lunas
Gerempong kudong.
Raja Petara.
Gawai tajau is a version of gawai tuah, isn’t it? Is there namaka tuah ceremony during gawai tajau?
Why Sigai is invited to gawai tajau? I thought Anda Mara as the god of fortune should be invited to gawai tajau. Sigai is the son of Simpulang Gana, isn’t he?
ENTERAN
Raja Bangka Bulih Tajau
Pun Pengap Ngerintai Tuai
Rampa Pengabang
Ngambi Ngabang
Rumah Ini Manang
Antu Ribut
Pusai
Bini Simpulang Gana
Nutong
Nerupong
Sigai Nurun Ngabang
Wa Tajau
Nurun Ngabang
Mandi
Ngalu Petara
Denjang
Mulai Ka Samengat
It becomes clear that Simpulang gana entourage is invited to gawai tajau, not Anda Mara as I thought.
Quote:
DENJANG
HARI DIATU nyau ka tawas, orang ke empu gawai lalu belator nyugu babi. Orang ke bejalai nyugu babi enggau indu enggau anembiak enggau bebendai enggau setawak. Bala sida Simpulang Gana tu tadi sama udah dudok berimbai enggau samoa pengabang maioh di sakayu rumah panjai dia.
Tembu pengawa nyugu babi, nya baru orang ke empu gawai lalu belator bedenjang. Terubah denjang lelaki, tembu nya baru denjang indu. Bala Simpulang Gana sama dudok bebandong enggau pengabang maioh dia, sama bedenjang. Diatu lemambang pan lalu berengkah ga nenjang sida.
After tembu nyugu babi, will the pig be sacrificed to divine its liver or not? It is clear from the article.
The pig liver is used for definition at the end of the Gawai.
Raja Bangka tu pun penatai Tajau, ukai Anda Mara. Kebuah Iban ngambi Raja Sempulang Gana ngagai gawai tajau tu laban penatai Iban bulih tajau tu ari Iban ke mujur bendar bumai lalu bisi padi dijual dikena meli perengka Tajau enggau keresa bukai baka tawak menganak.
Anda Mara was also invited, but he asked his daughter to represent him.
Hi Selamat Malam.
Saya sedang membuat penyelidikan mengenai Warisan Tajau. Oleh itu, saya memerlukan pakar mengenai tajau. Jika dapat boleh saya menemubual secara langsung. jika sesiapa mengetahui tentang tajau dan mempunyai maklumat yang boleh dikongsi. sila email saya. Terima Kasih khairulzuhairikalim@gmail.com
Khairul,
Check with people at Tun Jugah foundation in Kuching or Sarawak Museum. They have manuscript about Tajau.
thank you, my friends.
Maklumat apa yang wak nak? Ini research utk bachelor, masters tau PhD?
Master. Tuan
Masters. Tuan
Apa soalan interview awak? Apa hipotesis research awak? Apa tajuknya? dah buat research tentang tajau ke sebelum ni utk tesis bachelor? Kenapa pilih tajau utk jadiresearch awak? Awak asal dari mana?
Dah baca buku Heirloom jars of Borneo ke?
Dah baca article ni?
Click to access jars%20research%20Eva.pdf
Dah check links di komen-komen bawah ni ke?
Kalau nak interview primary sources, kena cari orang di rumah panjang yang ada banyak tajau lah. Di mana kawasan kajian awak?
Sudah baca article ni ke? Boleh translate ke Melayu ke?
http://www.persee.fr/doc/arch_0044-8613_2003_num_66_1_3788
Ada translasi Melayu sini: http://www.academia.edu/10065221/_Les_jarres_de_Born%C3%A9o_dapr%C3%A8s_un_texte_malais_Archipel_66_2003_113-160._Indonesian_translation_Tempayan_Kalimantan_menurut_sebuah_teks_Melayu_in_Chambert-Loir_Sultan_Pahlawan_dan_Hakim_2011_pp._111-152
Sori, dah ada translasi Melayunya sini:
http://www.academia.edu/10065221/_Les_jarres_de_Born%C3%A9o_dapr%C3%A8s_un_texte_malais_Archipel_66_2003_113-160._Indonesian_translation_Tempayan_Kalimantan_menurut_sebuah_teks_Melayu_in_Chambert-Loir_Sultan_Pahlawan_dan_Hakim_2011_pp._111-152
Di sini ada 2 article tentang tajau yang agak baru:
http://www.ncesard.fr/?p=1
Saya tak pasti ada ke tidak pakar tajau dalam masyarakat Iban. Tapi boleh cari keluarga yang ada banyak tajau, mungkin lebih dari 10 biji. Mereka boleh beritau nama atau jenis tajau yang mereka punya.
Drpd gambar di website Tun Jugah, ada banyak jenis tajau antik. Awak boleh cuba interview curator di sina tentang jenis dan nama tajau yang mereka pamerkan di sana.
Lihat gamabar tajau dalam laman ni:
http://tunjugahfoundation.org.my/
Awak belajar kat UNIMAS atau UM? Kedua2 uni ni ada buat kajiselidik tentang tajau.
Hi selamat lemai.
sesiapa boleh kongsi dimana saya dapat maklumat dan tajau tersebut dalam penyelidikan saya. 🙂
What particular Tajau?
Boleh cari dalam internet, ada research orang sebelum ni.
Maklumat apa awak mau? Tentang semua jenis tajau Iban ke? Ini research sarjana muda ke?
Enti Iban udah nemu pengawa bumai ngau bebelike barang temaga enda entu beguna agi diatu, ulihka sida nganti pengawa tu ngau begigaka penemu dalam sekula baka sampai bulih degree ngambika sepintu, segraduate tauka lebih agi ari nyak. Tu enda salah-salah baka dulu suba setiap rumah panjai bisi tuai burong, manang ngau lemambang. Sida bisi penemu ti dalam.
There are three main things that any ancient Iban man aspire to possess in life. These are bravery, abundant harvest and purchasing “Tajau”. The reason was that, if a brave Iban man (having obtained several enemy heads), consistently able to enjoy good harvest every farming year, with which he could purchase several “Tajau” every year, that man is called “Raja Berani” (meaning, he is brave as well as rich) – a status highly sought after by any Iban man within their community. Therefore, abundant harvest will naturally increase the capability of a person to purchase “Tajau” and other hierloom such as brass wares, various musical instruments, kitchen wares, armulets, etc. This could also mean launching their leadership career by building their reputation on personal success to become trusted migration and pioneer leader (Tindin “Pimpin Beragah Ngindang”, Mujah “Buah Raya”), warlord (eg. Aji “Berani”, Libau “Rentap”, Chulo “Tarang”, Bantin “Ijau Lelayang”, Penghulu Ngumbang “Berauh Langit”, Ijau “Berani”, Penghulu Janting, Penghulu Minggat, Munan “Penghulu Dalam”) and Supreme War leader (as in Betie “Berauh Ngumbang” of Batang Ai, OKP Dana “Bayang” of Padeh, Linggir “Mali Lebu” of Paku, Unal “Bulan” Ulu Layar, Unggang “Lebor Menoa” of Entanak, Uyut “Bedilang Besi” of Paku, Mawar Biak “Ragai Ngerang” of Entanak). All of them enjoyed a very successful political power house in their era and pushing the boundaries of Iban expansion further – Territorially and economically).
If an iban warrior is only successful in war, but lack the success in harvesting and obtaining “Tajau”, his status is recognised only as “Bujang Berani”, a stepping stone for any aspiring warriors to build their reputation and to achieve future leadership role in their community. Bujang Berani groups are highly respected and played important roles during rituals and major festivals. Most trusted warriors are placed in this category and they were the pillars for any successful leaders. Leadership role is no easy task to achieve and all Iban leaders in the past achieved great success as leader due to divine help and they all came from the bloodline of The House Of Sengalang Burong – the source of Iban Cultural Heritage. They produce the proven leadership qualities that brought the Iban to what they are now. That is also clearly the reason why people chose to be led by capable person who can trace their geneology to this cultured group or even establish kinsmanship through marriages with them.
The value of Tajau to the Iban:
The Ibans do not have the knowledge on how to make “Tajau” or pottery work for that matter. Otherwise, if every body can make Tajau, it will not have any exchange value at all as in using money. Therefore, tajau is acquired through barter trade of which padi is the main mode of exchange.
After purchased, tajau are brought to the owner home or “bilek” by any “Bujang Berani” invited to grace the simple ceremony. The local Bujang Berani are invited to grace the occasion as an inducement or encouragement for them to improve their status to Raja Berani as what the owner had done. The Bujang Berani invited for the occasion were mostly chosen among close relatives who has good potential to carve up their names in future.
Tajau is the single most important property in Iban way of life. It was used as an insurance to protect the owner and family from various social or customary fines for breaching the community legal or customary regulation enforced as adat. In extreme cases, where it result in heavy fine or death penalty, tajau is used as compensation “pati nyawa” for wrongful killing. Without “Tajau”, the family will not be able to pay the heavy fined and that can cause personal loss of family member or damage to family reputation.
The Iban believe that acquiring “Tajau” is not an easy task without divine help in the form of good dreams or good omen. Ofcourse, not everybody have that previledge or that lucky. As in other community, not all families is blessed with abundant wealth or property. In the past, aspiring warleaders must be wealthy with a lot of Tajau to attract followers in his ventures. So alot of offerings and prayers is needed.
Types of Tajau valued by the Ibans:
1. Guchi
Guchi is the most prized and sought after type of “Tajau” by the Iban. It is very small in size – the size of chicken egg. There are three types of Guchi – guchi daun tuak (black), guchi bulan (memiang like full moon) and guchi chenanum.
(There is one guchi at Stambak Ili, Betong inherited by the descendant of Agas Family and it was acquired from dream.)
2. Sergiu
Dark red (mansau chelum) in color, it’s ears is built horizontally. There are two types of sergiu – male and female. The male is bigger in size. The tajau features “bunga terong” design. A “tali marau” rope design is seen around the widest part of its body. The body also feature a design called “papan gasing” (spinning top) design.
3. Ningka Pertanda
Its ears is also built horizontally. The tajau features “bunga terong” design. A “tali marau” rope design is seen around the widest part of its body. Its body feature a “papan pertanda” design. Another type of Ningka Petanda is called Ningka Malak. The design are similar except that Ningka Malak do not have a neck like a “tepayan” jar.
4. Tajau Menaga
Its color is red-brown. It has eight ear built laterally on its shoulder. It feature the picture of dragon and “bunga terong” design with its petal shaped like paddle.
5. Tajau Rusa
Its color is yellowish. Its design is round shape or “babingka”. It has eight ear built laterally around its shoulder.
6. Tajau Salang-Alang
Similar to Tajau Rusa in color, size and design. It has seven ears laterally around its shoulder.
7. Tajau Alas
Also similar to Tajau Rusa in color and design. Its size is smaller than Tajau Rusa. It has seven ears laterally around its shoulder.
Other jars are of less significant value used for storage of rice grain, making of tuak, drinking water storage and other domestic needs.
GNMawar
Nama gawai tajau tu mega dikumbai gawai tuah? Peda ba video tu bisi ngena tajau ti dibalut ngau pua kumbu:
Sapa nemu nama tajau dalam gambar ditu? Ulih madah kena ngelala bansa tajau kitai Iban.
http://jaika.en.ec21.com/Borneo_Ancient_Jars–1725617_1725618.html
http://www.trocadero.com/stores/jjoriental/catalog/?fromtrocadero=1&dealers=jjoriental&keywords=Martaban+or+Jar+or+Jars+or+Borneo
gAMBAR TJAU DALAM TU:
Click to access LAMPIRAN.pdf
Tajau tauka benda Iban:
Source: http://studentsrepo.um.edu.my/2170/6/BAB_3.pdf
1. Guchi
2. Singaraja
3. Ningka
4. Menaga
5. Rusa laki/Indu
6. Alas
7. Irun
8. Udat
9. Labang
10. Jabir
11. Panding
12. Manduh
13. Kebok/Menukul/Mungkul
Nama tajau begri ngau tajau betanda?
The top jar appears to be a menaga, doesn’t it?
http://gotheborg.com/qa/martabans.shtml
3. JENIS-JENIS TAJAU
1. menukul
2. Jabir
3. panding
4. Alas
5. rusa
6. Menaga
7. ningka
8. Sigieu
Jenis-jenis tajau di atas merupakan tajau-jayau yang diguna untuk bayaran denda/atau upahan.
Tajaus used in the Iban Legal System.
9. guchi
10. Singaraja
11. Kelawah indu benda (tajau legenda)
http://ruaiibanblog.blogspot.com/2012/08/tajau-1.html?showComment=1421873319786#c7193667526676479154
Tajau biru, ijau ngau coklat:
http://www.oocities.org/vigaw/gal1.htm
Ukai tajau ti dikumbai begeri tu?
https://www.google.com.my/search?q=tajau+pictures&espv=2&biw=853&bih=397&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=i9m_VIe9HKO8mgW9p4LgCw&sqi=2&ved=0CDYQ7Ak&dpr=1.5#imgdii=_&imgrc=leVBzmWOG5qrPM%253A%3B3Zm1WleIZC5aZM%3Bhttp%253A%252F%252Fborneoartifact.com%252Fimages%252FAT0211a.JPG%3Bhttp%253A%252F%252Fborneoartifact.com%252Fmodules%252Fproduct%252F%253Fshow%253Dinfo%2526id%253D2373%3B400%3B533
Lion mask jar? Is it singaraja?
http://borneoartifact.com/modules/product/?show=info&id=2373
Tajau nama ka celum nyak?
http://www.vinevideoviewer.com/p/677368277258654480_205851971
Nama nama tajau ka besai nyak?
http://www.vinevideoviewer.com/p/621212563050148698_201121867
Bisi nama tajau tu?http://www.vinevideoviewer.com/p/580997430715000363_186427984
Nama nama tajau biru tu?
https://www.zibbet.com/borneoartifact/blue-color-850mm-jar-ching-qing-1644-1912-tajau-vase-pot-pottery-porcelain
Nama bansa tajau dalam gambar nyak?
http://www.theborneopost.com/2012/12/22/kedu-begelar-lang-ngindang-seiku-ketuai-bansa-iban-ari-skrang-pematak-kayau-ngelaban-rajah/
Oe of the jars got a dragin picture on it:
http://www.kastum.com/orang_sabah/it-is-still-like-in-sabah-bah-in-kl
Mayuh tajau mit-mit dalam blog tu:
Tajau dalam gambar tu bakaka nadai ukir: Nama nama tajau tu?
http://dirafum.blogspot.com/2012/09/sabah-catatan-pendek-yang-berterusan_17.html
Dalam blog tu pan bisi ga gambar tajau benaga:
http://tompok-susan.blogspot.com/2008/05/23-25-may-2008-tenom-keningau.html
Ditu mayuh gambar tajau. Mayuh tajau bisi gambar naga. Nama asal bisi gambar naga alu tajau nyak dikumbai menaga?
http://www.berniaga.com/Tempayan+tajau+kalimantan+antik-19869522.htm
Tajau nama ti bisi dalam blog tu? Menaga nama kini?
http://www.mohdzaid.com/2011/02/26/jom-melawat-muzium-perkhidmatan-awam-negeri-sabah.html
Tajau nama ti bisi ba Kampung Budaya tu?
http://kpgbudayasarawak.blogspot.com/2013/07/kaum-iban.html
Tajau Balanga:
http://humabetang.web.id/dayak/budaya/2013/mengenai-tajau-balanga-tempayan-dayak
Ditu bisi gambar panding:
Nama fail tu disebut sergiu. Ku pelaba sergiu nyak sepiak kiba laban sepiak kanan nyak menaga ti dikelala ari ukir naga ba tuboh tajau nyak.
Benda menaga nama tu?
http://borneoartifact.com/modules/product/?show=info&id=4428
Apu besai tajau tu. Bisi nama kini?
Ada sesiapa yang tahu nama 4 buah tajau dalam gambar di sini?
http://kitabkehidupan.blogspot.com/2011/02/tips-merawat-senjata.html
Nama nama tajau dalam gambar tu? TU irun kini?
http://longhouse.org.my/rhjana/gallery/
Ba menua Meradong, suwak agi kami nyebut benda. Bisi bida ngau tajau kini tauka sama aja?
Nama tajau 2 igi tu ta becat burak ngau biru?
http://www.pengerindu.com/2014/03/apa-itu-tajau-serta-kegunaannya-dalam.html
Bisi gambar tajau rusa, tajau menaga, tajau remaong ngau tajau pereni ditu”
http://www.smc.gov.my/modules/web/download_show.php?id=306
Ulih sapa-sapa upload gambar tajau ti disebut ba blog tu ?
http://putralanjak.blogspot.com/2010_10_01_archive.html
Can anyone upload pictures of the jars mentioned below?
From ancient times the Iban have valued old jars, such as kuna, irun, belanay, jabir, panding, alas, rangkang, mandoh, jumat and gemiang, But the most valuable are jars of the following type:
Type of jars = Value in $
Salang-alang = 150.00
Rusa Salang-alang = 200.00
Begeri = 200.00
Rusa Begeri = 200.00
Rusa Randok = 250.00
Betanda Begeri = 200.00
Betanda Bendar = 280.00
Menaga = 300.00 – 350.00
Ningka Menaga = 320.00 – 370.00
Ningka Bendar = 400.00
Ningka Betanda = 320.00
Sergiu = 600.00 – 900.00
Guchi = 700.00 – 1,000.00
XI. Sampi nama ka Tajau— A prayer wlien taking
a (new) Jar into tlie room.
O, ni kita — petara aki, petara ini,
Petara apai, petara indai, ‘
Ti nulong, ti nyukong ?
Dinp[a ka sampi, dinga ka sangi kami !
5. Dinga ka kangau, dinga ka puchau !
Aku tu ngumbai, aku tu ngelambai,
Ngasoh kita begumpuru, ngasoh kita beg-
lumu,
Ngasoh betugong, ngasoh bedurong,
Datai ari Sabah, ari Bangka,
Datai ari Sandakan, ari Labuan,
Datai ari China^ ari Blanda,
Datai ari Sintang, ari Tawang,
Ari Brunai — tasik besai,
Oh ! where are you — gods of my grand-
father, and gods of my grandmother.
The gods of my father, the gods of my
mother.
Who help and who support ?
List to the prayer, list to our petition,
5. List to the calling, to the recitation.
It is I who call, it is I who beckon,
And ask ye to assemble, to congregate.
Ask ye to gather together, to be of one
company.
Come, from Sabah, from Banka,
Come from Sandakan, from Labuan,
Come from China, from Europe,
Come from Sintang, from Tawang,
From Brunei, — the wide sea,
feathers.Ci9”’^^dbyGuUV^U
• The ” markings ” or colours of a cock’s
V^
12
APPENDIX.
14. Ari Pontianak, ftri Sarawak.
Nepan di kapal, nepan di bkkr,
Modik enggau tongkang, enggati wang-
kai
ng,
Nu
uju pengkalan nengah jematan.
Nuju penyangkai nengah jalai,
Nengah tangga lalu lama,
Dudok di luan, diau di sengkan,
21. Diau di tikai, dudok di balai !
Pinang udah mengkang,
Sireh udah betapeh,
Asi udah nganti,
Penganan udah ineruan,
Pisang udah diadang,
Telu udah digumpuni,
28. Pirin^ udah diading !
Nyadi kita petara — Puking Gana —
Nurun samoa, ari bukit an Langit !
Ni nuan Ini Andan, Manang Jaban ?
Ni nuan Singalang Burong ?
Ni nuan Sanggol-Labong?
34. Ni nuan — Kling enggau Bungai-Nuing ?
Kitu ka nuan Ngelai enggau Sempurai,
Ngabang kita Kumang enggau Lulong-
Bintang,
Sininggar Mata-Hari enggau Padi-Mati.
Enti kita udah datai samoa, datai serta,
Tinggal ka aku pengaroh kita ti ngimbai
tuboh,
40. Tinggal ka aku rajut kita ti tegot
ditaroh.
Batu ai kita bri ka aku mega ti olih kita
ngambi di daki — pupu gumbang.
Batu getah tinggal ka aku mega ti olih kita
nyamah di tuga tunggol tebang,
Batu lemak bri mega olih kita,
Ngambika aku tampak tau bedagang, eng-
gaika aku lebu nanak^ ka kita tuak di
benong tajau bujang !
14. From Pontianak, from Sarawak,
Go aboard steamers and in boats.
Come up stream in barges and junks,
Steer for the landing place and walk up
the wharf,
Steer for the quay and walk up the road,
Walk up the stairs and enter the house.
Sit down near the wall by the eaves on the
raised part of the flooring,
21. Sit on the mat, on the bed \
Th^piuoHg nuts are there,
The sireh leaves are arranged one above
the other,
The cooked rice is waiting.
The cakes are there,
The plantains are provided,
The eggs are collected,
28. The offering is arranged ! –
And ye gods — Pulang Gana —
Descend all of ye from the mountains,
from the Heavens !
Where art thou Ini Andan, Manang Jaban ?
Where art thou Singalang Burong ?
Where art thou Sanggol-Labong ?
34. Where are ye— Kling and Bungai-N uing ?
Come ye hither Ngelai and Sempurai,
Come ye to the feast Kumang and Lulong-
Bintang,
Sininggar Mata-Hari and Padi-Mati.
If ye have all come— all at the same time,
Leave me the charms ye have about your
persons,
40. Leave me your belt charms of tusks that
ye keep secure.
Give me also your water stones which ye
got from the drift-stuff- the spume of the sea
waves,
Leave me your gutta stones which ye took
from the stumps of felled trees.
Give me also your grease stones.
In order that I may be famous as a Trader,
and that I may not, in vain, have made for
you, the tuak, in a jar full up to its largest
part!
http://www16.us.archive.org/stream/aseadyakdiction00bailgoog/aseadyakdiction00bailgoog_djvu.txt
manah amai penemu ke dibantai ke nuan aya…ngarap ke keresa bansa kitai iban nda nemu lupus meh…
ngambi ke dipeda raban nembiak baru baka kami ,..
Uncle George,
Aku udah kala di bai sida apai begawai tajau.Suba agi ku nyimpan gambar semua pengawa nya.laban suba nadai camera digital baka diaru,enda ulih di upload,utainya tak luluh bakanya aja.Dalam taun 1992 suba,apai aku begawai ka tajau beli iya empu.maianya suba aku di ajar apai aku nama ka indu tajau tama ke bilik kami udah semua tajau nya tadi di minyak enggau udah di ikor.Orang ke ngeminyak lalu ngikur tajau tu endang orang ke tuai lalu benama.Udah nadai magang sida aki tu.Bisi ku ngambar tajau kami tu apin lama udah,lalu ikor iya agi mengkang laban ke ngena rotan letik ke manah.Semalam-malamnya meh lemambang mengap sampai pagi.Besai bendar reti pengawa tu.nesal aku ngasai ke diatu enda merati ke pengawa nya betul-betul menya.tajau agi bulih kitai diatu,tang sangka aku nadai maioh kitai nemu niri ka Gawai Tajau.
Tabi aya gnmawar,
aku tuk siko ari nembiak ka minat ngagai budaya kitai iban.
alu benung ngaga research tentang budaya kitai iban.
utai ka ditanya aku enda brkaitan enggau budaya tang ka nanya aya bisi nyimpan cerita (filem) “cinta gadis rimba”. nya crita lama kitai iban dulu kelia… cerita nya ngayan ke budaya kitai iban. enti baka aya bisi, tau gak aya mdah ke dini ndur aku ulih meli tauka nginjau crita nyak.
terima kasih….
aku pan nyukong nama utai ka dipadah olih boy… nuan udah mayuh nulong kami ngaga pengawa kami..
Terima Kasih Tuai, ka tulong nuan. Aku gaga ati laban tuai gerah jari ka nulong aku…TQ. Idup IBAN
Boy,
Check it out …. my article on Tajau & Gawai Tajau.
Aku ka nemu pasal asal adat nimang@pengap…ia salah siti adat main asal kitai iban ti makin lenyau…aku ka nemu nama kebuah asal adat nimang@pengap, nema kebuah ia makin lenyau enggau cara ti patut ngambik main asalnya enda terus lenyau….dikena aku ngaga asigment aku.
Minta ampun tuai, Senentang tajau, ukai taju (ba e-mel aku no. 3)…
Terima kasih tuai..Penemu (maklumat) beri nuan nya ka kena aku ngaga kerja (tesis) aku..(rujukan)..Pia mega tuai, dini agi endur aku deka nemu tauka bulih bup senentang Taju..? TQ.
Boy,
Gawai Tajau enggau guna tajau deka di keluar ka aku enda lama agi.
Aku ka nemu pasal Atur Gawai Tajau enggau guna Tajau dalam pengidup kitai Iban dulu suba.